Μας κάνει καλό να βάζουμε όρια στην ψυχοθεραπεία μας;

Σχεδόν όλοι μας, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας, είναι πιθανό σε κάποια φάση της ζωής μας να ήρθαμε αντιμέτωποι με διάφορες δυσκολίες. Οι δυσκολίες αυτές, ίσως, όμως, κάποια στιγμή να γίνουν το εμπόδιο στην ψυχολογική μας αλλά και την κοινωνική προσαρμογή και να προκαλέσουν διαταραχές στην ομαλή πορεία της ζωής μας. Τέτοιες δυσκολίες, που καθιστούν αναγκαία τη συμβουλευτική ψυχοθεραπευτική παρέμβαση από ειδικά εκπαιδευμένο ψυχολόγο, δημιουργούν ταυτόχρονα και το εξής ερώτημα: είναι εφικτό να τεθούν όρια μέσα στην ψυχοθεραπεία; Κι αν ναι, είναι σωστό;

Όπως σε όλες τις καταστάσεις, έτσι και στην ψυχοθεραπεία τα όρια είναι άκρως απαραίτητα, όμως αρκετές φορές είναι δύσκολο να τα προσδιορίσουμε, να τα θέσουμε και να τα κρατήσουμε. Εξ’ ορισμού, το όριο δείχνει μια γραμμή την οποία δεν πρέπει να ξεπεράσουμε κι είναι ένα πλαίσιο που αρμόζει σε κάθε σχέση, όπως και σε αυτήν τις ψυχανάλυσης. Μέσα στο κομμάτι της ψυχοθεραπείας, τα όρια φτιάχνουν μια νέα σχέση και συχνά δημιουργούν μια αυτό ανακάλυψη, καθώς προσφέρουν κι ένα σταθερό κι αξιόπιστο περιβάλλον. Μέσα από τα όρια που τίθενται, προστατεύονται τα δικαιώματα του θεραπευόμενου και προσδιορίζονται με ακρίβεια οι  ευθύνες του θεραπευτή μέσα στη  σχέση. Η θεραπεία, μπορεί να καταλήξει και σε ένα παιχνίδι, το οποίο ο  θεραπευόμενος γνωρίζει τα όρια της συμπεριφοράς του, όπως ένα μικρό παιδί μαθαίνει στο σχολείο από τον δάσκαλό του τα όρια των δικαιωμάτων του και των δυνατοτήτων του. Οι κόκκινες γραμμές, είναι εκείνες που δημιουργούν τη σύνδεση και την απόσταση και μπορούν να γίνουν το εργαλείο ώστε να κατανοηθούν οι  δυσκολίες του θεραπευόμενου σχετικά με τον εαυτό του και τις σχέσεις του. Κοινώς, τα όρια που βάζουμε, δείχνουν καμιά φορά και τον τομέα στον οποίο δυσκολευόμαστε να αφεθούμε-ανοιχτούμε.

Από πρακτικής άποψης, κάποια όρια πρέπει να τίθενται από την αρχή, ώστε να μην προκύψουν παρεξηγήσεις κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Η αμοιβή, η εμπιστευτικότητα μέσω του ιατρικού απορρήτου, ο χρόνος κάθε συνεδρίας και οι όροι ακύρωσης αυτής, είναι πράγματα που καθορίζονται ξεκάθαρα. Άλλωστε, κάθε σχέση είναι πιο απλή και πιο λειτουργική, όταν και τα χαρακτηριστικά της είναι σαφή από νωρίς. Από ‘κει και πέρα, κομμάτι της δουλειάς που έχει να κάνει ο θεραπευτής, είναι να βοηθήσει τους θεραπευόμενους, ώστε να μπορούν οι ίδιοι να βάλουν στον εαυτό τους υγιή όρια, τα οποία θα δείχνουν και το σύστημα των αξιών τους. Ταυτόχρονα, όμως, να οδηγηθεί και ο θεραπευόμενος σε μια διαύγεια, σχετικά με το πόση «κόντρα» κρατάει σε όσα εμπιστεύεται, αλλά και να απελευθερωθεί από την αίσθηση την ντροπή. Κι αυτά, είναι τα όρια με τα οποία ξεκινά ο θεραπευόμενος το ταξίδι του και σταδιακά αλλάζουν ή σπάνε.

Η ψυχοθεραπεία, μέσα από το κομμάτι της οριοθέτησης, συνολικά, προστατεύει την ψυχοθεραπευτική σχέση, καθώς και το ίδιο το άτομο όπου μπορεί να παραβιάζει τα όρια στις σχέσεις του ή να επιτρέπει να παραβιάζουν τα δικά του όρια. Με αυτό τον τρόπο, λοιπόν, ένα «μέχρι εδώ» είναι ένα βασικό μάθημα, ώστε να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να σεβόμαστε και τα «ως εκεί», τόσο των άλλων όσο και τα δικά μας.

Συμπερασματικά, λοιπόν, τα όρια είναι απαραίτητα σε κάθε σχέση- και σχέση δημιουργείται και μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου. Αν και συνήθως είναι ασαφή, μπορούν να γίνουν τα εργαλεία ώστε να ξέρουν κι οι δυο πότε είναι εντός πορείς και πότε όχι. Άλλωστε, έτσι φτάνεις και πιο γρήγορα και με ασφάλεια στον προορισμό σου.