Παγκόσμια ημέρα Γιαγιάς σήμερα, μια γιορτή που, σε αντίθεση με άλλες οικογενειακές γιορτές, δεν προέρχεται από κάποια θρησκευτική, ιστορική ή άλλου είδους παράδοση, αλλά προέκυψε από εμπορικό τρικ. Μια γιορτή που ξεκίνησε το 1987, από τη Γαλλία και τη μάρκα καφέ “Café Grand’Mère”, σε απλά ελληνικά δηλαδή, «ο καφές της Γιαγιάς». Το νήμα ξεκινά από μια διαφήμιση, που είχε σκοπό να προτρέψει τους καταναλωτές να φέρουν ως δώρο τον συγκεκριμένο καφέ, στα πλαίσια της 20ης επετείου της μάρκας, στις αγαπημένες μητρικές φιγούρες όλων μας. Όμως, με κάποιο παράδοξο τρόπο προκάλεσε την ευαισθητοποίηση του κόσμου να ρίξει την προσοχή του στον άνθρωπο αυτό, που αφιέρωσε όλη του τη ζωή μεγαλώνοντας γενιές και γενιές. Ποια είναι όμως, τα πιο συνηθισμένα πράγματα που είναι χαραγμένα στη μνήμη, σχεδόν όλων των ανθρώπων και θυμίζουν ξεκάθαρα γιαγιά;
1. Το φαγητό της
Τόσες και άλλες τόσες φορές έφαγες από τα χεράκια της, φαγητά απλά, όπως τηγανητές πατάτες ή βρασμένο ρύζι με σάλτσα ντομάτας που, όμως, νοστιμότερά τους δε θυμάται ο ουρανίσκος, αλλά ούτε κι η καρδιά σου. Και λέω για καρδιά γιατί αυτά τα φαγητά φτιάχτηκαν με απόλυτη αγάπη για σένα γι’ αυτό έμειναν ως τόσο σημαντική ανάμνηση.
2. Τα κεράσματά της
Ποτέ δε φεύγεις με άδεια χέρια όταν πας στο σπίτι της γιαγιάς. Κάτι θα βρει να σε κεράσει για να σε γλυκάνει και να σε ευχαριστήσει που τη σκέφτηκες. Ένα φλιτζάνι καφέ ή τσάι, γλυκά του κουταλιού, λουκούμια αρωματισμένα, κλασικά σοκολατάκια, μπισκότα ή ακόμα και χρήματα για το χαρτζιλίκι σου κι ας έφτασες 30. Δεν υπάρχει περίπτωση να σε αφήσει να φύγεις με άδεια χέρια από το σπιτικό της.
3. Οι ιστορίες της
Υπάρχει κάτι μαγνητικό όταν ακούς τη γιαγιά σου να σού εξιστορεί τις εμπειρίες της ζωής της. Ιστορίες, σαν παραμύθια άλλων εποχών, που είναι όμως πέρα για πέρα αληθινές. Τέτοιες συζητήσεις περιλαμβάνουν ακόμη και ιστορικά, πλέον, γεγονότα και έχουν ανεκτίμητη αξία στα αυτιά και την ψυχή ενός εγγονιού. Ακούς πράγματα που πιθανόν να εξηγούν και το γιατί εσύ σήμερα είσαι αυτό που είσαι, ενώ άλλα αποτελούν συμβουλές για μαθήματα ζωής που κάποιος άλλος πέρασε για εσένα.
4. Η θαλπωρή της
Είναι αυτά τα μικρά, καθημερινά, απλά πραγματάκια, που άμα τα σκεφτείς σού έρχεται αμέσως μια ζεστασιά. Το χάδι της στο κεφάλι σου, ενώ ξάπλωνες σαν παιδί στην ποδιά της και της έλεγες όλα τα παράπονά σου. Ο τρόπος που τύλιγε τις κουβέρτες γύρω σου, όταν σε σκέπαζε να κοιμηθείς και ένιωθες ξανά σαν να είσαι μωρό σε κούνια. Οι προσευχές και τα ξεματιάσματά της για να είσαι πάντα καλά.
5. Τα χατίρια της
Και τώρα παραδέξου: Πόσες φορές είπε η μαμά ή ο μπαμπάς “όχι” σε κάτι, αλλά η γιαγιά ήταν εκεί, μυστικός συνεργός, λέγοντας “ναι” αλλά, να μην το μάθει κανείς; Και μπορεί και εκείνη ως μητέρα να ήταν πιο αυστηρή, αλλά στο εγγόνι της δεν μπορεί να χαλάσει χατίρι, ίσως γιατί δεν μπορεί να το βλέπει λυπημένο, ίσως όμως και γιατί κατά βάθος με τα χρόνια αναγνώρισε ότι η υπερβολική αυστηρότητα στο παιδί της δε χρειάζεται να αποδοθεί και στο εγγόνι της και κρατάει πλέον ρόλο αντισταθμιστικό.
