Οι ερωτικές σχέσεις είναι σίγουρα πολύπλοκες. Χρειάζονται χρόνο για να χτιστεί η εμπιστοσύνη, χώρο για να μπορεί ο καθένας να βρίσκει τον εαυτό του, ισορροπία στις αξίες τoυς και φυσικά κοινή και ταυτόχρονη προσπάθεια, στο παρόν, για το μέλλον.
Οι μικροκαβγάδες σε μια υγιή σχέση λειτουργούν σαν γέφυρα ανάμεσα στο Εγώ και στο Εμείς. Οι παλιότερες γενιές, συνήθιζαν να αποκαλούν αυτούς του είδους τις διαμάχες μεταξύ του ζευγαριού ως το «αλατοπίπερο της σχέσης». Μολονότι ακούγεται γλυκανάλατο, αν σκεφτούμε την ουσία αυτής της φράσης, θα διαπιστώσουμε πόσο δίκαιο είχαν. Οι άνθρωποι συνηθίζουμε να συγκρουόμαστε με τον δεσμό μας, καθώς διεκδικούμε, τόσο μια θέση στη ζωή του, αλλά συγχρόνως θέλουμε να κρατήσουμε και την ακεραιότητα τής προσωπικότητάς μας. Μέσω των συγκρούσεων επιζητούμε την προσοχή του άλλου ατόμου, θέλουμε ο σύντροφός μας να μας ακούσει και να μας κατανοήσει, προσπαθούμε να εξηγήσουμε τι είναι αυτό που επιθυμούμε ή τι μας ενόχλησε ακόμα, κάποιες φορές. Οι μικρές διενέξεις που μπορεί να υπάρχουν μέσα σε μια σχέση είναι καταλυτικές, όταν είναι γόνιμες, ώστε οι ερωτικοί σύντροφοι να επικοινωνούν ισότιμα ο ένας προς άλλον.
Τι συμβαίνει, όμως, όταν το μήνυμα που προσπαθούμε να στείλουμε στο άλλο μας μισό δε γίνεται και τόσο ορθά;
Ο άνθρωπος είναι φτιαγμένος με διάφορους μηχανισμούς άμυνας ώστε να μπορέσει να ανταπεξέλθει στα διάφορα καθημερινά ερεθίσματα που δέχεται. Οι ψυχολογικές άμυνες υπάρχουν για να μας προστατέψουν να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα. Κατά τον Sigmud Freud οι αμυντικοί μηχανισμοί μπορεί να δράσουν αποτελεσματικά και να λειτουργήσουν υπέρ του ατόμου, υπάρχει όμως και η πιθανότητα να δώσουν λανθασμένες εντυπώσεις. Στην ψυχανάλυση ονομάζονται «ασυνείδητες άμυνες του Εγώ», διότι δε γνωρίζουμε πότε και με πιο τρόπο τις εφαρμόζουμε, ούτε όμως από τι μας προστατεύουν.
Οι πιο συχνές άμυνες που μπορεί ένα άτομο να εμφανίσει κατά τη διάρκεια ενός τσακωμού με το ταίρι του είναι:
Άρνηση
Όταν κάποιος από τους δύο συντρόφους δεν είναι σε θέση να κατανοήσει και να αποδεχτεί αυτό το οποίο προσπαθεί να του επικοινωνήσει το ταίρι του, αυτόματα μπαίνει σε μία διαδικασία άρνησης. Διαφωνεί μαζί του, συνήθως προσπαθεί να επιχειρηματολογήσει αλλά πέφτει σε αντιφάσεις κι εν τέλει δεν αφουγκράζεται τις επιθυμίες του συντρόφου. Καθώς χάνεται η ουσιαστική επαφή μεταξύ των δύο εραστών, ο τσακωμός είναι αναπόφευκτος.
Προβολή
Όταν δεν μπορούμε να διαχειριστούμε τα πιο δύσκολα συναισθήματά μας, καταλήγουμε να τα προβάλουμε στους άλλους ώστε να μπορέσουμε να τα εκφράσουμε. Αν, για παράδειγμα ο έρωτάς σας είναι ζηλιάρης, θα αντιστρέψει το αίσθημά του αυτό σε σας. Θα ενοχλείται που δεν τον ρωτάνε τι κάνει. Θα θέλει να έχει συνεχώς την προσοχή σας και θα σας δείχνει συνεχώς το ενδιαφέρον του, ενώ στην πραγματικότητα ζητά από σας να έχετε αυτή τη συμπεριφορά. Η μη αναγώριση των συναισθημάτων μας, δημιουργεί δυσλειτουργία στο να συνυπάρξουμε μέσα σε μία σχέση. Αν δεν μπορείς να εκφράσεις αυτά που νιώθεις στον άνθρωπο που έχεις επιλέξει να είστε μαζί, είναι σαν να βάζεις ημερομηνία λήξης στη σχέση.
