Πόσες φορές έχεις ακούσει από το ταίρι σου τη φράση «ίδιος/α η μάνα σου είσαι!»; Πόσες φορές έχεις πει «έχουμε μεγαλώσει διαφορετικά»; Φαίνεται ότι, όσο κι αν προσπαθούμε να απελευθερωθούμε από την επιρροή των γονιών μας, η κληρονομιά της συμπεριφοράς τους στη ρομαντική τους σχέση, βρίσκει τον δρόμο και αποτυπώνεται στις προσωπικές μας ερωτικές σχέσεις. Είμαστε, όμως, πραγματικά προορισμένοι να επαναλαμβάνουμε τα λάθη των γονιών μας, ή έχουμε τη δύναμη να απελευθερωθούμε και να δημιουργήσουμε τη δική μας, μοναδική ιστορία αγάπης;
Ο Albert Bandura (ψυχολόγος) υποστήριξε ότι ένα άτομο μαθαίνει νέες συμπεριφορές παρακολουθώντας τις ενέργειες και τις εμπειρίες των άλλων, υποδηλώνοντας ότι οι άνθρωποι έχουν την ικανότητα να μάθουν, όχι μόνο μέσω άμεσων εμπειριών, αλλά και μέσω παρατήρησης κοινωνικών προτύπων. Σύμφωνα με τον Bandura, τα παιδιά είναι ιδιαίτερα οξυδερκή, έτσι ώστε παρατηρώντας τη σχέση μεταξύ των γονέων τους, να μαθαίνουν συμπεριφορές, τρόπους επικοινωνίας και στάσεις απέναντι στις σχέσεις και την αγάπη, διαμορφώνοντας, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τις δικές τους πεποιθήσεις και προσδοκίες στον τομέα των σχέσεων, με τους γονείς να λειτουργούν ως πρότυπα συμπεριφοράς.
Ειδικότερα, γνωρίζουμε ότι ένα από το βασικότερα κομμάτια μιας ερωτικής σχέσης είναι η επικοινωνία ανάμεσα στο ζευγάρι και ο τρόπος έκφρασης και διαχείρισης των συναισθημάτων μας. Επομένως, εάν ένα άτομο μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον, όπου οι γονείς του επικοινωνούσαν ανοιχτά και ενσυναισθητικά, ενώ αναγνώριζαν κι επικύρωναν τα συναισθήματα, είναι πιθανότερο να υιοθετήσει υγιείς στρατηγικές επικοινωνίας, όπως ο συμβιβασμός και η ενεργητική προσπάθεια για την επίλυση διαφωνιών, ή το να είναι συναισθηματικά ανοιχτό και υποστηρικτικό στις δικές του σχέσεις κι έτοιμο να μοιραστεί και να ακούσει.
Ακόμη, η τρυφερότητα μεταξύ των γονέων και τα συχνά ραντεβού, αυξάνουν την πιθανότητα τα άτομα αργότερα να εκδηλώσουν τρυφερότητα, να βγαίνουν και να απολαμβάνουν τα ραντεβού με το ταίρι τους. Αντίθετα, εάν το άτομο βίωσε δυσλειτουργικά πρότυπα επικοινωνίας, όπως φωνές, αποφυγή, απόρριψη ή σιωπή και οι γονείς του καταπίεζαν ή αποθάρρυναν την έκφρασή συναισθημάτων, αντιμετωπίζοντάς τα ως αδυναμία, μπορεί να αναπαράγει αυτές τις συμπεριφορές, δυσκολευόμενο να εκφραστεί και να παλεύει με τη συναισθηματική οικειότητα στις ενήλικες σχέσεις του. Παρομοίως, οι ασταθείς γονεϊκές σχέσεις δημιουργούν την πεποίθηση στα άτομα, ότι οι περισσότερες ρομαντικές σχέσεις είναι προσωρινές, και δε χρειάζεται να προσπαθήσουν γι’ αυτές.
Ακολούθως, οι παρατηρήσεις που κάνουν τα άτομα για τη σχέση των γονέων τους λειτουργούν ως ένα πλαίσιο ή μέτρο σύγκρισης με το οποίο αξιολογούν και χτίζουν τις δικές τους σχέσεις. Επομένως, αν οι γονείς τους είχαν μια σχέση γεμάτη σταθερότητα και αμοιβαία υποστήριξη, αντιμετωπίζοντας ενωμένοι τις δυσκολίες, ίσως αναζητήσουν αυτό το ασφαλές λιμάνι στις δικές τους ρομαντικές σχέσεις, προσπαθώντας να αναδημιουργήσουν αυτή την αίσθηση θαλπωρής και συντροφικότητας. Αντίθετα, αν οι γονείς τους ήταν σε διαρκή σύγκρουση και ανταγωνισμό, μπορεί να μεγαλώσουν πιστεύοντας πως η αγάπη είναι ένα αδιάκοπο πεδίο μάχης, όπου οι συγκρούσεις είναι αναπόφευκτες κι ο ανταγωνισμός φυσιολογικός. Όταν αυτά τα δύο άτομα ενωθούν σε μία σχέση, η διαφορετική θεώρηση της αγάπης δύναται να δημιουργήσει προκλήσεις, καθώς το άτομο που μεγάλωσε σε ασταθές συγκρουσιακό περιβάλλον μπορεί, υποσυνείδητα, να αναπαράγει αυτές τις συνθήκες στη σχέση του και να δυσκολεύεται να εμπιστευτεί, ενώ το ζευγάρι του να προσπαθήσει να φέρει τη σταθερότητα, η οποία θα φανεί τόσο ξένη ή απειλητική στον σύντροφό του, προκαλώντας επιπλέον τριβές. Παρ’ όλ’ αυτά, η ανοιχτή επικοινωνία και η προθυμία για συμβιβασμό είναι «κλειδιά» για να ξεπεραστούν τα εμπόδια και να οικοδομηθεί μια σχέση που βασίζεται στην αμοιβαία κατανόηση.
Έτσι, ξετυλίγοντας το νήμα της κληρονομιάς της αγάπης, οι σχέσεις μας δεν είναι απλά καθρέφτες του παρελθόντος, αλλά καμβάδες όπου ζωγραφίζουμε τη δική μας ιστορία. Καμία σχέση δεν είναι τέλεια από μόνη της∙ είναι τόσο τέλεια όσο επιλέγουμε εμείς να την αντιληφθούμε και να εργαστούμε πάνω σε αυτήν ως ζευγάρι. Η αληθινή δύναμη μιας σχέσης, έγκειται στην αφοσίωση και την προσπάθεια που είμαστε πρόθυμοι να επενδύσουμε, ενώ αναγνωρίζοντας τα πρότυπα που μας διαμόρφωσαν κι επιλέγοντας συνειδητά να τα ξεπεράσουμε, μπορούμε να δημιουργήσουμε σχέσεις που θα έχουν αποκλειστικά τη δική μας απόχρωση.
Η αγάπη απαιτεί επίγνωση, θάρρος, επιμονή, και την ικανότητα να ξαναρχίζουμε από την αρχή, όσες φορές κι αν χρειαστεί. Συνεπώς, το ταξίδι στον έρωτα είναι μοναδικά δικό μας για να το διαμορφώσουμε και να το καθορίσουμε.
Mindset and effort are everything!
Συντάκτης: Έρρικα Στ. Παπαδημητρίου
