Το γκρι ή gray divorce είναι ένα φαινόμενο που αναφέρεται στους χωρισμούς ή διαζύγια που συμβαίνουν σε άτομα που είναι στην ηλικία των 50-60 ετών κι άνω, κυρίως στις χώρες του δυτικού κόσμου. Αυτό το φαινόμενο έχει παρατηρηθεί ως αυξανόμενο τα τελευταία χρόνια κι έχει κερδίσει το ενδιαφέρον των ερευνητών και του κοινού, καθώς αποτελεί μια νέα πραγματικότητα στον κόσμο των σχέσεων και των γάμων.
Στο παρελθόν, ο όρος “γκρι διαζύγιο” δεν υπήρχε, καθώς οι γάμοι συνήθως κρατούσαν δια βίου ή αν ήταν να χαλάσουν αυτό γινόταν ως τα 40 βαριά-βαριά. Ωστόσο, τις τελευταίες δεκαετίες, παρατηρείται αύξηση των χωρισμών στις ηλικίες 50+ κι αυτό έχει προκαλέσει νέο ενδιαφέρον κι έρευνες για την κατανόηση του τι συμβαίνει στις σχέσεις και παίρνουν χωριστούς δρόμους.
Οι λόγοι που συμβάλλουν στο φαινόμενο του γκρι διαζυγίου είναι ποικίλοι:
Η αλλαγή των κοινωνικών προτύπων: Η κοινωνία έχει αλλάξει τις αντιλήψεις της σχετικά με τον γάμο και τις σχέσεις. Παλαιότερα, οι άνθρωποι θεωρούσαν τον γάμο ως μια μόνιμη δέσμευση, ενώ σήμερα οι περισσότεροι αναζητούν την ατομική ευτυχία.
Ανεξαρτησία κι οικονομική αυτονομία: Πολλοί άνθρωποι σε μεγαλύτερη ηλικία είναι πλέον ανεξάρτητοι κι έχουν την οικονομική αυτονομία να διαλύσουν έναν άτυχο γάμο.
Εξάντληση σχέσεων: Μετά από πολλά χρόνια σχέσης, ορισμένοι άνθρωποι αισθάνονται ότι η σχέση τους έχει εξαντληθεί και δεν υπάρχει πλέον η επιθυμία να συνεχιστεί.
Πολιτισμικές αλλαγές: Οι πολιτισμικές αλλαγές, όπως η αύξηση της πρόσβασης στην εκπαίδευση κι η εξέλιξη των ρόλων των φύλων, έχουν επηρεάσει τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον γάμο και τις σχέσεις.
Η αύξηση των γκρι διαζυγίων κουβαλά και συγκεκριμένες συνέπειες όπως είναι η αύξηση του αριθμού των μονογονεϊκών νοικοκυριών, καθώς πολλοί άνθρωποι που χωρίζουν σε μεγάλη ηλικία ανατρέφουν ακόμη τα παιδιά τους. Αυτό μπορεί να έχει επιπτώσεις στην οικονομική και κοινωνική σταθερότητά τους, καθώς πρέπει να προσαρμοστούν σε μια νέα καθημερινότητα.
Επίσης, οι χωρισμοί σε μεγαλύτερη ηλικία μπορεί να έχουν σημαντικές συναισθηματικές επιπτώσεις στα άτομα που εμπλέκονται. Οι άνθρωποι που έχουν ζήσει μαζί για δεκαετίες μπορεί να βιώνουν αίσθημα απογοήτευσης κι απώλειας, να νιώθουν πως έχουν χάσει την ταυτότητά τους ή πως είναι εντελώς εκτός του κόσμου του φλερτ. Επιπλέον, οι χωρισμοί αυτοί μπορεί να οδηγήσουν σε οικονομικές δυσχέρειες, αλλά και μεγάλες κι έντονες αλλαγές ζωής, αφού είναι ένα μεγάλο σοκ να ξεκινάς τη ζωή σου από το μηδέν έχοντας ήδη ζήσει τη μισή και παραπάνω μαζί με έναν άνθρωπο.
Συνολικά, το γκρι διαζύγιο είναι ένα φαινόμενο που αποτελεί ένδειξη των κοινωνικών και πολιτισμικών αλλαγών που συμβαίνουν στην εποχή μας. Οι ανθρώπινες σχέσεις και οι προτιμήσεις για την προσωπική ευτυχία εξελίσσονται και οι χωρισμοί σε μεγαλύτερη ηλικία αποτελούν ένα κομμάτι αυτής της εξέλιξης. Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε αυτές τις αλλαγές και να διερευνήσουμε τις διαφορετικές πτυχές που επηρεάζουν τις σχέσεις και την κοινωνία μας.
Στους λόγους εμφάνισης των γκρι διαζυγίων συναντάμε και την αύξηση της προσδοκώμενης διάρκειας ζωής. Η βελτίωση των ιατρικών τεχνολογιών και η περίθαλψη έχουν οδηγήσει σε αύξηση της προσδοκώμενης διάρκειας ζωής των ανθρώπων. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι ζουν περισσότερο και είναι πιο υγιείς σε μεγαλύτερες ηλικίες, έχοντας την ανάγκη να κερδίσουν ξανά την ερωτικότητά τους και να προσαρμοστούν σε μια νέα φάση της ζωής τους.
Ένας ακόμη παράγοντας που σχετίζεται με το γκρι διαζύγιο είναι η τεχνολογία και ο ψηφιακός κόσμος. Η ψηφιακή επανάσταση και η καθιέρωση των κοινωνικών δικτύων έχουν διαδραματίσει έναν σημαντικό ρόλο στη διεύρυνση των δυνατοτήτων των ανθρώπων να συνδεθούν και να αλληλεπιδράσουν. Συχνά, άτομα που χωρίζουν σε μεγάλη ηλικία αναζητούν κοινότητες και σχέσεις μέσω του διαδικτύου, κάτι που δεν ήταν τόσο εύκολο παλαιότερα.
Τέλος, η εξελισσόμενη θέση των γυναικών στην κοινωνία έχει επηρεάσει επίσης το γκρι διαζύγιο. Στο παρελθόν, οι γυναίκες συχνά ήταν περιορισμένες σε παραδοσιακούς ρόλους κι εξαρτώνταν οικονομικά από τους συζύγους τους, ειδικά στην Ελλάδα του 50 και του 60. Σήμερα, όμως, αποτελούν επαγγελματικά ενεργά μέλη της κοινωνίας. Η ανεξαρτησία αυτή δίνει τη δυνατότητα να λαμβάνουν αποφάσεις για τις προσωπικές τους ζωές και να αντιδρούν αντίστοιχα σε δυσλειτουργικές σχέσεις.
Και ναι όσο τρομακτικό κι αν είναι να χωρίζεις στα 50 ή τα 60 άλλο τόσο απαραίτητο θεωρείται αν νιώθεις πως το χρειάζεσαι για να διεκδικήσεις μια καλύτερη ζωή. Χωρίς να σε κρατάνε πίσω τα παιδιά, τα λεφτά, ο φόβος, ανοίγεις την πόρτα και φεύγεις γιατί έχεις δικαίωμα στην αγάπη, όσο χρονών κι αν είσαι.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου