Πώς είναι να είσαι η μοναδική γυναίκα σε ειδικότητα που κυριαρχείται από άντρες;

Τι γίνεται όταν, ούσα γυναίκα, αποφασίζεις να κυνηγήσεις το πάθος που είχες ανέκαθεν για την τεχνολογία κι από ένα άκρως γυναικοκρατούμενο επάγγελμα, της νηπιαγωγού, καταλήγεις σε ένα δημόσιο ΙΕΚ σε μια ειδικότητα που κυριαρχείται από άντρες; Κι ακόμα καλύτερα, τι γίνεται όταν είσαι η μόνη γυναίκα στο τμήμα; Η αλήθεια είναι πως ο τρόμος μπορεί να κυριαρχήσει και με τα στερεότυπα που έχουν δημιουργηθεί για τα ΙΕΚ, θεωρούμενα συχνά ως «κατώτερου επιπέδου σχολές», μπορεί κανείς να φανταστεί πως δεν είναι μια κατάσταση στην οποία θέλει κανείς να εμπλακεί για πλάκα.

Αν έρχεσαι κιόλας από ένα πιο θεωρητικό υπόβαθρο κι ίσως να δυσκολεύεσαι, όπως θα έκανε ο κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτου φύλου, τότε ανοίγεις τα στόματα για πολλά σεξιστικά σχόλια. «Πού θα πας σε αυτή την ειδικότητα, θα σε φάνε!», ήταν η πρώτη φάση που άκουσα μπαίνοντας σ’ εκείνο το ΙΕΚ. Τρομοκρατημένη από το τι θα αντικρίσω μέσα στην αίθουσα, χωρίς να ξέρω πόσα άτομα θα ήταν σε αυτή κι αν θα υπήρχαν άλλες γυναίκες, αποφάσισα να δώσω μια ευκαιρία στην ειδικότητα «τεχνικός εφαρμογών πληροφορικής», σίγουρη πως δε θα άντεχα ούτε δέκα μέρες.

Η πρώτη μέρα ήταν σίγουρα αγχωτική, ενώ μια ανάσα ανακούφισης ήρθε όταν μπήκε άλλη μία γυναίκα μέσα σε μια αίθουσα με 20 ακόμα άντρες. Στην πορεία, όμως, άρχισα να βλέπω πως κι εγώ δρούσα με την ίδια προκατάληψη που είχαν οι άλλοι για εμένα, κι αντί να παέλψω να βγάλω τον σεξισμό κι από μέσα μου, χωνόμουν κι εγώ η ίδια σε αυτόν, όλο και πιο βαθιά. Κι υπήρξαν αρκετές στιγμές που ένιωσα τον σεξισμό και την πατριαρχία σε πολλές εκδοχές της. Βίωσα το να αμφισβητούν την ικανότητά μου να κάνω μια εργασία, ενώ είχα τελειώσει ένα πανεπιστήμιο, αντίθετα με την άποψη ανθρώπων που δεν είχαν ανοίξει το PowerPoint ούτε μία φορά στη ζωή τους, αλλά η άποψή τους ήταν πιο σημαντική. Έπειτα, οι προτάσεις που έδινα, έπρεπε να περάσουν από επιπλέον αξιολόγηση, σε σχέση με άλλων συναδέλφων. Από την άλλη, αν ήμουν φιλική με κάποιον, αυτό αυτόματα σήμαινε πως ενδιαφέρομαι γι’ αυτόν, με απότοκο μηνύματα στα social που δεν ήταν πάντα φιλικά. Ενώ, στην αντίστροφη εκδοχή του, μπορεί και να βρισκόμουν να λαμβάνω ειδική μεταχείριση, ούσα γυναίκα.

Στην πορεία προσπάθησα να διαχωρίσω τον εαυτό μου από την εξίσωση, κι έτσι αντιλήφθηκα πως ενώ κάποιοι συνέχισαν να μου φέρονται σαν ξερόλες, στην ουσία κανείς δεν ξέφευγε από τα σχόλια και τις αχρείαστες παρατηρήσεις τους. Αυτή η συνειδητοποίηση άρχισε παράλληλα με την περίοδο που είχα ξεκινήσει να εξερευνώ μέσω της ψυχοθεραπείας τη σημασία των ορίων στις ανθρώπινες σχέσεις. Έτσι, είδα πως η πλειοψηφία των αμήχανων στιγμών που είχα με αγόρια κι άντρες, θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί, αν δε με ένοιαζε τι θα σκεφτούν για μένα και προφανώς ως ένα σημείο, αν δε φοβόμουν την αντίδρασή τους. Από εκεί λοιπόν κι έπειτα, είτε γελούσα με κάποιο αστείο, είτε τσατιζόμουν και το έδειχνα, ενώ ξεκίνησα να απαντάω σε όσα μου λένε με χιούμορ αλλά και σιγουριά. Και προς έκπληξή μου, λειτούργησε.

Και μπορεί κάποιοι να πουν, «δεν είμαστε εδώ για να είμαστε οι δάσκαλοι των άλλων», αλλά δυστυχώς αυτό δεν είναι αλήθεια. Κάθε μέρα, διδάσκουμε στους ανθρώπους γύρω μας πώς θέλουμε να μας συμπεριφέρονται. Έχουμε ανάγκη να ξέρουμε τι ενοχλεί τον άνθρωπο απέναντί μας, για να μην τον κάνουμε να αισθανθεί άβολα, έτσι κι ο άλλος αναμένει το ίδιο από εμάς. Ο τρόπος που μεταφέρουμε αυτή την πληροφορία αλλά και το ανοιχτό μυαλό εκείνου που τη λαμβάνει, καθορίζει και τα αποτελέσματα.

Ζούμε σε μια κοινωνία που παλεύει κάθε μέρα με τις έμφυλες ανισότητες, αλλά δυστυχώς, αυτό θέλει χρόνο και κόπο για να αλλάξει. Δεν μπορούμε, όμως, να φωνάζουμε για έναν πιο δίκαιο κόσμο, χωρίς γυάλινα ταβάνια, αν δε λαμβάνουμε κι οι ίδιοι δράση για να επιτευχθεί αυτό. Σίγουρα, δεν μπορεί ένας νομοθέτης, ένας ινφλουενσερ, μία ταινία, να αλλάξουν τον κόσμο, ούτε υπάρχει ένα μαγικό ραβδάκι να λύσει ένα τόσο πολύπλοκο και χαραγμένο βαθιά μέσα στην ιστορία του ανθρώπου, πρόβλημα. Αυτό όμως που μπορούμε να κάνουμε, είναι να υπερασπιζόμαστε τον εαυτό μας, είναι να αλλάξουμε ατομικά. Να απαιτήσουμε μια καλύτερη μεταχείριση, να σεβαστούμε τον απέναντί μας, να μιλήσουμε όταν νιώθουμε πως μας αδικούν για τον οποιοδήποτε λόγο, να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλον, δείχνοντας πως δεν υπάρχουν φύλα, αλλά άνθρωποι και στο τέλος της ημέρας, αυτό είναι το μόνο που μετράει.