Τίτλος βιβλίου: «Μεγαλώνω και ρωτάω για το σ3ξ». Ήμουν κοντά πρώτη γυμνασίου όταν η μητέρα μου αποφάσισε να κάνει το πρώτο βήμα σχετικά με τη σ3ξουαλική διαπαιδαγώγηση. Το εν λόγω βιβλίο απευθυνόταν σε προέφηβους και έφηβους και μέσα από απλές ερωτήσεις και αναλυτικές απαντήσεις, την κατάλληλη εικονογράφηση, ένιωσα κάπως άβολα στην αρχή γιατί ήταν το trailer μιας ταινίας που δεν είχα καν ακουστά, πόσο μάλλον να την παρακολουθώ με τους γονείς μου.
Πότε είναι άραγε η κατάλληλη στιγμή για να μυήσεις το παιδί σου στον κόσμο του σ3ξ και να του λύσεις απλές αλλά τόσο δύσκολες να ερωτηθούν απορίες; Δεν έρχεται με λυσάρι η θέση του γονέα και υπάρχουν πάντα περιθώρια εξέλιξης στο ρόλο του. Ηρέμησε μαμά και μπαμπά, τα πάτε καλά. Αν έχετε ψυχοθεραπευθεί και πρωτού έρθουν οι απόγονοι στο προσκήνιο, τα πάτε εξαιρετικά καλά.
Ένα φεγγάρι πέρασα ως νηπιαγωγός από έναν παιδικό σταθμό και παρατηρώντας τη συμπεριφορά παιδιών 3-4 ετών μου γεννήθηκε έντονα η απορία αν είναι φυσιολογικές οι αντιδράσεις τους και γιατί ένα πλάσμα σε τόσο νεαρή ηλικία κάνει κινήσεις που στο μυαλό μας παραπέμπουν σε ενήλικα. Ανησύχησα αν και τι είναι το φυσιολογικό εν τέλει. Παρατήρησα εκείνο το αγοράκι μόλις τριών ετών να τρίβ3ται στο χαλί αντί να χαλαρώνει όπως τα υπόλοιπα την ώρα που διαβάζαμε το παραμύθι. Ένα άλλο κοριτσάκι ελαφρώς μεγαλύτερο, 4 ετών, εξερευνούσε τα γεννητικ@ του όργανα, κάτι που με ξένισε. Παρατήρησα πως το έκανε κρυφά, νιώθοντας ενοχές, χρησιμοποιώντας ένα μαξιλάρι μπροστά για να μη φαίνεται.
Προσέγγισα τότε γεμάτη απορία ορισμένους παιδοψυχολόγους οι οποίοι με καθησύχασαν και με βοήθησαν να αποκτήσω γνώση που μέχρι πρότινος δεν είχα. Δεν ντρέπομαι γι’ αυτό. Να ντρέπεται όποιος ζει στην εποχή του Μεσαίωνα και αδιαφορεί για το πως εξελίσσεται η κοινωνία και εκείνος μαζί της. Έμαθα από πρώτο χέρι πως ένα παιδί ξεκινά την εξερεύνηση της σ3ξουαλικής του φύσης από ηλικία 3-4 ετών, κάτι που είναι φυσιολογικό και οι γονείς θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι. Μαζί όμως με τους γονείς και το σπίτι του κάθε παιδιού, υπάρχει και το σχολείο όπου εκεί θα γεννηθούν τα περισσότερα ερωτήματα και συνάμα ερεθίσματα.
Η σ3ξουαλική διαπαιδαγώγηση στο σχολείο θα έπρεπε να ξεκινά από την ηλικία που και το παιδί αναρωτιέται για τη φύση και την ανατομία του και ας μην ξέρει ακόμα πως να εκφράσει τις απορίες του. Συνεπώς θα ήταν φρόνιμο να ξεκινάει από προσχολική ηλικία, μέσω παραμυθιών με ηθικό δίδαγμα όπως άλλωστε κάθε κινούμενο σχέδιο με το οποίο έχουμε μεγαλώσει που είχε παραπάνω κρυφά νοήματα από όσα ήμασταν σε θέση να καταλάβουμε σε τρυφερή ηλικία. Κάθε ηλικία απαιτεί διαφορετική προσέγγιση στο θέμα σ3ξ αλλά βασικότερος πυλώνας είναι να μην περάσει στο υποσυνείδητο του παιδιού ως ταμπού ή ένοχο μυστικό. Όταν ένα παιδί φτάσει σε ηλικία που αν πάθει μια ονείρωξh ή του έρθει περίοδος και έρθει σε εσένα φοβούμενο ότι έχει γίνει κάτι θανατηφόρο, σημαίνει πως ήδη έχει αργήσει να γίνει η εισαγωγική συζήτηση.
Μην ξεχνάμε πως τα παιδιά θέλουν να ακούνε αλήθειες και είναι καλό από μικρά να τους μαθαίνουμε τα πράγματα με το όνομα τους, όπως κάθε σημείο του σώματος τους (όρχε!σ, π3ος, α!δίο, οπίσθ!α, στήθ0ς) αντί να χρησιμοποιούμε υποκοριστικά που ελλοχεύουν όνειδος για κάτι πλέον νορμάλ. Προσαρμόζουμε σαφέστατα τις επεξηγήσεις στο ηλικιακό πλαίσιο που βρίσκεται το παιδί, γι’ αυτό παροτρύνουμε εκπαιδευτικούς να ξεκινούν στο προνήπιο με παραμύθια μέσω των οποίων τα παιδιά εισάγονται στον κόσμο του σ3ξ.
