Ανεξαρτήτως φύλου, ηλικίας κι οικονομικής κατάστασης υπάρχουν πράγματα που μένουν ανεξίτηλα στην ψυχή και το μυαλό μας. Τα θετικά μας συναισθήματα συνήθως σβήνουν γρήγορα ενώ τα αρνητικά συναισθήματα είναι αυτά που δείχνουν περισσότερη επιμονή. Κάπως έτσι συμβαίνει και με τις κρίσεις πανικού. Οι κρίσεις πανικού δεν είναι μια γρατζουνιά που θα βάλεις αλοιφή, θα κλείσεις την πληγή και θα περάσει. Είναι κάτι βαθύτερο που συνδέεται με στρεσογόνους παράγοντες κι επιδρά αρνητικά στην ψυχολογία μας.
Σύμφωνα μ’ έκθεση που δημοσιεύθηκε από τη Harmony Healthcare IT διαπιστώθηκε ότι το 61% των νέων ανθρώπων (Gen-Z) πάσχουν από αγχώδεις διαταραχές που συνδέονται με τις κρίσεις πανικού. Οι ειδικοί το ερμηνεύουν ως την εκδήλωση ενός τραύματος που επανέρχεται με αυτό τον τρόπο στην καθημερινότητά μας. Δύσκολες και στρεσογόνες καταστάσεις όπως: ο π@λεμος, ένα τρ@χαίο, μια λεκτική ή σωματική κακ@ποίηση ή η διάγνωση κάποιας ασθένειας αφήνουν ένα αρνητικό αποτύπωμα στην ψυχή μας.
Πώς ερμηνεύεται όμως η στρεσογόνος κατάσταση; Αναλόγως των εμπειριών που βιώνουν καθημερινά οι άνθρωποι στη ζωή τους, η αντοχή στο στρες είναι διαφορετική στον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά. Η κρίση πανικού είναι μια κατάσταση που βιώνουν πολλά άτομα που καταβάλλονται από έντονο στρες. Είναι όμως μόνο αυτό;
Πώς ξεκινάει μια κρίση πανικού;
Η στιγμή που ξεκινάει μια κρίση πανικού είναι η στιγμή που μάς κυριεύει έκδηλο άγχος και νιώθουμε ότι δε χωράμε πουθενά. Θα την παρομοιάζαμε με την εκκίνηση των δρομέων που περιμένουν ν’ ακούσουν το έναυσμα και να ξεκινήσουν τον αγώνα τους με σκοπό να νικήσουν. Έτσι ξεκινάει κι ο φαύλος κύκλος των κρίσεων πανικού. Είναι εκείνη η στιγμή που ξεκινούν τα συμπτώματα. Συμπτώματα όπως: ταχυπαλμία, εφίδρωση, τρέμουλο, ζάλη, ανακάτεμα στο στομάχι και τρόμου που είναι οι σωματοποιημένες κραυγές της ψυχής μας. Είναι αυτά που κατά βάθος θέλουμε ν’ αποτινάξουμε από πάνω μας. Σύμφωνα με μελέτες που έχουν δημοσιευθεί κατά καιρούς, τα τμήματα του εγκεφάλου μας που επηρεάζονται άμεσα απ’ τη στρεσογόνο αυτή κατάσταση που οδηγεί στις κρίσεις πανικού είναι: η αμυγδαλή, ο ιππόκαμπος και μεσοκοιλιακός προμετωπιαίος φλοιός, όπου αλλάζει η φυσιολογική μορφολογία τους. Οι αλλαγές αυτές είναι κι υπεύθυνες για τη μνήμη και τη διαφοροποίηση μεταξύ παρελθόντος και παρόντος.
Τι επιπτώσεις μπορεί να έχει μια κρίση πανικού γι’ αυτόν που τη βιώνει;
Είναι πολύ σημαντικό η κρίση πανικού ν’ αναγνωριστεί απ’ το ίδιο το άτομο που τη βιώνει αλλά και απ’ το περιβάλλον του που θα χρειαστεί να τού παράσχει κάθε δυνατή βοήθεια. Συχνά τα περισσότερα άτομα αγνοούν τις κρίσεις πανικού και τις αποδίδουν σε άγχος. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε πρωτίστως είναι να ενδοσκοπήσουμε βαθύτερα τον εαυτό μας και να του ανοιχτούμε για όσα μάς ενοχλούν καθημερινά. Η κρίση πανικού δε δημιουργεί κάποια σωματική βλάβη ή έχει κάποια επίπτωση στη συνολική υγεία του ατόμου αλλά οι παράγοντες είναι συνήθως ψυχογενείς.
