Τελικά, χαλάνε οι φιλίες για τα κόμματα;

Και ποιος δε θυμάται τον επικό τσακωμό on air μεταξύ Γκλέτσου-Τριφύλλη, με την Τριφύλλη να φεύγει έξαλλη φωνάζοντας «δε χαλάνε οι φιλίες για τα κόμματα ρε μ@λ@κα»! Αλήθεια, εσύ, μήπως έχει τύχει να διαπληκτιστείς με τους φίλους σου για πολιτικά ζητήματα σε τέτοιο βαθμό που να πεις τέρμα, πάει η φιλία μας;

Λίγο δύσκολο να γίνει αυτό θα έλεγε κανείς, ειδικά στην εποχή που ζούμε που μας έχει βάλει να αμφισβητήσουμε κάθε πάγια αντίληψη και να αναθεωρήσουμε, θα πρέπει να είναι κανείς τόσο πολωμένος, να φοράει παρωπίδες και να προσεγγίζει πρακτικές αίρεσης, για να πεις «δε σε θέλω πια για φίλο μου». Αντίθετες απόψεις μπορείς να έχεις με όλους σου τους φίλους, για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, όχι μόνο για τις πολιτικές σας πεποιθήσεις. Θα τους στείλεις όλους γιατί δε συμφωνείς με κανέναν, ξέροντας εξ αρχής τα πιστεύω τους και διαλέγοντας να τους έχεις στη ζωή σου σεβόμενος αυτά ακριβώς; Υπερβολικό, αν όχι αδιανόητο.

Από την άλλη, υπάρχει σήμερα μια «κουλτούρα παθητικότητας» που κάνει αρκετούς ανθρώπους απρόθυμους να αμφισβητήσουν τις απόψεις των άλλων, πόσω μάλλον των φίλων τους. Αυτή η απροθυμία, λοιπόν, μπορεί να είναι κατά περιπτώσεις κι αυτή που επιτρέπει σε μια φιλία με αντίθετες πολιτικές θέσεις να επιβιώσει. Ας μην ξεχνάμε, από την άλλη, πως διατηρείται από πολλούς κι ένα αίσθημα απαξίωσης για την πολιτική και τους πολιτικούς και δεν μπαίνουν καν στον κόπο να ασχοληθούν. Εξάλλου, αυτό επιβεβαιώνεται κι από τη στάση αποχής σε εκλογικές διαδικασίες. Άρα, πώς να μαλώσεις για κάτι που στη βάση του δε σε πολυνοιάζει;

Ο Φρίντριχ Νίτσε έγραψε: «Σχεδόν πάντα, τέτοιες ανθρώπινες σχέσεις στηρίζονται στο γεγονός ότι ορισμένα πράγματα δε λέγονται ποτέ, και μάλιστα δε θίγονται ποτέ- και μόλις αυτά τα βότσαλα κυλήσουν, η φιλία καταρρέει». Βέβαια, θα μου πεις, τι μας προτείνεις, να μη συζητάμε περί πολιτικών με τα φιλαράκια μας; Προφανώς και δε λέω αυτό. Ωστόσο, είναι μια επιλογή αν κανείς από τους δύο δεν μπορεί να συγκρατήσει τη γλώσσα του κι αν υπάρχει γνώση κι από τις δυο πλευρές ότι οι ιδεολογικές διαφορές είναι αγεφύρωτες. Επομένως, δε χαλάει η φιλία για τα κόμματα, αν είσαι πιο έξυπνος από το να τη βασίσεις σε αυτά.

Σε συνέχεια των πιο πάνω, ο Νίτσε επιχειρηματολόγησε, επίσης, υπέρ της καλλιέργειας οικοδομημένων σχέσεων, βασισμένες σε καλές προθέσεις. Υποστήριξε ότι οι φιλικές σχέσεις στηρίζονται στην κι εξαρτώνται από την προσπάθεια κατανόησης και την αμοιβαία εκτίμηση του χαρακτήρα και της καλοσύνης που έχει ο καθένας. Αυτός ο σεβασμός στο άλλο άτομο και στις απόψεις του θεωρούσε πως ενίσχυε τον δεσμό της φιλίας. Αν είσαι πραγματικός φίλος με κάποιον, σημαίνει τον αγαπάς και τον σέβεσαι γι’ αυτό που είναι, γι’ αυτά που πρεσβεύει κι ας μην έχετε και τίποτα κοινό. Κανείς δεν είναι ίδιος με κανέναν. Ούτε κι οι απόψεις σου μπορεί να είναι πάντα ίδιες με τους άλλους κι αυτό είναι το πιο ξεχωριστό πράγμα στις φιλίες. Ότι, δηλαδή, ο καθένας μπορεί να είναι ο εαυτός του και να εκφράζει τις απόψεις του ελεύθερα, χωρίς αυτές να επιδέχονται οποιασδήποτε μορφής λογοκρισία. Αυτό θα πρέπει να ισχύει κι όταν πρόκειται να συζητήσεις στα αληθινά σου παρεάκια πολιτικά ζητήματα. Με σεβασμό στην έκαστη άποψη, έστω κι αν αυτή είναι παντελώς αντίθετη με τη δικιά σου.

Οι δεσμοί που δημιουργούμε με τους φίλους μας, διαμορφώνουν και τη ζωή μας. Όσο πιο υγιείς είναι, τόσο περισσότερη ποιότητα αποκτά κι εκείνη. Ο αληθινός φίλος προσφέρει σταθερή κι άνευ όρων στήριξη ακόμα κι αν διαφωνεί. Γι’ αυτό, όχι, οι φιλίες δε χάνονται για κανένα κόμμα και για καμία πολιτική πεποίθηση. Εδώ, ακόμη κι οι πολιτικοί αντίπαλων κομμάτων μπορεί να κράζονται τη μέρα στα κανάλια για διάφορα θέματα, και το βράδυ να’ ναι σε ταβέρνα και να τα πίνουν. Άλλο η πολιτική κι άλλο η φιλία. Το ότι έτυχε να έχεις εκ διαμέτρου αντίθετες πολιτικές απόψεις από τους φίλους σου, δεν μπορεί να είναι η αφορμή ούτε και λόγος για τον οποίο ξεκόβεις- εκτός κι αν τίθενται ζητήματα ανθρώπινης αξιοπρέπειας και σεβασμό προς τη ζωή, κοινώς αν οι αξίες σας διαφέρουν όσο η μέρα με τη νύχτα. Που σημαίνει πως -μάλλον- εξαρχής δε θα ήσασταν φίλοι.

Ο σπουδαίος φιλόσοφος Alasdair MacIntyre είχε πει κάποτε πως «Οι φιλίες επιβιώνουν κι ευδοκιμούν μόνο αν κάθε φίλος μπορεί να βασίζεται στην ειλικρίνεια του άλλου». Ιδίως εν έτει 2023 όπου τα πάντα γύρω μας είναι τόσο ρευστά, η φιλία είναι και θα πρέπει να παραμείνει μια ιερή σταθερότητα, ένα σημείο αναφοράς, ακόμα κι αν ο κόσμος έχει ξεφύγει. Αν δεν είχαμε και τους φίλους, πόσο μόνοι θα ήμασταν, βρε φίλε.