Η ιστορία αγάπης πίσω από τον εμβληματικό «Πύργο της Ευτυχίας» στη Θεσσαλονίκη

Βασιλίσσης Όλγας 110, Περιοχή Ανάληψη, Θεσσαλονίκη.

Εκεί στέκεται σήμερα αγέρωχος και «κρυμμένος» κάτω από έναν μεγάλο κισσό ο Πύργος της Ευτυχίας. Εκεί που πριν από δύο αιώνες σχεδόν βρισκόταν η «Συνοικία των Εξοχών», με τις παραθεριστικές κατοικίες επιφανών οικογενειών της πόλης. Ο Πύργος της Ευτυχίας κρύβει τη δική του ιστορία με πολλούς να μιλάνε για μια μεγάλη ιστορία αγάπης. Ένα σύμβολο του έρωτα ενός επιχειρηματία για τη γυναίκα του. Αυτός ονομαζόταν Δημήτρης Ιωαννίδης και αυτή Ευτυχία ή Μαρία Τσαρκιντέκη ή Τσικερδέση. Για να δούμε όμως την ιστορία τους πρέπει να πάμε πολλά χρόνια πίσω.

Ο Πύργος της Ευτυχίας ή αλλιώς «Chateau Mon Bonheur» ανήκει στους περίφημους «Κόκκινους πύργους» της Συνοικίας των Εξοχών. Τα κτίρια αυτά πήραν το όνομά τους από τα κόκκινα τούβλα που χρησιμοποιήθηκαν τότε για το κτίσιμο τους. Κάποιοι λένε ότι ο Ιωαννίδης αγόρασε τον πύργο το 1890 ενώ κάποιοι υποστηρίζουν ότι τότε χτίστηκε για την οικογένεια Αβδουλλάχ και 5 χρόνια μετά πέρασε στα χέρια του Ιωαννίδη. Ο πύργος σχεδιάστηκε από τον Φρεντερίκ Σαρνώ, ο οποίος πιθανολογείται ότι είχε κάποια συγγένεια με την οικογένεια Αβδουλλάχ από την πλευρά της συζύγου του. Λέγεται ότι ο Ιωαννίδης πλήρωσε το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 140000 γρόσιων για την αγορά του. Ο ίδιος ο Σαρνώ είχε και τη δική του βίλλα σχεδιάσει και χτίσει στην περιοχή, την περίφημη «Villa Mon Plaisir», η οποία μετέπειτα πέρασε στα χέρια της οικογένειας Χατζηλαζάρου και κατεδαφίστηκε λίγο πριν τον πόλεμο του 1940.

Ο Δημήτρης Ιωαννίδης γεννήθηκε το 1841 και ήταν μεγαλέμπορος από τη Σιάτιστα Κοζάνης. Σε νεαρή ηλικία παντρεύτηκε τη σύζυγό του, κόρη επιφανούς εμπόρου από τα Βελεσά. Κάποιοι αναφέρουν ότι το όνομά της ήταν Μαρία αλλά στις περισσότερες αναφορές το όνομά της φέρεται να είναι Ευτυχία, αλλά αυτό πιθανόν έχει να κάνει με το συσχετισμό της με τον Πύργο. Και αυτό γιατί στην κεντρική είσοδο του Πύργου υπήρχε η χρυσή επιγραφή «Chateau Mon Bonheur», την οποία κάποιοι μετέφραζαν ως «Ο Πύργος της ευτυχίας μου» και κάποιοι ως «Ο Πύργος της Ευτυχίας μου». Αν και αρκετοί λένε ότι αυτή την επιγραφή την έβαλε ο Ιωαννίδης, για να εκφράσει τον έρωτά του για τη γυναίκα του, σε αναφορές ταξιδιωτών υποστηρίζεται ότι η επιγραφή είχε μπει, όταν στον Πύργο έμενε ακόμα η οικογένεια Αβδουλλάχ και ότι αυτή την επιγραφή είδε ο Ιωαννίδης και επέλεξε να κάνει τον Πύργο δώρο στη γυναίκα του. Και κάπως έτσι γεννήθηκε μέσα από τις προφορικές ιστορίες η ιστορία αγάπης του ζεύγους και ο Πύργος έγινε σύμβολό της.