Παρακάτω θα εξετάσουμε μερικά tips για την καταπολέμηση των κρίσεων πανικού πριν επισκεφτούμε τον ειδικό
Τα άτομα που πάσχουν από συχνές κρίσεις πανικού θα πρέπει απαραιτήτως να βρίσκονται σε χώρο που υπάρχει παράθυρο και ο χώρος που θα βρίσκονται ν’ αερίζεται πολύ καλά ώστε να μη νιώθουν ότι εγκλωβίζονται καθώς το αίσθημα του εγκλωβισμού μπορεί να δημιουργήσει αρνητικά συναισθήματα στο άτομο.
Πολλοί άνθρωποι αναζητούν ένα ήρεμο περιβάλλον μακριά από τη βουή της καθημερινότητας καθώς τα οπτικά κι ακουστικά ερεθίσματα είναι εκείνα που μπορούν να πυροδοτήσουν μια κρίση πανικού.
Ένα πολύ καλό tip που θα μπορούσαμε επίσης να δώσουμε είναι η λεβάντα. Η μυρωδιά της λεβάντας μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση από μια κρίση πανικού καθώς προσφέρει ένα αιθέριο άρωμα που βοηθάει στο να διώξουμε κάποια συμπτώματα. Λίγο άρωμα λεβάντας στον καρπό του χεριού μας και θα μάς βοηθήσει να νιώσουμε πολύ καλύτερα.
Η χαλαρή άσκηση κι ο διαλογισμός βοηθούν στην καταπολέμηση των κρίσεων πανικού, φτάνει μόνο να μην υπερβάλλουμε εκεί κι οπωσδήποτε θα ήταν καλό να γυμναζόμαστε σε χώρο με ηρεμία ή σε κάποιο εξωτερικό περιβάλλον που νιώθουμε απόλυτη ασφάλεια.
Τέλος, ένας εξειδικευμένος γιατρός για περιστατικά κρίσεων πανικού, είναι αυτός που μπορεί να μάς βοηθήσει να γιατρέψουμε το σαράκι που πυροδοτεί τις κρίσεις αυτές και ν’ απαλλαχτούμε απ’ τις σωματοποιημένες κραυγές μας.
Μπορούμε όμως να γνωρίζουμε εξαρχής τι πυροδοτεί τις κρίσεις πανικού;
Στον καθένα μας η ώρα μηδέν είναι διαφορετική όταν κουβαλάει τις δικές του πληγές και τα δικά του βιώματα. Όσο μοναδικοί κι αν είμαστε ο καθένας είτε ατομικά, είτε ομαδικά, ο χρόνος, ο τόπος κι η κατάσταση συνήθως είναι παράγοντες πού πυροδοτούν τις κρίσεις μας. Πολλοί από εμάς που φλερτάρουμε με τις κρίσεις πανικού πέφτουμε σ’ ένα πολύ σημαντικό ατόπημα· δεν είμαστε ενεργοί ακροατές κι αυτό είναι λάθος. Δε θέλουμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα, ν’ ακούσουμε γι’ αυτό, γιατί δεν το βλέπουμε ως σημαντικό και μόνο όταν το σχοινί τεντώσει, αποφασίζουμε να μιλήσουμε.
Είναι πολύ σημαντικό ν’ ακούμε και να μιλάμε για όσα μάς προβληματίζουν καθημερινά. Ο καθένας από εμάς έχει τον πολύτιμο εαυτό του και το κοινωνικό του περιβάλλον για προστασία αλλά πολλές φορές τα σημάδια είναι εκείνα που κάνουν την εμφάνισή τους και τ’ αγνοούμε. Το άγχος ναι, είναι ένας παράγοντας που πυροδοτεί τον πανικό μέσα μας, είναι όμως μόνο αυτό;
Ας δούμε το πρόβλημα απ’ τη μεριά που θα βλέπαμε το πρόβλημα ενός άλλου. Πώς θα το λύναμε; Δε θα ψάχναμε τις λύσεις; Πολλές φορές η λύση είναι μπροστά στα μάτια μας αλλά εθελοτυφλούμε θέλοντας να δείξουμε ότι οι άλλοι μάς πυροδοτούν και πώς εμείς δεν κάνουμε τίποτα. Όμως εμείς πρώτοι απ’ όλους πυροδοτούμε το ζήτημα με τη μη αναγνώρισή του.
Το πρώτο βήμα είναι ν’ αγαπήσουμε όσα είμαστε και να κάνουμε ένα μικρό βήμα κάθε φορά. Μην ξεχνάς ότι κι ο άνθρωπος μέχρι να φτάσει στο φεγγάρι έκανε πολλά βήματα αλλά στο τέλος τα κατάφερε.
Επιμέλεια κειμένου: Ανδρέας Πετρόπουλος