Αποφυγή
Όχι μόνος στις ερωτικές μας σχέσεις αλλά και στις κοινωνικές μας, οι άνθρωποι τείνουμε να αποφεύγουμε ό,τι μας δημιουργεί πόνο, λύπη, θλίψη. Όταν αυτό, όμως, συμβαίνει εντός της σχέσης αυτό μόνο προβλήματα μπορεί να επιφέρει. Ίσως να έχετε παρατηρήσει, κάποιες φορές, τον σύντροφό σας, να προσπαθεί να ανοίξει ένα θέμα για να συζητήσετε κι εσείς ολοένα προσπαθείτε να ξεγλιστρήσετε. Φοβάστε ότι θα θέλει να χωρίσετε, αγχώνεστε μήπως φανείτε ανεπαρκής, θέλετε να στρέψετε αλλού την κουβέντα γιατί νιώθετε άβολα. Η τάση αυτή να αποφεύγουμε καταστάσεις που μας φέρνουν σε αμηχανία, συνήθως γίνονται και η αιτία να μην επιλύονται σημαντικά προβλήματα που μπορεί να έχει μια σχέση. Τα προβλήματα αυτά, με τον χρόνο διαιωνίζονται, καθώς παραμένουν κάτω από το χαλί, με αποτέλεσμα οι μικρο-συγκρούσεις για θέματα λιγότερης σημασίας να ξεσπούν συχνότερα, αφού τα κύρια ζητήματα δεν έχουν λυθεί.
Διανοητικοποίηση
Μάθαμε να μην ακούμε τα συναισθήματά μας, και να δρούμε με βάση τη λογική. Εξηγούμε, αναλύουμε τα πάντα με κριτήρια χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη το παράγοντα συναίσθημα. Με παρόμοιο τρόπο, ενεργούμε και με τον ερωτικό μας φίλο. Πολλές φορές επειδή δε θέλουμε να δείξουμε αδύναμοι, απομονώνουμε το συναίσθημά μας και δεν του δίνουμε τη σημασία που του πρέπει. Εμφανιζόμαστε περισσότερο ως ρεαλιστές, πιο δυνατοί, λιγότερο τρυφεροί και δοτικοί και τα αναγάγουμε όλα σε ένα υποτιθέμενο «σκληρό» χαρακτήρα. Στερούμε δηλαδή από εμάς του ίδιους κι έπειτα από τον άνθρωπό μας το συναίσθημα, τον λόγο που υπάρχει η σχέση. Εφόσον όμως οι άνθρωποι έχουν πλαστεί για να αγαπάνε και για να αγαπούν, είναι σχεδόν βέβαιο πώς κάποιος από τους δύο θα αρχίσει να νιώθει μοναξιά. Θα ζητά περισσότερη σημασία, φροντίδα, θα θέλει μία αγκαλιά τα οποία δε θα τα λαμβάνει. Η δυσφορία δε θα αργήσει να έρθει και μαζί με αυτή και η γκρίνια.
Σχάση – Διχοτόμηση
Όλοι κάποια στιγμή ερωτευτήκαμε και θελήσαμε να το ζήσουμε ως τα άκρα, εξιδανικεύοντας το αντικείμενο του πόθου μας. Βλέπαμε τα καλά χαρακτηριστικά αδιαφορώντας για τις πτυχές εκείνες που μπορεί να μη μας ταίριαζαν. Με τον καιρό, όμως, που ολόκληρος ο χαρακτήρας του ατόμου που μας γοήτευσε έρχεται στην επιφάνεια, εμείς βρισκόμαστε κάπως μπερδεμένοι. Υπάρχουν στιγμές που νιώθουμε πως βρήκαμε το άλλο μας μισό, και ταυτιζόμαστε μαζί του εντελώς και ξαφνικά όλο αυτό αλλάζει και δεν αναγνωρίζουμε τι είναι αυτό που μας γοήτευσε σ’ εκείνον. Η σχάση μάς αποτρέπει από το να βλέπουμε κάτι στην ολότητά του. Αν δεν μπορούμε να είμαστε με κάποιον ολοκληρωτικά, για τις όμορφες αλλά και τις πιο γοητευτικές πλευρές του δε θα μπορέσουμε να βιώσουμε τη σχέση ακριβώς όπως είναι.
Αναμφισβήτητα οι μηχανισμοί άμυνας, βοήθησαν σε κάποια δύσκολη στιγμή σου να διατηρήσεις τον αυτοσεβασμό σου, να αισθανθείς ασφάλεια και να μπορέσεις με το δικό σου μοναδικό τρόπο να ερμηνεύσεις τι συμβαίνει γύρω σου. Όταν όμως δεν αφήνεις τις άμυνές σου να πέσουν δεν μπορείς να ζήσεις και να ευχαριστηθείς ό,τι γίνεται γύρω σου. Ιδιαίτερα στον έρωτα, ο μόνος μηχανισμός που πρέπει να λειτουργεί είναι εκείνος της θέλησης να το βιώσεις ως το τέρμα, ακόμα κι αν πληγωθείς.
Συντάκτης: Άννα Κοκολάκη