6. Η αυλή της/ τα λουλούδια της
Οι περισσότερες γιαγιάδες έχουν τις πιο όμορφες αυλές. Γεμάτες χρώματα και αρώματα. Η αυλή τους ή το μπαλκόνι τους, είναι επιμελημένα από τις ίδιες από φυτό σε φυτό. Είναι ικανές να φτιάξουν μικρούς παραδείσους σε λιγοστά μόλις τετραγωνικά μέτρα. Βρίσκουν έτσι έναν τρόπο να διοχετεύουν την ανάγκη τους να φροντίζουν και να περιποιούνται κάποιον. Και τα εγγόνια όταν έρθουν σε επαφή με αυτούς τους επίγειους παραδείσους δεν μπορούν να ξεχάσουν την αγαλλίαση και την ευφορία που προκαλούν.
7. Τα παιχνίδια της
Σαν παιδί, ήταν ο άνθρωπος που σκαρφιζόταν για εσένα τα πιο ευφάνταστα παιχνίδια για να σε κρατά απασχολημένο ενώ έκανε τις δουλειές της. Παιχνίδια που δημιουργήθηκαν από άλλες γενιές, που σού φαινόντουσαν τελείως άγνωστα, όμως, το μεγαλύτερο μέρος της διασκέδασης αποτελούσε το ίδιο το μυαλό και ο τρόπος που αξιοποιούσε τα διαθέσιμα αντικείμενα στο περιβάλλον γύρω του. Ένα κομμάτι ξύλο, ένα κομμάτι λάστιχο, βόλοι, πέτρες ή όσπρια ήταν αρκετά για να σού μάθει τα πιο διασκεδαστικά παιχνίδια της εποχής της.
8. Τα νανουρίσματά της
Κάθε φορά που θα σε άφηναν οι γονείς σου στη γιαγιά για ύπνο, γινόταν ολόκληρη ιεροτελεστία πριν από αυτόν. Κατά βάθος δεν ήθελες να κοιμηθείς και ήθελες να παίξεις παραπάνω μαζί της. Έτσι, μέσα από αυτήν την ιεροτελεστία, τα νανουρίσματα ή τα παραμύθια της, στόχος ήταν να χαλαρώσεις. Μπορεί να μην ήξερε να τραγουδάει καλά, μπορεί και να τραγουδούσε υπέροχα. Εσένα, όμως, σού αρκούσε ακούγοντας μόνο τη φωνή της πως γαλήνευε το είναι σου και εν τέλει, κοιμόσουν σαν πουλάκι.
9. Τα γιατροσόφια της
Οι γιαγιάδες μας μεγαλωμένες σε άλλες εποχές, λιγότερο εξελιγμένες, είχαν μάθει από παλαιότερες γενιές δικές τους τα πιο παραδοσιακά γιατροσόφια και πως να αναγνωρίζουν την ιαματική αξία κάθε υλικού ή βοτάνου που προσφέρει η ίδια η φύση. Μια κουταλιά νερό με τριμμένο μοσχοκάρυδο ήταν η πρώτη λύση για την αντιμετώπιση του πονόκοιλου. Ένα ζεστό τσάι με φασκόμηλο και μέλι το καλύτερο γιατρικό για κρυολόγημα. Και πόσα πολλά άλλα που δεν θυμόμαστε πια. Γνώσεις που οι νέες γενιές δυστυχώς χάνουν όλο και περισσότερο, όμως μπορούν να μείνουν χαραγμένες στη μνήμη μέσα από εκείνες.
10. Η μυρωδιά της
Όπως, όλοι οι άνθρωποι, έτσι και η γιαγιά σου φέρει μια ξεχωριστή, δική της μυρωδιά. Και σίγουρα, συνδυάζοντας όλα τα παραπάνω, στη μνήμη σου όλες αυτές οι εμπειρίες συνοδεύονται από τη μυρωδιά της. Κι αυτό που είναι μαγικότερο όλων, είναι ότι μόνο από το άρωμά της σκάνε αναμνήσεις από όλες τις στιγμές μαζί της που θα σε συντροφεύουν για μια ζωή.
Είναι τόσα πολλά κοινά που μπορεί κανείς να γράψει για μια γιαγιά, αλλά ο καθένας έχει τα δικά του σημαντικά, σίγουρα στην καρδιά και τη μνήμη, για τη γιαγιά του. Όπως και να έχει, χρόνια πολλά σε αυτά τα αγαπημένα πλάσματα, που αν δεν υπήρχαν στη ζωή μας θα μεγαλώναμε λιγάκι πιο βαρετά. Χρόνια πολλά σε αυτές τις γυναίκες που ανέθρεψαν γενιές και γενιές ανθρώπων, αγόγγυστα καθώς καθημερινά δε σταματούν να προσφέρουν την ανιδιοτελή αγάπη τους με κάθε τρόπο. Σάς αγαπάμε και σάς ευχαριστούμε για όλα!
Συντάκτης: Κατερίνα Ανδρουλάκη
