«Τακούνια για καρφιά»: Ένα τραγούδι που αν είσαι γυναίκα, σε αγγίζει αλλιώτικα

Μια γυναίκα σήμερα, θεωρητικά είναι σε καλύτερη τύχη από ότι 50 χρόνια πριν. Παραδόξως κι ενώ έχουν αλλάξει τόσα, συνεχίζει να βρίσκεται στη σκιά μιας κοινωνίας άνισης, προβληματικής και βουτηγμένης στη βία, έμφυλης και μη. Γιατί, δυστυχώς, ο ρόλος μας και η ελευθερία μας ως γυναίκες είναι ακόμα σε πολλά σημεία διαπραγματεύσιμος. Οι γυναικοκτονίες είναι η σταθερή είδηση της ημέρας, και ο αριθμός αυτών που υποφέρουν ίσως στο διπλανό διαμέρισμα είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που πιστεύουμε. Όταν τα σκέφτεσαι όλα αυτά, το σφίξιμο στο στομάχι συνοδεύεται από ένα αίσθημα ελπίδας, πως μια μέρα θα έρθει η κάθαρση. Την κάθαρση αυτή την περιγράφει η Ιουλία Καραπατάκη, σε στίχους ΟρέστηΝτάντου, στο τραγούδι «Τακούνια για καρφιά». Κάθε στίχος κι ένα αγκαθάκι στην ψυχή σου. Κι όσο το ακούς, μια συνειδητοποίηση συμβαίνει μέσα σου, πως υπάρχουμε όλες μέσα στα λόγια, η καθεμιά με τον τρόπο της.

Το κοριτσάκι πίσω σου
Το κοριτσάκι πίσω σου
Που ‘χει χαθεί στον ίσκιο σου
Που ‘χει χαθεί στον ίσκιο σου
Λάθος το λογαριάζεις

Το τραγούδι ξεκινά με το να απευθύνεται στον δυνάστη, τον κακοποιητή, αυτόν που φυλάκισε, αδίκησε, δεν αγάπησε. Του τραγουδά και προειδοποιεί, πως το κοριτσάκι εκείνο που έχει αφήσει πίσω του, να χάνεται στη σκιά και το σκοτάδι του, θα φύγει. «Κοριτσάκι» ακούς, και σκέφτεσαι κάτι αθώο και όμορφο. Ένα πλάσμα που νοερά φαντάζεσαι να παίρνει αγάπη, αλλά αυτό χάνεται στη σκιά ενός ισχυρού  συντρόφου, πατέρα, ό,τι είναι σε κάθε σενάριο η μορφή του προστάτη άντρα. Ένα δίπολο ικανό να σκιαγραφήσει τη μορφή μιας σχέσης που η γυναίκα εγκλωβίζεται, περιορίζεται μέσα σε όρια που ακόμα κι αν απέχουν πάρα πολύ από τη μια στην άλλη, έχουν ένα κοινό σημείο. Την κρατούν πίσω, κρυμμένη σε φόβους κι απαγορεύσεις που μόνο σε πλάσματα γένους θηλυκού αγριεύουν.

Σύντομα θα βγει μια βόλτα μες στην πόλη
χωρίς κρυφό πιστόλι, χωρίς να φοβηθεί.
Κάποια Κυριακή φουστάνι και αέρας
θα ποδοπατηθεί στο διάβα της το τέρας.
Τακούνια για καρφιά,
να εκδικηθεί η ομορφιά.

Η ερμηνεύτρια συνεχίζει ν’ απευθύνεται σε κάποιον σαν να του περιγράφει τι πρόκειται να συμβεί. Το κοριτσάκι σύντομα θα τα καταφέρει, θα φύγει από τον ίσκιο του, θα περπατήσει μοναχή της. Η ελευθερία παρομοιάζεται με μια βόλτα μέσα στην πόλη, μια εικόνα που μέσα στην απλοϊκότητά της αποτινάζει κάθε καταπίεση. Κάποια Κυριακή, τα δεσμά θα σπάσουν για το κοριτσάκι εκείνο που ίσως βλέπεις τον εαυτό σου μέσα του, ή τον έβλεπες κάποτε. Χωρίς φόβο, και χωρίς το κρυφό πιστόλι που για ακόμη μια φορά δηλώνει την άμυνα, την ανάγκη για προστασία. Κυριολεκτικές ή μη, οι έννοιες είναι αληθινές κι ολοζώντανες στην καθημερινότητά μας. Μπορούμε να βρεθούμε απροστάτευτες μέσα στο ίδιο μας το σπίτι, την οικογένεια, τη σχέση, ακόμα και τη δουλειά. Μια απλή βόλτα μπορεί να μας βρει εκτεθειμένες απέναντι σε κάθε είδους κίνδυνο, αλλά με σημαντικότερο στοιχείο το ύψος της φούστας μας. Κι όλα αυτά, η Καραπατάκη μελωδικά τραγουδά πω, σαν τέρας, θα ποδοπατηθούν στο διάβα του κοριτσιού που αποφασιστικά πια δραπετεύει, φεύγει.

