Η εκπαίδευση εξελίχθηκε αλλά ακόμη δεν ικανοποιεί τις ανάγκες του σήμερα

Συχνά πυκνά κάνουμε μια ανασκόπηση των μαθητικών μας χρόνων κι ως ενήλικοι αφηγούμαστε ιστορίες για το πώς ήταν να πηγαίνεις σχολείο στην εποχή μας, πώς ήταν οι δάσκαλοί μας, ποιες ήταν οι συνθήκες. Συγκρίνοντας λοιπόν τα χρόνια εκείνα με τώρα, συνειδητοποιούμε πως οι συμπεριφορές στις οποίες υποβληθήκαμε ήταν επιεικώς απαράδεκτες, για να μην πούμε τραυματικές και ποινικοποιήσιμες. Τότε ήμασταν παιδιά και δεν ξέραμε, τώρα όμως τα παιδιά αλλά κι οι ενήλικες, γνωρίζουν πολύ καλά πως κάποιες συμπεριφορές ήταν, είναι και θα είναι απαράδεκτες για έναν εκπαιδευτικό. Ποιες είναι λοιπόν αυτές οι συμπεριφορές;

1. Σωματική βia

Όχι και τόσα πολλά χρόνια πριν κι έως περίπου και το 1970, η σωματική βia των μαθητών ήταν επιτρεπτή κι οι εκπαιδευτικοί τη χρησιμοποιούσαν ως τιμωρητικό μέσο. Η βέργα ήταν επέκταση των χεριών τους κι αλίμονο σε όποιον «αντιμιλούσε», όπως έλεγαν, ή έκανε οποιαδήποτε σκανταλιά. Η χρήση της σωματικής τιμωρίας στα σχολεία έχει ιστορικά δικαιολογηθεί με τη λογική ότι όσο το παιδί βρίσκεται στο σχολείο, τότε ο δάσκαλος ή η δασκάλα έχουν την αρμοδιότητα να επαναφέρουν το παιδί στην τάξη. Ευτυχώς, τέτοιες συμπεριφορές έχουν πλέον εξαλειφθεί, αν και δεν ήταν και λίγα τα μεμονωμένα περιστατικά εκπαιδευτικών που αρνούνταν να αποχωριστούν αυτήν την τακτική ακόμα και αρκετά χρόνια μετά το 70′.

2. Ψυχολογική και λεκτική βia κι υποτίμηση

Πέραν από τη βιaιοπραγiα μέσα στις αίθουσες, μην ξεχνάμε πως υπάρχει κι η ψυχολογική και λεκτική βia. Ακόμα και στις μέρες μας, υπάρχουν παραδείγματα εκπαιδευτικών που μπορεί να μιλήσουν υποτιμητικά σε έναν μαθητή ή να τον ντροπιάσουν δημόσια μέσα στην τάξη κι αυτό είναι ένα αρκετά τραυματικό γεγονός κι απαράδεκτη συμπεριφορά από έναν άνθρωπο που θέλει να λέγεται εκπαιδευτικός. Κι αν τέτοιες συμπεριφορές στις μέρες μας, μάς φαίνονται τραβηγμένες, σκεφτείτε τι συνέβαινε στο παρελθόν, όταν οι εκπαιδευτικοί έβριζαν, φώναζαν ή ασκούσαν ψυχολογική βia στους μαθητές τους ανοιχτά και χωρίς ντροπή, γιατί τέτοιες αντιδράσεις ήταν αποδεκτές.

Είναι αισιόδοξο που ο κόσμος προχωράει και τέτοια περιστατικά εξαλείφονται γοργά στις μέρες μας, αν κι η αλήθεια είναι πως στην Ελλάδα είμαστε ακόμα σε πολύ πρώιμα στάδια ανάπτυξης. Όπως σε άλλες χώρες του εξωτερικού, έτσι και στη δική μας, οι εκπαιδευτικοί θα έπρεπε να παρακολουθούνται από ειδικούς ψυχικής υγείας. Όχι, μόνο για να σιγουρέψουμε το γεγονός πως είναι ψυχικά σταθεροί και μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του επαγγέλματος, αλλά και για να συζητούν κι αυτοί τα πιθανά τραυματικά ή στρεσσογόνα περιστατικά που έχουν κι αυτοί να αντιμετωπίσουν.

Σε συνδυασμό με τα προβλήματα που ο κάθε άνθρωπος αντιμετωπίζει στην προσωπική του ζωή, τα προβλήματα στη δουλειά ίσως μας οδηγήσουν σε ανεξέλγκτες κι απαράδεκτες κοινωνικά συμπεριφορές. Όχι, ότι δικαιολούνται οι πράξεις κανενός με τα παραπάνω, αλλά καθώς το επάγγελμα του εκπαιδευτικού είναι τόσο απαιτητικό, θα έπρεπε να συνοδεύεται κι από την κατάλληλη στήριξη.

Ο χώρος της εκπαίδευσης θα πρέπει να αποτελεί ένα μέρος ασφαλές για όλους, όπου εκτός από γνώσεις, διδάσκονται κι αξίες. Οπότε, πώς να μεταλαμπαδεύσει ηθικά διδάγματα, ένας εκπαιδευτικός που δείχνει ασέβεια στα παιδιά και τους γύρω του, που προσβάλλει ή απειλεί; Πώς να θέλουν τα παιδιά μετά να πάνε σχολείο; Άλλωστε, σε παλαιότερες εποχές, δεν ήταν λίγοι οι μαθητές εκείνοι που παράτησαν τα γράμματα και τη μόρφωση, γιατί το «εκπαιδευτικό» περιβάλλον τους γέμιζε τρόμο.

Αλλά για να μη μένουμε στο παρελθόν, τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει η εκπαίδευση του σήμερα διαφέρουν αρκετά από εκείνα της δεκαετίας του 60′ και του 70′. Πλέον απαράδεκτα είναι τα ρaτσιστικά ή σ3ξιστικά σχόλια, η προπαγάνδα, η απόκρυψη σημαντικών πληροφοριών, η αδιαφορία κι η μη αποτίναξη παλαιών μεθόδων μάθησης, όπως πχ η παπαγαλία, που πολλοί εκπαιδευτικοί και εκπαιδευτικά συστήματα, όπως το ελληνικό, προωθούν ακόμη. Εκεί πρέπει να δοθεί βάση κι εκεί πρέπει να στρέψουμε όλοι την προσοχή μας για να μεγαλώσουμε τους καλύτερους ανθρώπους του αύριο.