Υπάρχουν φορές που αναρωτιέμαι γιατί μπαίνω πραγματικά στη λυπηρή θέση να ακούω ή να διαβάζω ειδήσεις εν ώρα εργασίας. Προφανώς για να επιβεβαιώνω κάθε φορά την άποψη πως «αυτός ο κόσμος δε θ’ αλλάξει ποτέ». Έτσι λοιπόν με καθόλου χαρά αλλά με αρχική απορία η οποία στην πορεία μετατράπηκε σε θυμό, ενημερώθηκα για τις δηλώσεις του καθηγητή Ιατρικής κ. Σπύρου Πνευματικού, σε ραδιοφωνικό σταθμό της χώρας.
Τάδε έφη, όπως θα έλεγε και ο ίδιος καθ’ ότι είναι και καθηγητής Ιατρικής κι ένα παραπάνω αέρα ευγλωττίας τον διαθέτει, σχετικά με τις ομάδες των καρκινοπαθών τελευταίου σταδίου: «Πρέπει να δούμε την αξιολόγηση των πράξεων. Πόσες απ’ αυτές τις πράξεις που κάνουμε κάθε μέρα χρειάζονται; Δηλαδή ένα κόστος τεραστίων διαστάσεων μπορεί να γίνει αν περιορίσουμε μερικά απ’ αυτά τα πράγματα που δε χρειάζονται να γίνουν. Δε σημαίνει ότι δεν αγαπάμε τον άρρωστο αν πάμε και του πούμε ότι “δεν έχει νόημα να κάνουμε αυτό για σας”. Ένας καρκινοπαθής τελικού σταδίου δεν είναι υποχρεωτικό, δε θα τα καταφέρει, δεν έχει καλή πρόγνωση, πρέπει κάποια στιγμή να τραβήξουμε μια γραμμή. Γιατί; Γιατί είναι πάρα πολύ δύσκολο να μπορούμε ν’ ανταπεξέλθουμε στα έξοδα που χρειάζονται για την αντιμετώπιση των συνανθρώπων μας. Υπάρχει ένα σημείο λοιπόν που, έπειτα, δεν έχει λόγο να κάνεις κάτι παραπάνω. Βέβαια, θα μου πει κάποιος ότι ο καλός Θεός έχει αποφασίσει διαφορετικά. Μα πράγματι, αλήθεια είναι αυτό το πράγμα, αλλά στο τέλος της ημέρας πώς θα γίνει, τι θα γίνει;»
Για την ιστορία ο Σπύρος Πνευματικός, σήμερα, είναι Καθηγητής Ορθοπεδικής στο ΕΚΠΑ και διευθυντής της Γ’ Πανεπιστημιακής Κλινικής στο νοσοκομείο ΚΑΤ. Παράλληλα, είναι Καθηγητής Ορθοπεδικής στο Baylor College of Medicine στις ΗΠΑ. Διετέλεσε αναπληρωτής πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Βιοηθικής και Δεοντολογίας από το 2013 μέχρι το 2015. Είναι υποψήφιος βουλευτής με τη ΝΔ.
Με όλο το θάρρος αλλά και το θράσος της γνώμης μου, συγγνώμη που δεν είμαι αντάξια των γνώσεών σας, όμως θα σας απαντήσω πρωτίστως πως χαίρομαι πολύ για την οικογενειακή σας χαρά κι ευημερία. Υποθέτω πως για να προβείτε σε αυτές τις κυνικές κατά τ’ άλλα δηλώσεις κανένας καρκίνος δε χτύπησε την πόρτα σας κι ειλικρινά δεν το εύχομαι ούτε στον εχθρό μου. Αλήθεια, τώρα που το σκέφτομαι, λέτε μωρέ κι αυτός να διαλέγει πού πηγαίνει;
Θα σας συγχαρώ καθώς, όπως καταλαβαίνουμε, απέναντι στον Όρκο του Ιπποκράτη στέκεστε επάξια, απλώς με διαλογή. Υποθέτω πως για σας η Ιατρική θα είναι μόνο ένα επάγγελμα το οποίο θα εκτελείτε με επιτυχία, καθώς αν ήταν λειτούργημα δε θα είχατε αναλώσει τον χρόνο σας σε τέτοιες δηλώσεις αλλά θα ήσασταν στο προσκέφαλο ενός ακόμη ασθενή με καρκίνο τελευταίου σταδίου. Στο χωριό μου, ξέρετε, οι άνθρωποι δε γνωρίζουν πολλά, αλλά όσα λένε είναι σοφά. Επιλέγω μια φράση τους, «τα στερνά φυλούν τα πρώτα», για να τη θυμάμαι αν «πέσω» στα ιατρικά σας χέρια.
