Πώς το έντερο είναι ο δεύτερος εγκέφαλός μας;

Πόσες φορές σε καταστάσεις έντονου άγχους  ή στεναχώριας έχεις νιώσει ένα σφίξιμο στο στομάχι; Η αιτία δεν είναι κάποιο στομαχικό πρόβλημα αλλά η αντίδραση του λεγόμενου δεύτερου εγκεφάλου μας. Ο θυμός, το άγχος, η έντονη χαρά και γενικότερα τα έντονα συναισθήματα πυροδοτούν συμπτώματα στο έντερό μας, στον δεύτερο εγκέφαλό μας!

«Ο δεύτερος εγκέφαλος δε βοηθά στις μεγάλες διαδικασίες σκέψης… η θρησκεία, η φιλοσοφία και η ποίηση αφήνονται στον εγκέφαλο στο κεφάλι», λέει ο Michael Gershon, πρόεδρος του Τμήματος Ανατομίας και Κυτταρικής Βιολογίας στο New York Presbyterian Hospital, ειδικός στον τομέα της νευρογαστρεντερολογίας και συγγραφέας του βιβλίου του 1998 The Second Brain (HarperCollins).

Το έντερο είναι το μεγαλύτερο αισθητήριο όργανο του σώματος μας, γνωρίζει πριν από τον εγκέφαλο μας, τι κατάσταση επικρατεί μέσα μας. Το ΕΝΣ (Εντερικό Νευρικό Σύστημα) είναι ένα περίπλοκο σύστημα -όσο και η φαιά ουσία στον εγκέφαλο μας- με περισσότερα από 100 εκατομμύρια κύτταρα.  Σε πρόσφατες μελέτες, έχει αποδειχθεί ότι ο εγκέφαλος μπορεί να επηρεάσει το έντερο και το έντερο την υγεία του εγκεφάλου μας. Για παράδειγμα, η ίδια η σκέψη του φαγητού μπορεί να απελευθερώσει υγρά στο στομάχι προτού καν φτάσει η τροφή σε αυτό.

Η σχέση μεταξύ τους μπορεί να είναι αμφίδρομη αλλά δεν είναι σίγουρα ισότιμη. Ο εγκέφαλος σε συνθήκες έντονου στρες, εκμεταλλεύεται το έντερο, ζητώντας του συνεχώς ενέργεια. Το αποτέλεσμα; Το έντερο καταλήγει να εξοικονομεί ενέργεια για χάρη του εγκεφάλου, παράγοντας λιγότερη βλέννα και μειώνοντας την παροχή του αίματος. Ο εγκέφαλος μαθαίνει σε αυτή τη λύση και αντί να διαχειριστεί με κάποιον άλλο τρόπο το στρες, επιμένει να δανείζεται ενέργεια από το έντερο. Αυτό που πετυχαίνει ο εγκέφαλος είναι το έντερο να αρχίζει να στέλνει σήματα δυσαρέσκειας στον εγκέφαλο, τα οποία μειώνουν την ενεργητικότητά μας και τη γενικότερη διάθεσή μας.

Πράγματι, τα συναισθήματα και η ψυχολογική μας κατάσταση επηρεάζουν τη φυσιολογία και τις συσπάσεις του εντέρου, κάνοντας αισθητά διάφορα συμπτώματα, όπως επιδείνωση μίας φλεγμονής ή ευαισθησία σε λοιμώξεις. Το άγχος είναι ένας επιβαρυντικός παράγοντας στην υγεία του εντέρου μας. Η αυξημένη φλεγμονή που πηγάζει από το στρες, πυροδοτεί την εμφάνιση βακτηρίων που καταστρέφουν την ισορροπία στη μικροχλωρίδα και οδηγεί σε παθογένειες, όπως το σύνδρομο διαρρέοντος εντέρου. «Η πλειονότητα των ασθενών με άγχος και κατάθλιψη θα έχουν επίσης μεταβολές στη λειτουργία των εντέρων», λέει ο δρ Emeran Mayer, καθηγητής Ιατρικής, Φυσιολογίας και Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο Καλιφόρνια, στο Λος Αντζελες.

