Μία από τις πιο βαθιές και ουσιαστικές σχέσεις που μπορεί να έχει ο άνθρωπος στη διαδρομή που ονομάζεται ζωή, είναι εκείνη με τον εαυτό του. Η σχέση που δημιουργεί το άτομο με τον ίδιο, αποτελεί βασικό λόγο της ανθρώπινης ύπαρξης, αφού ήρθαμε στη ζωή με σκοπό να γνωρίσουμε και να μάθουμε, μαζί με όλα τα άλλα, και το ποιοι πραγματικά είμαστε.
Ο δεσμός που αναπτύσσουμε με τον εαυτό μας, είναι συνδεδεμένος με τη σχέση που είχαμε με το οικογενειακό μας περιβάλλον και τον κοινωνικό μας κύκλο, από την παιδική μας ηλικία έως και την εφηβεία μας. Βλέπουμε δηλαδή εμάς, μέσα από τα μάτια των άλλων ανθρώπων. Αν για παράδειγμα, τα παιδικά μας χρόνια χαρακτηρίζονται από στοργή και δοτικότητα, αντίστοιχα κι εμείς στην ενήλικη ζωή μας, θα φερόμαστε στον εαυτό μας με τρυφερότητα και κατανόηση. Αν όμως ζήσαμε με απόμακρα και σκληρά άτομα, θα ζούμε συνεχώς με ένα αόρατο βάρος πάνω μας και θα βλέπουμε τη ζωή μας μέσα από τις ενοχές και τις τύψεις.
Στην καθημερινότητά μας έχουμε ακούσει πολλές φορές από ανθρώπους, στο κοντινό μας περιβάλλον, να λένε: «Δεν μπορώ να ασχοληθώ μ’ εμένα. Δεν έχω τον χρόνο. Πρέπει να βάλλω προτεραιότητες.» Στους περισσότερους από μας, ίσως αυτές οι προτάσεις φανούν οικείες, ενώ αντίθετα άλλοι θα νιώσουμε λίγο άβολα διαβάζοντάς τες. Αυτό ακριβώς δείχνει πώς βλέπουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη. Σαν πρωταγωνιστή ή σαν κομπάρσο. Διότι βλέποντας των εαυτό μας σαν πρωταγωνιστή, είναι δείγμα ότι έχουμε κάνει δουλίτσα με το μέσα μας και προτεραιότητά μας είναι να είμαστε κύριοι του εαυτού τους. Χωρίς, όμως, αυτό να σημαίνει ότι αγνοούμε τον υπόλοιπο κόσμο. Τουναντίον, οι κοινωνικές μας σχέσεις είναι άκρως λειτουργικές και συνειδητές.
Οι άνθρωποι που ξέρουν να φροντίζουν τον εαυτό τους κι απολαμβάνουν να το κάνουν, δε φοβούνται και να τον εκθέσουν, να μιλήσουν ελεύθερα, να ζητήσουν κάτι ή να αρνηθούν. Οι άνθρωποι αυτοί, έχουν έρθει σε επαφή με τα όριά τους και είναι έτοιμοι να τα θέσουν. Έχουν γνωρίσει όλες τις ποιότητές τους, εξερεύνησαν τα σκοτάδια τους τα αποδέχτηκαν κι αγκάλιασαν το μεγαλύτερο εγώ τους. Πράγμα που κάθε μέρα, εξερευνούν εκ νέου, αφού δεν έχουν κανένα ναρκισσιστικό σύνδρομο και γνωρίζουν πως όσο ζούμε, εξελισσόμαστε.
Εκείνοι, όμως, που επιμένουν να ζουν κρατώντας τον εαυτό τους στη σκιά τους την ίδια, είναι όσο φοβούνται να κάνουν το επόμενο βήμα. Ο φόβος αυτός είναι απολύτως κατανοητός καθώς στη μέχρι τώρα πορεία τους, βίωσαν απόρριψη και εγκατάλειψη. Συνήθως, δεν εμπιστεύονται εύκολα, ενώ πάντα παλεύουν μόνοι τους. Θεωρούν αδυναμία να ζητήσουν βοήθεια από κάποιον άλλο. Στα μάτια τους έχουν μία θλίψη, είναι όμως πάντα πρόθυμοι να βοηθήσουν, όταν κάποιος έχει ανάγκη, γιατί έτσι νιώθουν πως ανακτούν τον χαμένο έλεγχο μέσα τους.
Είμαστε πολλοί αυτοί που μάθαμε να μοιραζόμαστε χωρίς να κρατάμε κάτι για εμάς. Εκπαιδευτήκαμε να σκεφτόμαστε σε πρώτο πληθυντικό «εμείς», πριν μας διδάξουν τη σημασία του «εγώ». Σκεφτόμαστε και δρούμε σύμφωνα με τις κοινωνικές αποδοχές, χωρίς καν να φιλτράρουμε, αν μας ταιριάζουν. Η κοινωνία απαιτεί να συμπεριφέρεσαι με ένα συγκεκριμένο τρόπο, να σκεφτόμαστε όπως ο μέσος όρος, να φτιάχνουμε μια ζωή όπως όλοι οι άλλοι. Έτσι σαν έρθει η στιγμή να βγούμε προς τα έξω στην κοινωνία δεν ξέρουμε πώς να το κάνουμε χωρίς μανιέρα. Οι ανάγκες μας δεν έχουν σημασία, τα θέλω θεωρούνται αταξία σε ένα στημένο σύστημα και οι επιθυμίες, όνειρα χωρίς μέλλον.