Θα σας πω πως όσοι διαβάσαμε ή ακούσαμε την παραπάνω δήλωση νιώσαμε λίγο ακόμη περισσότερο βλάκες όταν λίγες ώρες μετά ήρθε μια άλλη δήλωσή σας, ζητώντας συγγνώμη λέγοντας: «Δυστυχώς, κάποια από τα λεγόμενά μου, δεδομένου και του περιορισμένου χρόνου που είχα να αναλύσω ένα τόσο δύσκολο θέμα, παρερμηνεύθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν μεμονωμένες φράσεις από κάποιους που σκόπιμα θέλησαν να τα διαστρεβλώσουν. Σήμερα το πρωί, είχα μία συζήτηση επιστημονικού καθαρά περιεχομένου στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΙ πάνω στα θέματα της υγείας. Ως δημόσιος λειτουργός της υγείας, όλα τα χρόνια της σταδιοδρομίας μου, έχω αποδείξει εμπράκτως την αγάπη μου προς τον ασθενή και την ξεκάθαρη και βαθιά πεποίθησή μου ότι η ανθρώπινη ζωή είναι ιερή κι αποτελεί απόλυτη αξία. Με αυτό τον γνώμονα κινήθηκα πάντα κι αυτό αποτελεί απαράβατη αρχή για μένα και στην επιστημονική μου προσφορά, αλλά και στην πολιτική μου δραστηριότητα. Ζητώ ειλικρινά συγγνώμη από κάθε πολίτη κι ασθενή χωριστά, αν κάποια από τα λεγόμενά μου άφησαν οποιοδήποτε περιθώριο παρερμηνείας.»
Αναρωτιέμαι, άραγε, γιατί θα πρέπει να ειπωθεί μια συγγνώμη αφού υποστηρίξατε την άποψή σας ή στη χειρότερη, γιατί σ’ αυτή τη χώρα η συγγνώμη έρχεται πάντα, όχι γιατί νιώθουμε την υποχρέωση να τη δώσουμε, αλλά γιατί παίρνουμε εντολές άνωθεν, γιατί είμαστε και σε προεκλογική περίοδο. Σκεφτείτε, αν εσείς, με τόση διαύγεια πνεύματος και τέτοια οξυδέρκεια δυσκολεύεστε να μας δώσετε να κατανοήσουμε τι έχετε πει, εμείς όλοι οι απλοί άνθρωποι τι έπρεπε να κρατήσουμε από τα παραπάνω;
Μακάρι να σας συγχωρήσουν όλοι αυτοί που ζητάτε τη συγγνώμη τους. Δε θα σας πειράξει όμως που εγώ δε θα μπορέσω να το κάνω. Γιατί εγώ πονάω κ. Πνευματικέ. Γιατί έχω χάσει δικούς μου στο παρελθόν και παλεύω σήμερα να κρατήσω την ελπίδα ζωντανή στους αγαπημένους μου, για ένα μέλλον που κάθε μέρα που ξημερώνει εύχομαι πως δε θα φτάσει σε κανένα τελικό στάδιο.
Γιατί καμία μάνα που το παιδί της νοσεί, κανένας σύζυγος που παλεύει με όσα μέσα έχει να τα καταφέρει, ακόμη και στο τελικό στάδιο όπως λέτε, ν’ αντέξει, να ζήσει δε θα κάνει δεκτή τη συγγνώμη σας. Η δύναμη αυτών των ανθρώπων να ζήσουν, η ελπίδα να πιστέψουν πως ακόμη και την ύστατη στιγμή γίνονται θαύματα σε όποιον Θεό κι αν πιστεύουν και το θαύμα που μπορεί να γίνει ενώ έχεις φτάσει στην άκρη του γκρεμού, τους κρατάει ζωντανούς. Για να δουν τα παιδιά τους να μεγαλώνουν, να σπουδάζουν, κάποια να γίνουν γιατροί, για να συνοδέψουν την κόρη τους νύφη στην εκκλησία και να κάνουν μια πρώτη βόλτα τα εγγόνια τους. Αυτοί οι άνθρωποι, λυπάμαι κ. Πνευματικέ, αλλά δε θα σας συγχωρέσουν.
Εγώ έχω πει πολλές φορές πως είστε μικροί Θεοί κι εμείς είμαστε κρεμάμενοι απ΄τα χέρια σας και στις γνώσεις σας. Αλλά δε θα σας αφήσω να ορίσετε πότε τελειώνει μια ανθρώπινη ζωή. Σας το απαγορεύω. Κι αν με βλέπατε -ναι- σας κουνάω το δάχτυλό μου στο πρόσωπό σας.
Δε μ’ ενδιαφέρει καμία επόμενη μέρα των δηλώσεών σας, τι θ’ ακούσω ή τι θα ξαναδιαβάσω. Με ενδιαφέρει πως τελικά άνθρωποι σαν εσάς με πείθουν πως η ελπίδα δεν πεθαίνει τελευταία, αλλά τη σκοτώνουμε στην πορεία.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου