Αν οι χαμαιλέοντες ήταν θρησκεία κι εμείς την ασπαζόμασταν θα αποκτούσαμε όποιο χρώμα μας εξυπηρετούσε για να αποκρύψουμε την ταυτότητά μας στις άβολες στιγμές. Ένα διακριτικό, αλλά δραστικό καμουφλάζ θα μας έδινε ελευθερία κινήσεων στον κόσμο των λεπτών χειρισμών εκτός κι αν ήμασταν άγαρμποι στις κινήσεις μας και φανερωνόμασταν. Όσο κι αν δύναται κανείς να προσαρμόζεται στις συνθήκες, καλό θα είναι- αν όχι απαραίτητο- να έχει τη στοιχειώδη νόηση για αυτό του το «ταλέντο»- αρκεί να μην τον καταπιεί. Στον βωμό της προσαρμοστικότητας ελλοχεύουν κίνδυνοι, όπως να χάσει κανείς τις αντιστάσεις του και να παραγίνει έρμαιο των συνθηκών. Η προσαρμοστικότητα λοιπόν απαιτεί ευφυΐα; Κι η ευφυΐα σε ποιό βαθμό μας προστατεύει;
Η προσαρμοστικότητα κρίνεται απαραίτητη σε αγεωγράφητα μονοπάτια. Όταν βρίσκεσαι σε νέα περιβάλλοντα άγνωστα και τρομακτικά (πολλές φορές) αναζητάς την περπατησιά σου σ’ αυτά που θα σε κάνει ένα με το σύνολο της ήδη υπάρχουσας κοινωνίας ή συνθήκης. Εσύ έχεις επιλέξει ή επέλεξαν άλλοι για εσένα πως οφείλεις να ενταχθείς στο πλαίσιο μιας νέας ομάδας, άρα ήρθε η ώρα για νέα βήματα στον καινούριο χώρο και χορό. Κι αν ο χορός δε θέλεις να είναι του Ζαλόγγου, καλό θα ήταν να μάθεις γρήγορα τα βήματα. Έχεις ταλέντο ρυθμικό; Είσαι παρατηρητικός; Πόσο καλά ψυχολογείς τους συγχορευτές σου στη νέα περιπέτεια;
Καλύτερα να παρακολουθείς αρχικά σιωπηλά και να ζυγίζεις την κατάσταση. Αν εκφράσεις γνώμη εξαρχής ίσως σταθεί άτοπη και σε πλακώσει. Οι γνώμες πρέπει να έχουν θεμέλια κι αυτό απαιτεί χρόνο. Όλοι είναι καλοί μέχρι αποδείξεως του εναντίου. Οι κακοί άλλωστε είναι στη φυλακή, έτσι δε λένε; Κι αν τόση ώρα κάνουμε λόγο για προσαρμοστικότητα και λεπτούς χειρισμούς, είναι σαν να παίζουμε επιτραπέζιο που με τις λάθος κινήσεις χάνεται η παρτίδα. Άρα ναι, θα έλεγα πως η προσαρμοστικότητα είναι στοιχείο ευφυΐας.
Η ευφυΐα, όμως πέρα από το να μας βοηθήσει να σταθούμε όρθιοι και να αντεπεξέλθουμε σε νέες συνθήκες καλό θα ήταν και να μας προστατεύει και να μη μας κάνει να χάνουμε τον άξονά μας. Αν η γη γυρίζει γύρω από τον εαυτό της, το ίδιο κάνουμε κι εμείς, είμαστε ο καθένας για την πάρτη του ένας μικρός κόσμος. Ο κόσμος μας θέλει προστασία τόσο από τους παρεμβολείς όσο κι από εμάς τους ίδιους. Όταν επιδιώκουμε να προσαρμοστούμε σε νέα δεδομένα καλό θα ήταν να μην απειλούμε και να μην ξεχνάμε τη μοναδικότητά μας. Αν ξεχάσουμε ποιοι είμαστε, θα ξεχάσουμε και το τι έχουμε και μπορούμε να προσφέρουμε. Αν χάσουμε την ταυτότητά μας, χάνουμε την εσωτερική μας γαλήνη και την ευημερία μας.
Κανένας νέος κόσμος δεν αξίζει τόσο ώστε να αγνοήσουμε τον εαυτό μας. Κι όχι δε λέω να γίνουμε εγωπαθείς κι εγωιστές, αλλά αυστηροί μ’ όσα απειλούν το είναι μας. Καμιά φορά το απειλούμε κι οι ίδιοι, βάλλουμε τα θεμέλιά μας για να προσαρμοστούμε σε νέες καταστάσεις. Η προσαρμογή θέλει χρόνο και προσοχή. Οι λεπτοί χειρισμοί θα κάνουν το εγχείρημα να στεφθεί με επιτυχία. Η όλη προσπάθειά μας δε χρειάζεται να έρχεται με σφυρί στο χέρι και να γκρεμίζει όλα όσα χτίσαμε σε προηγούμενα δεδομένα. Αν επιθυμούμε να χτίσουμε από την αρχή, θα ήταν καλό να μιλάμε για συνειδητή απόφαση κι όχι για εξαναγκαστική. Η προσαρμοστικότητα είναι στοιχείο ευφυΐας, αλλά κι η φύλαξη από αυτήν και τους κινδύνους της επίσης.
Επιμέλεια κειμένου: Μαρία Κουτσουρά