H τέχνη γιατρεύει την ψυχή σε κάθε της μορφή

«Η τέχνη δεν είναι το πιο όμορφο αντικείμενο, αλλά η μεταφορά της εμπειρίας αλλά και των συναισθημάτων του δημιουργού του», Τολστόι.

Η τέχνη είναι μορφή έκφραση, αλλά και θεραπεία της ψυχής. Μέσω της ζωγραφικής, της γλυπτικής, του χορό, της μουσικής μαθαίνουμε να κατανοούμε καλύτερα τον εαυτό μας και τα συναισθήματά μας, τα οποία μαθαίνουμε και να διαχειριζόμαστε καλύτερα. Ίσως κάποιες φορές ο τρόπος με τον οποίο μας γιατρεύει η τέχνη να μην είναι ορατός κι εμφανής, αλλά κάπως ασυνείδητος, όμως είναι εκεί και σίγουρα μας κάνει καλό. Όπως έχει πει κι ο Καρλ Γιουνγκ: «Το ασυνείδητο αποτελεί μυστηριώδες τμήμα του ατόμου. Είναι ενας κόσμος γεμάτος απο πρόσωπα που φανερώνονται με γλώσσα συμβολική. Ο άνθρωπος ολοκληρώνεται μόνο όταν έχει αισθητή γνώση της ασυνείδητης ζωής τους μέσα απο τα σύμβολα».

Δεν είναι εύκολο λοιπόν να ερμηνεύσουμε τις ασυνείδητες λειτουργίες κι υποστάσεις του μυαλού και της ψυχής μας, όμως προσπαθούμε από τα αρχαία κιόλας χρόνια να μας καταλάβουμε καλύτερα και να εκφράσουμε ό,τι βγαίνει από μέσα μας. Απο την προϊστορία κιόλας, παρουσιάζονται μορφές τέχνης όπως ο χορός κι η ζωγραφική μέσω συμβόλων που αποτύπωσαν τη ζωη των ανθρώπων τότε. Βέβαια με την πάροδο των αιώνων, η ανθρωπότητα απελευθερώθηκε λιγάκι από την έκφραση μέσω κυριολεκτικών συμβόλων, κι άρχισε να αποτυπώνει ακόμη καλύτερα, μέσω της τέχνης, τους προβληματισμούς, τις σκέψεις και τις συνήθειες της ζωής.

Η τέχνη δεν είναι διακόσμηση, ούτε αυτός ήταν ο αρχικός σκοπός της. Απλώς τυγχάνει να είναι τόσο όμορφη που νιώθουμε πως είναι ικανή να στολίσει τα σπίτια και τις ψυχές μας. Η τέχνη όμως είναι αποτύπωση αυτών που νιώθουμε, αυτών που θέλουμε να πούμε και δεν έχουμε άλλο τρόπο, αυτών που δεν ξέρουμε πως μας προβληματίζουν. Είναι μεθόδος θεραπείας και πλέον έχει ενσωματωθεί ως τέτοια σε πανεπιστήμιακα προγράμματα εκπαίδευσης αλλά και στις σύγχρονες μεθόδους ψυχοθεραπείας.

Η πρώτη ψυχοθεραπεύτρια που χρησιμοποίησε τις εικαστικές τέχνες ως θεραπεία ήταν η Harriet Wadeson το 1980. Έτσι βοήθησε τους ψυχικά ασθενείς με τους οποίους δούλευε, να προσεγγίσουν κομμάτια του εαυτού τους και να τα ανακαλύψουν περισσότερο, να εκφράσουν ασυνείδητες σκέψεις και συναισθήματα, να απελευθερώσουν αρνητικά συναισθήματα που τους βάραιναν, να ενδυναμώσουν τη σχέση με την ψυχοθεραπεύτριά τους και τους ανθρώπους γύρω τους και γενικότερα να βελτιώσουν την ψυχική υγεία τους.

Αυτά ακριβώς είναι οι στόχοι κι οι σκοποί της ψυχοθεραπείας σε γενικότερα πλαίσια, οπότε αν μπορεί η τέχνη να βοηθήσει σε αυτό, τότε γιατί όχι. Πολλοί, ψυχοθεραπευτές πλέον κατευθύνουν τους ασθενείς στη δημιουργία συγκεκριμένων ή ελεύθερων σχεδίων μέσω του κολάζ ή της απλής σχεδίασης, δίνοντας την δυνατότητα έκφρασης συναισθημάτων, συμπτωμάτων κι αναμνήσεων όταν απουσιάζει η λεκτική ικανότητα ή όταν δεν είναι αρκετή ή ικανή να τα εκφράσει.

Φυσικά, κάθε ασθενής είναι μια ξεχωριστή περίπτωση που χρειάζεται ξεχωριστή προσέγγιση και που ενδιαφέρεται για διαφορετικά είδη καλλιτεχνικής έκφρασης. Τελευταία όμως παρατηρούμε πως οι ψυχοθεραπευτές δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην έκφραση μέσω του σώματος και σε μορφές τέχνης όπως ο χορός ή η υποκριτική. αυτό συμβαίνει, γιατί έχει αποδειχτεί πως το σώμα κι η γλώσσα του είναι ο καλύτερος καταγραφέας και δείκτης των συναισθημάτων και των σκέψεών μας.

Μια ιδιαίτερη εναλλακτική τέχνη είναι κι η συγγραφή, ακόμη και μέσω ημερολογιακής καταγραφής ή αυτόματης γραφής. Με τον τρόπο αυτό οι σκέψεις και τα συναισθημάτα καταγράφονται στο χαρτί πολύ πιο ωμά, ειλικρινά κι αυθόρμητα κι αυτό βοηθάει τον ειδικό ψυχικής υγείας αλλά και τους ίδιους τους ασθενείς με πολλούς τρόπους.

Τέχνη λοιπόν δεν είναι απλώς ένας όμορφος πίνακας κρεμασμένος σε έναν τοίχο. Η τέχνη είναι γιατρικό για την ψυχή μας, κι αυτό ο όμορφος πίνακας στον τοίχο έχει πολλά να πει για τον άνθρωπο που τον δημιούργησε κι εμείς πρέπει να το θαυμάσουμε όχι μόνο για το δημιούργημά του, αλλά και για το θάρρος του να καταγράψει και να αποτυπώσει την ψυχή του σε εκείνο το κομμάτι καμβά.