Στο δημοτικό τα παραμύθια παίρνουν προαγωγή σε μια επεξήγηση των διαφορών γυναικείου σώματος με αντρικού, βάσει ανατομίας και αναγκών. Όσο νωρίτερα ξεκινάει η διαπαιδαγώγηση επί του θέματος τόσο πιο ώριμα ένα παιδί αντιμετωπίζει στην ενήλικη ζωή του το θέμα με αποτέλεσμα να χρησιμοποιεί προφυλ@κτικό, να μη βιώνει ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και ΣΜΝ και να περιορίζεται στην απόλαυση του σ3ξ και όχι στην ενοχή λες και ζητάει ο οργανισμός του κάτι παρά φύση.
Είναι αναγκαίο να μπαίνουν γερά θεμέλια σ’ ένα θέμα που θα αποτελέσει ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής ενός ανθρώπου οπότε όσο νωρίτερα του μιλήσεις και αρχίσεις να του λύνεις τις απορίες, χωρίς αμηχανία και αποφυγή συζήτησης, τόσο το καλύτερο. Τα περισσότερα ερεθίσματα έρχονται όχι μόνο από το σχολείο και την αλληλεπίδραση με άλλα παιδιά αλλά και από την τηλεόραση όπου ας μην ξεχνάμε πως ένα μεγάλο ποσοστό θεαμάτων παρουσιάζει σκηνές ή νοήματα σχετικά με το σ3ξ.
Όταν το παιδί φτάσει γυμνάσιο μπορείς πέρα από τις μεταξύ σας συζητήσεις να του αγοράσεις ένα βιβλίο σχετικό με το σ3ξ ώστε να μπορέσει να ψάξει και μόνο του ορισμένες πτυχές του εαυτού του ή των γύρω του που ενδεχομένως το ξενίζουν ή το ιντριγκάρουν να μάθει περαιτέρω πράγματα. Αν θέλεις να κάνεις ένα παιδί να ρωτάει όσα επιθυμεί γύρω από τη σ3ξουαλική του φύση, χωρίς να κοκκινίζει και να μιλάει χαμηλόφωνα, τότε οφείλεις και εσύ να απαντάς με τον ίδιο τρόπο γιατί μην ξεχνάς πως τα παιδιά είναι φερέφωνα και μιμούνται δικές μας συμπεριφορές. Αν σε ρωτήσει γιατί νιώθει κάτι πρωτόγνωρο και εσύ αποφύγεις τη συζήτηση ή απαντήσεις με σκυμμένο κεφάλι και χαμηλά ντεσιμπέλ, αμέσως πιάνει το μήνυμα πως είναι ταμπού αυτό που ρωτάει και ίσως ψάξει απαντήσεις σε μέσα ή ανθρώπους ακατάλληλους.
Η κοινωνία αλλάζει ραγδαία και σε προσπάθεια να αποδεχτεί όσο το δυνατόν περισσότερες νέες νόρμες σ3ξουαλικά δεν πρέπει να ξεχνά τα βασικά και να προσφέρει σε νέες γενιές πληροφορίες αληθινές και όχι ιστορίες για πελαργούς και κρίνους. Την πρώτη φορά που θα σε ρωτήσει το παιδί σου ή ο μαθητής σου πως γίνονται τα μωρά μη διστάσεις να απαντήσεις ειλικρινά, λαμβάνοντας σαφώς υπ’ όψη την ηλικία του παιδιού για να πάρει μια ιδέα. Όταν μπουν οι βάσεις από μικρή ηλικία, το μόνο που έχεις να κάνεις μετά είναι να τις εμπλουτίζεις.
Ένα από τα συχνότερα λάθη που κάνουμε είναι να θεωρούμε πως αν μιλήσουμε νωρίς σε ένα παιδί για τη σ3ξουαλική αγωγή, τόσο νωρίτερα θα το μυήσουμε στο σ3ξ και τόσο νωρίτερα θα το δοκιμάσει και θα το διαφθείρουμε. Ηχηρό όχι. Όσο νωρίτερα ανοίξεις τη συζήτηση αυτή, τόσο μειώνονται οι πιθανότητες να ξεκινήσει τη σ3ξουαλική του δράση σε νεαρή ηλικία όπως επίσης και να πέσει θύμα ή να είναι υπαίτιο σ3ξουαλικής κακ0ποίησης. Πρέπει να γνωρίζει από πολύ νωρίς τι είναι το καθετί πάνω του όπως επίσης το γεγονός πως αν το ίδιο ή κάποιος άλλος δε θέλει να τον αγγίζουν, είναι νόμος που οφείλει να σεβαστεί. Μάθετε τα παιδιά από μικρά τα όρια τους για να μη χρειαστεί να μάθουν με τον άσχημο τρόπο.
Επιμέλεια κειμένου: Αγγελική Θεοχαρίδη