Αυτό, είναι πολύ εύκολο να το αντιληφθούμε τη στιγμή που καλούμαστε να συνεργαστούμε. Επαγγελματικά, προσωπικά, ή και σε ευρύτερο πλαίσιο. Αντιλαμβανόμαστε ότι δυσκολευόμαστε να κινηθούμε σαν μέλος μίας ομάδας. Παίρνουμε τα πράγματα προσωπικά, δε δεχόμαστε να κάνουμε λάθος και πιέζουμε τον εαυτό μας να είναι έτοιμος να ανταπεξέλθει σε κάθε δυσκολία. Έπειτα, όταν δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των άλλων νιώθουμε ενοχές, γιατί αυτομάτως πιστεύουμε ότι μένουμε στο περιθώριο.
Ο δρόμος προς την αυτογνωσία δεν είναι εύκολος. Η ζωή είναι γεμάτοι από διαφορετικούς κύκλους, που για τον καθένα αποτελεί ένα ξεχωριστό μάθημα. Πολλοί είναι εκείνοι, που όταν έχουν μικρές εσωτερικές ή εξωτερικές νίκες, επιβραβεύουν τον εαυτό τους, δείχνοντάς του αγάπη και σεβασμό για ό,τι μπόρεσε να ξεπεράσει. Σαν άνθρωποι, όμως, δεν παύουν να μάχονται καθημερινά με όλα τα εμπόδια που βρίσκονται στον δρόμο τους. Άνθρωποι που προσπαθούν να κόψουν το τσιγάρο, να διοχετεύουν το άγχος τους σε δημιουργικές ασχολίες αντί να ξεσπούν σε ανθυγιεινά snaks. Άνθρωποι που στις διαπροσωπικές τους σχέσεις, προσπαθούν να είναι δίκαιοι και προτιμούν να αδικούνται από το να αδικήσουν ένα άλλο άτομο.
Υπάρχουν όμως και εκείνοι που είναι πιο σκληροί και βρίσκονται σε ένα μόνιμο πόλεμο με το εγώ τους. Δεν έμαθαν να φροντίζουν και να δέχονται όλες τις πλευρές τους. Μειώνουν την προσωπικότητά τους, δεν αισθάνονται όμορφοι ούτε εξωτερικά ούτε εσωτερικά και περιμένουν ένα καλό λόγο για να νιώσουν σημαντικοί. Χρειάζονται κάποιον, για να επιβεβαιώσει την αξία τους. Δεν εκφράζονται εύκολα. Διστάζουν να μιλήσουν, φοβούμενοι ότι μπορεί να θεωρηθούν αγενείς, λέγοντας την άποψή τους. Επιβαρύνονται συναισθηματικά, με τις συναισθηματικές ευθύνες του άλλου ατόμου, κάνοντας μεγαλύτερη ζημιά στους ίδιους.
Οι ψυχίατροι, οι ψυχολόγοι, οι ανθρωπολόγοι και οι κοινωνικοί αναλυτές συγκλίνουν, στο ότι οι άνθρωποι συνηθίζουν να βλέπουν στους άλλους ανθρώπους, μέρη-κομμάτια του εαυτού τους τα οποία είτε θαυμάζουν είτε προσπαθούν να κρύψουν. Με αυτόν τον τρόπο καταλήγουμε να έχουμε φίλους, να υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι για κάποιο ανεξήγητο λόγο μας εκνευρίζουν, αλλά και να ερωτευόμαστε. Αυτά τα οποία έχουμε αποδεχτεί στο μέσα μας, αλλά και -γιατί όχι- τα καμαρώνουμε, είναι κι αυτά τα χαρακτηριστικά που μας ελκύουν σε κάποιον άλλο. Μπορεί να μην τα έχουμε αναπτύξει πλήρως, υπάρχουν όμως. Με παρόμοιο τρόπο, αυτά για τα οποία δεν είμαστε υπερήφανοι, είναι που θα μας κάνουν να θέλουμε να μη συναναστραφούμε τέτοιου είδους ανθρώπους. Τα χαρακτηριστικά που δε μας αρέσουν και δεν έχουμε κατανοήσει ότι είναι μέρος ενός ανώτερου εαυτού, είναι αυτά που παρατηρούμε στους άλλους και είναι σαν κάποιος να μας θυμίζει ότι υπάρχουν κάνοντάς μας να νιώθουμε άβολα.
Αξίζει, όμως, να εγκαταλείψει κάποιος τον εαυτό του για τα τραύματα του παρελθόντος; Δε χρειάζεται να κρατάς τα κομμάτια εκείνα που σε πλήγωσαν. Χρειάζεται μόνο τα κατανοήσεις και να μπορέσεις να τα συμπεριλάβεις σαν γνώση, στη νέα σου ζωή. Σε αυτά χρωστάς ό,τι είσαι σήμερα.
Ένας συνεχής αγώνας είναι η κατάκτηση της σχέσης μας με τον εαυτό μας. Μια διαρκής κατάσταση αναζήτησης. Επιβάλλεται να αμφισβητήσεις όσα έχουμε μάθει μέχρι τώρα, να γκρεμίσουμε τον κόσμο όπως μας τον παρέδωσαν και να ξεκινήσουμε από την αρχή.
Συντάκτης: Άννα Κοκολάκη