Αυτές οι προφορικές ιστορίες λένε ότι το ζεύγος κατέφτανε στον Πύργο από θαλάσσης. Δεν απέκτησαν παιδιά και το 1906 ο Ιωαννίδης έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 61 ετών. Στη διαθήκη του ζήτησε να συσταθεί ένα κοινωφελές ίδρυμα στη γενέτειρά του, προκειμένου να ενισχυθούν οικονομικά οι συμπολίτες του που έχουν ανάγκη. Το Ίδρυμα ονομάστηκε «Ίδρυμα Δημητρίου Ιωαννίδου του Σιατιστέως» ή «Ιωαννίδειο Ίδρυμα» και τη διαχείριση του είχε η γυναίκα του Μαρία μέχρι και το τέλος της ζωής της το 1934.

Τότε όλα αυτά τα κτίσματα ήταν παραλιακά και τίποτα δεν υπήρχε να «κόβει» τη θέα στο απέραντο γαλάζιο. Υπήρχε το κεντρικό διώροφο κτίριο, το οποίο ήταν χτισμένο σε μεσαιωνικό στυλ με πολεμίστρες, αλλά και ένα πιο μικρό καφέ με κεντρικό σαλόνι και πολλά μικρά δωματιάκια γύρω γύρω. Αυτό το μικρό καφέ του Chateau Mon Bonheur για πολλά χρόνια γέμιζε από κόσμο, που γιόρταζαν από γενέθλια μέχρι και μεγάλες νίκες του ελληνικού στρατού. Από την  παραλιακή πλευρά του Πύργου υπήρχε ένα θερμοκήπιο και πολλά μικρά τραπεζοκαθίσματα, για τους περαστικούς και τους θαμώνες του καφέ.

Λίγα χρόνια μετά το θάνατο του Ιωαννίδη στη main οικία του Πύργου έμεναν μέλη της οικογένειας Ευγενίδη, ενώ λίγο μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο φιλοξενήθηκαν προσφυγικές οικογένειες. Το 1929 στην Οικία Χασάν Ασσίζ Καπαντζή δίπλα στην Εκκλησία της Αναλήψεως στεγάστηκε τα Εκπαιδευτήρια Θηλέων Αγλαΐας Σχινά και το 1938 ένα παράρτημά τους στεγάστηκε στον Πύργο της Ευτυχίας. Πολλά χρόνια μετά το κτίριο χρησιμοποιήθηκε από πρόσκοπους αλλά μετά την αποχώρησή τους εγκαταλείφθηκε. Στα μέσα της δεκαετίας του ’80 ο Πύργος κρίθηκε όχι απλά διατηρητέος από την Εφορεία Νεοτέρων Μνημείων αλλά και ως ένα έργο τέχνης. Παρόλα αυτά σήμερα ο Πύργος της Ευτυχίας έχει αφεθεί στη μοίρα του με αποκορύφωμα δύο πυρκαγιές, μία το 2017 και μία το 2019, που κατέστρεψαν μεγάλο μέρος του εσωτερικού των δύο κτιρίων. Το Ιωαννίδειο Ίδρυμα έχει ένα ποσοστό ιδιοκτησίας μαζί με άλλους ιδιώτες και σωματεία. Και ίσως αυτός να είναι ένας λόγος που δεν έχει βρεθεί λύση μέχρι σήμερα για τη χρήση και τη συντήρηση του Πύργου.

Όπως και να έχει η ιστορία του Κόκκινου Πύργου της Βασιλίσσης Όλγας, ας κρατήσουμε τη χρυσή επιγραφή και την πεποίθηση ότι αυτός ο Πύργος «γεννήθηκε» για να στεγάσει μια μεγάλη αγάπη. Ακόμα και περάσει και άλλος ένας αιώνας, ο κόσμος της Θεσσαλονίκης δε θα θυμάται το Πύργο ως ένα οίκημα μιας άλλης εποχής, που έγινε κέντρο διασκέδασης και πολιτισμού. Πάντα θα σιγοψιθυρίζει ότι πρόκειται για έναν πύργο που χτίστηκε στο όνομα της αγάπης και ο κισσός τον τυλίγει γερά κάτω από τα φύλλα του, για να τον προστατεύσει από τα αδιάκριτα βλέμματα. Και κάποιοι θα ελπίζουν μια μέρα να βρεθεί μια λύση, για να αναγεννηθεί ο Πύργος της Ευτυχίας από τις στάχτες του και να πει τη δική του πραγματική ιστορία.