Αυτή η γυναίκα σπίτι σου
που ‘χεις για ισοβίτη σου,
σε λίγο θα σου φύγει.

Το κοριτσάκι γίνεται γυναίκα, και στην προκειμένη ένας ισοβίτης στα χέρια του άντρα της, του συντρόφου της. Μια γυναίκα, όμως, που απλά μια μέρα θα πει «φτάνει» και θα φύγει. Μια μέρα θα ξημερώσει διαφορετική, και η δύναμη δε θα ταυτίζεται με ανοχή και υπομονή. Η δύναμη θα δείχνει προς τη φυγή από τον πόνο, από ένα κλειστό στόμα και μια ζωή που μαραζώνει στα λάθος χέρια, είτε με το πρόσχημα της αγάπης, της απειλής, ή της βίας.

Αυτό που στο τραγούδι παρομοιάζεται με τέρας, είναι όλα όσα περιγράφονται και δυστυχώς σε πολλές δεν είναι απλώς γνώριμα, μα τρόπος ζωής. Το τέρας, όμως, θα έρθει η στιγμή που θα ποδοπατηθεί από τακούνια, από γυναικεία βήματα που θα γίνουν καρφιά και στον διάβα τους θα εκδικηθούν. Για τον δημιουργό, εκδικείται η ομορφιά, και μάλιστα φωναχτά και περήφανα. Μια ομορφιά που δε φέρει σημάδια πόνου, φόβου, έλλειψης αγάπης. Μια ομορφιά που πολλές χάνουν πίσω απ΄την κλειστή πόρτα του σπιτιού τους.

Αυτό το τραγούδι, δεν το κατάλαβα την πρώτη φορά που το άκουσα. Τη δεύτερη δάκρυσα, και δεν απόρησα γιατί. Είτε το θέλουμε είτε όχι, ζούμε σε μια κοινωνία που καθημερινά μας αποδεικνύει πόσο απάνθρωπη μπορεί να γίνει και όσο κι αν μας θυμώνει, άνιση. Η γυναίκα που μετατρέπεται σε ισοβίτη, το κορίτσι που χάνει το φως και την ευτυχία του σε κάθε λογής σχέση είναι ικανά να γίνουν γροθιά στο στομάχι μέσα από νότες και μελωδία. Ζούμε με τον φόβο της ασφάλειάς μας, με τις πληγές πως όσο τα χρόνια περνούν, αντί να πηγαίνουμε μπροστά, εμείς μετράμε δ@λοφονημένες.

Εκείνη η “Κυριακή”, όμως, είναι ο λόγος να παλεύουμε. Η βόλτα μας και η ανάγκη μας να εκδικηθούμε το τέρας της έμφυλης βίας, είναι και η κινητήριος δύναμη για να λέμε πως μπορούμε να προστατευτούμε, να υψώσουμε ανάστημα και να ουρλιάξουμε “φτάνει”. Καμιά μας δεν έχει θέση στο σκοτάδι, καμιάς η μοίρα δε θα πρέπει να βρίσκεται πίσω από μια κλειδωμένη πόρτα. Σε σχέσεις που γίνονται η φυλακή μας, σε χέρια που σηκώνονται γιατί θεωρούμαστε κτήματα άψυχα, σε δουλειές που δε νοείται να επιβιώσουμε κάτω από συνθήκες σεβασμού ή ισότητας. Σε μια κοινωνία που αν έρθει η κακιά η ώρα, σηκώνεται ένα δάχτυλο να μας πει «τα ήθελες». Σε όλα αυτά, που τα καρφιά μας πρέπει να σημάνουν το τέλος τους.

Το τραγούδι γράφτηκε το 2022 κι ανήκει στο ομώνυμο άλμπουμ «Τακούνια για Καρφιά». Ο κόμπος στο λαιμό όταν τραγουδιούνται αυτοί οι στίχοι, είναι η απόδειξη πως χρειάζεται να θεραπευτούμε από την παθογένεια της ανισότητας, πως ο φόβος δεν έχει καμία θέση μέσα μας και ποτέ δεν είχε. Πως, η βόλτα της καθεμιάς από εμάς ίσως διαφέρει, μα το σίγουρο είναι πως θα έχουμε καταφέρει να φύγουμε. Γιατί δεν υπάρχει άνθρωπος σε τούτο τον κόσμο που δεν του αξίζει να είναι ελεύθερος.