Εξαιτίας της σύνδεσης αυτής, θεραπείες κατάθλιψης που στοχεύουν το μυαλό μπορεί να επηρεάσουν ακούσια και το έντερο. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, και τα δυο χρησιμοποιούν περισσότερους από 30 νευροδιαβιβαστές ωστόσο το 95% της σεροτονίνης (ορμόνη της καλής διάθεσης) του σώματος βρίσκεται στα έντερα μας. Τα φάρμακα που προορίζονται για την κατάθλιψη ονομάζονται “εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs)” καθώς αυξάνουν τα επίπεδα της, έτσι αναπόφευκτα αν και προορίζονται να προκαλέσουν χημικές αλλαγές στο μυαλό συχνά έχουν ως παρενέργεια γαστρεντερικές διαταραχές.

Τα συμπτώματα που δείχνουν ότι ίσως έχετε γαστρεντερικά προβλήματα προκαλούμενα από άγχος χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: συμπεριφορικά, σωματικά και συναισθηματικά. Τα σωματικά συμπτώματα είναι οι πονοκέφαλοι, τα προβλήματα ύπνου, η απώλεια ή απόκτηση κιλών και η εύκολη κόπωση. Ενδεικτικά τα συναισθηματικά και συμπεριφορικά είναι: το κλάμα, η νευρικότητα, η κατάθλιψη, αλλαγές στην ποσότητα αλκοόλ ή τροφής, έναρξη καπνίσματος ή συχνότητας του καπνίσματος κ.α.

Εκτός όμως από την επίδραση των ψυχολογικών παραγόντων στην εντερική μας υγεία, τα τελευταία χρόνια γίνεται συζήτηση και για την αντίστροφη διαδικασία. Τα άτομα που αντιμετωπίζουν γαστρεντερικές διαταραχές και διάφορα λειτουργικά προβλήματα όπως δυσκοιλιότητα, διάρροια, φούσκωμα, πόνο και στομαχικές διαταραχές μπορεί να βιώνουν έντονες συναισθηματικές αλλαγές, εξαιτίας του ΕΝΣ. Μεγάλες αλλαγές στο εντερικό σύστημα μπορεί να στείλουν σήματα στον εγκέφαλο, προκαλώντας αλλαγές στη διάθεση. Το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου που ταλαιπωρεί το 1/5 του Ελληνικού πληθυσμού προκύπτει εν μέρει από υπερβολική ποσότητα σεροτονίνης στα όργανα μας και θα μπορούσε να θεωρηθεί ως «ψυχική ασθένεια του δεύτερου εγκεφάλου», οι πάσχοντες του συνδρόμου παρουσιάζουν υψηλότερα επίπεδα κατάθλιψης και άγχους, σε σχέση με τον υγιή πληθυσμό.

Σύμφωνα με το Johns Hopkins Center, γίνονται μελέτες για την επίδραση του εντέρου στη γνωστική ικανότητα και τη μνήμη αλλά και στην αλληλεπίδραση μεταξύ νευρικών ερεθισμάτων, εντερικών ορμονών και μικροβιώματος.

Επομένως, η εντερική μας υγεία συνδέεται στενά με την ψυχολογία μας και την υγεία του εγκεφάλου. Τα προβλήματα στο έντερο μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη και άγχος αλλά και το άγχος μπορεί να προκαλέσει εξίσου προβλήματα στο έντερο. Την επόμενη φορά που θα νιώσετε σφίξιμο ή πεταλούδες στο στομάχι, να γνωρίζετε ότι ο δεύτερος εγκέφαλος σας, σας προειδοποιεί.

Χρειάζονται δύο για το χτίσιμο μιας καλής διάθεσης!

Με πληροφορίες από :Psychologynow.gr, Healthysetgo.gr, Cibum.gr