Το Τριώδιο άνοιξε και φέτος κι εμείς εγκαινιάζουμε το πολύχρωμο αυτό opening γεμάτο μουσικές και ζωντάνια, ενώ σήμερα, Τσικνοπέμπτη μπαίνουμε δειλά-δειλά στο γαϊτανάκι της ξέφρενης Αποκριάς. Αποκριά ή καρναβάλι λοιπόν στα Λατινικά, σημαίνει ετυμολογικά η αποχή από το κρέας (carne=κρέας) και η προετοιμασία μας, μέσω της περιόδου της νηστείας, μέχρι τη Μεγάλη Εβδομάδα. Πολλοί περιμένουμε διακαώς το απόλυτο ξεσάλωμα, προσπαθούμε να βρούμε τις πιο έξυπνες και πρωτότυπες στολές. Κάποιοι επηρεασμένοι από το «Μάτια ερμητικά κλειστά» αναζητούμε ενδυμασίες με λίγο πιο μυστήρια διάθεση, ενώ άλλοι βγάζουμε προς τα έξω τη σουργελέ πλευρά του εαυτού μας.
Υπάρχει όμως και μια, μεγάλη πλέον, κατηγορία ατόμων που απεχθάνονται την όλη διαδικασία. Δημιουργούνται αποκρουστικά συναισθήματα, στρες και διάφορες φοβίες. Ένα γενικότερο λαλα δηλαδή. Και ίσως στο παρελθόν να ήταν ταμπού να ξεστομίσουμε τέτοιες σκέψεις. Πλέον όμως συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες κι όροι όπως το «maskophobia» έρχονται να πρωταγωνιστήσουν. «Masklophobia», λοιπόν, διαφορετικά είναι η φοβία στη θέα του ανθρώπου που φοράει μάσκα, στολή ή σε οποιαδήποτε μασκότ ομάδας, εταιρείας, διαφήμισης, promotion. Παρεμφερής έννοια και η «coulrophobia», αυτή τη φορά όμως μιλάμε για τρόμο σε μορφές κλόουν και διαβολικές φιγούρες. Κάτι τέτοιο συναντάμε κυρίως σε περιόδους Halloween η σε σειρές, για όποιον θυμάται πρωινά Σαββάτου στον Ant1 με ανατριχίλες η τον οσκαρικό Χοακίν Φοίνιξ ως Joker σε πιο σύγχρονη έκδοση. Αν στην όψη τους ένιωσες κάπως άβολα, μια έντονη εφίδρωση, μια ταχυκαρδία μάλλον κάτι αρνητικό υποβόσκει.
Γιατί όμως αυτή η απέχθεια; Αρχικά είναι αυτό το άγνωστο που μας ταλαιπωρεί και μας βασανίζει. Η ιδέα να έρθουμε αντιμέτωποι με τη μεταμφίεση, την άγνοια, του με ποιον έχουμε να κάνουμε πίσω από τη μάσκα, την απώλεια ελέγχου που ξεκάθαρα δεν έχουμε που φανάζει μια τεράστια απειλή. Ακόμα κι όταν μεταμφιεζόμαστε οι ίδιοι, ίσως νιώθουμε μια υπερδύναμη μέσα σε μια στολή που συγχωρεί και δίνει άφεση σε οποιαδήποτε πράξη μας κι έτσι, βγαίνουν στοιχεία του κρυφού μας εαυτού ή της επιθυμητής μας περσόνας. Κι αυτό ίσως μας ταράζει περισσότερο, το γεγονός πως γινόμαστε κάποιοι άλλοι.
Όλο αυτό το κομιτάτο με έθιμα ριζωμένα από τη μια άκρη της Ελλάδας στην άλλη, έχει επιρροές από τα Διονύσια και τη λατρεία του αρχαίου θεού οινοδότη. Ξέφρενοι ρυθμοί, κατάργηση κάθε ορίου, υπερδιέγερση, έκσταση. Ατελείωτο μεθύσι χωρίς σταματημό δημιουργεί ένα άγχος και μια ανασφάλεια στους μη φανατικούς της κατάστασης. Αναβιώνεται η διονυσιακή λατρεία προσαρμοσμένη στα σημερινά δεδομένα και η κατάσταση φαντάζει ανεξέλεγκτη. Κι όσο αρκετοί το αποζητούν, κάποιοι βγαίνουν από τη μαθημένη ρουτίνα τους, τα κουτάκια στο μυαλό τους και καταπιέζονται να παραγκωνίσουν τη δίκη τους κανονικότητα.
Δυναμιτάκια, γουρούνες στρακαστρούκες και κομφετί παντού. Το απόλυτο χάος. Και μια επικινδυνότητα για τους πιο υστερικούς της υπόθεσης. Αρκετός κόσμος τρομάζει, παιδάκια τραυματίζονται, ζώακια τρέχουν φοβισμένα, γιατί ψυχή έχουν κι αυτά. Κι όλα αυτά τα βίαια έθιμα καψίματος του καρνάβαλου και τις τζαμάλες (έθιμο από θεόρατες φωτιές στα Γιάννενα την Κυριακή της Αποκριάς) είναι κάπως scary και καταστροφικό.
Τέλος, αυτό το «πρέπει να περάσουμε καλά σώνει και ντε», να κανονίσουμε κάτι, να ντυθούμε, να επιβιώσουμε αυτές τις μέρες είναι από μόνο του στρεσογόνο. Φτάνει και περισσεύει. Θέλεις να κάτσεις στην ησυχία σου αλλά ανοίγοντας τις ενημερώσεις σου πέφτεις πάνω σε makarena (παλιά και καινούργια version) και μαρακαρίμπο και τελάπονγκο. Φωτογραφίες χαράς, έξαρσης, ενθουσιασμού. Μια έκρηξη αδρεναλίνης και ντόπας που γίνεται εξάρτηση κάθε χρόνο, μπορεί όντως να μη σε βρίσκει σύμμαχό της.
Ας κατανοήσουμε λοιπόν και τις δυο όψεις του νομίσματος. Ας δείξουμε σεβασμό σε οποιαδήποτε επιλογή και συναίσθημα. Κι εσείς οι μασκοφοβικοί να θυμάστε τον Pirandello που λέει πως «στο μακρύ ταξίδι της ζωής θα συναντήσεις πολλές μάσκες και λίγα πρόσωπα».
Καλή Αποκριά!
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου