«Από ψέματα άλλο τίποτε» συνηθίζουμε να λέμε όταν γνωρίζουμε πως κάποια άτομα λένε πολλά σε καθημερινή βάση. Αν συναναστρεφόμαστε με ανθρώπους που αρέσκονται στο να λένε πολύ εύκολα ψέματα, πιθανότατα να έχουμε αντιληφθεί πότε κι αν μας λένε. Ή μήπως όχι;
Έχετε αναρωτηθεί αλήθεια πόσα από τα πράγματα που μαθαίνουμε ή μας μεταφέρουν στη διάρκεια της ημέρας είναι αλήθειες κι όχι ψέματα; Φυσικά, αν κάτι είναι ψέμα υπάρχει η μέθοδος της επαλήθευσης. Θα φανεί ή θα δείξει, λέμε για κάτι που μας προκαλεί περιέργεια. Κι είναι αλήθεια αυτό αφού σχεδόν πάντα –υπάρχουν κι οι εξαιρέσεις– ένα ψέμα αποκαλύπτεται αργά ή γρήγορα. Τι γίνεται λοιπόν όταν έρχεται εκείνη η μαγική στιγμή, η στιγμή της δικαίωσης που αποκαλύπτεται ένα ψέμα; Μη βιάζεστε να χαρείτε οι παθόντες διότι υπάρχει μια μερίδα ατόμων που ενώ έχουν πει ψέματα κι ενώ έχουν αποκαλυφθεί, καταφέρνουν – ή τουλάχιστον έτσι νομίζουν – να αποποιηθούν κάθε ευθύνη.
Ας υποκλιθούμε όλοι μαζί μπροστά στη μαγική ικανότητα των ανθρώπων που ενώ ψεύδονται, μετατρέπονται σε θύματα της κατάστασης που οι ίδιοι δημιούργησαν. Ικανότητα που όταν πια ξεσκεπάζεται η αλήθεια, συνοδεύεται κι από άριστη τεχνική. Θα μπορούσε κανείς να την ονομάσει και τέχνη δίχως καμία υπερβολή. Για να πετύχει, απαιτούνται συγκεκριμένες ικανότητες τις οποίες δεν τις βάζει με το νου του ένας άνθρωπος με κοινή λογική. Διότι, αν για παράδειγμα έχεις πει ένα ψέμα κι αυτό αποκαλυφθεί, το λιγότερο που μπορείς να κάνεις είναι να ζητήσεις συγνώμη από εκείνους που πιθανότατα να πλήγωσες και να θέλεις να επανορθώσεις με κάποιο τρόπο. Στην περίπτωση, όμως, των ανθρώπων που ξέρουν να τα τουμπάρουν όλα, οι ίδιοι συμπεριφέρονται σαν τα θύματα μιας κατάστασης στην οποία εξ’ αρχής δεν ήθελαν να μπλέξουν. Κοινώς προσπαθούν να πείσουν τους άλλους ότι δεν ήθελαν να πουν ψέματα για ό,τι συνέβη με κόστος τη δική τους κυρίως ψυχική υγεία. Μάλιστα, αυτό συμβαίνει όταν πολύ λογικά, φέρνεις αντιμέτωπο με τις ευθύνες του αυτόν το άνθρωπο. Κι είναι φυσικά μια άβολη κατάσταση και για τις δυο πλευρές αλλά κάπως έτσι δεν πρέπει να γίνεται όταν αντιλαμβανόμαστε πως συμβαίνει εις βάρος μας;
Δυο είναι οι τρόποι με τους οποίους προσπαθούν να γυρίσουν τα πάντα υπέρ τους τα άτομα που ενώ έχουν πει ψέματα, αποποιούνται κάθε ευθύνη: με το δράμα και την αντίστροφη ψυχολογία. Όσον αφορά στο δράμα και τις οσκαρικές σχεδόν ερμηνείες, μπορεί να δείτε από κλάμα και δάκρυα μέχρι και βαρύγδουπες φράσεις με λέξεις που στοχεύουν στο συναίσθημα, τη συμπόνοια και την ενσυναίσθηση της άλλης πλευράς. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα οπότε προκειμένου να τη γλιτώσει αυτός που έχει λερωμένη τη φωλιά του, θα γίνει μια drama queen ή drama king αντίστοιχα. Ευκολάκι αν κάποιος το έχει εφαρμόσει πολλές φορές κι έχει δει να πετυχαίνει.
Όσον αφορά στην αντίστροφη ψυχολογία, το άτομο που έχει πει ψέματα κι έχει αποκαλυφθεί, με μαεστρία καταφέρνει να αντιστρέψει ένα ολόκληρο παγόβουνο. Κι από εκεί που βρίσκονταν στην κορυφή του παγόβουνου ανέπαφο από το κρύο νερό, έχει φέρει τα πάνω – κάτω και βρίσκεται και πάλι στην κορυφή του παγόβουνου. Έχει χρησιμοποιήσει με τέτοιο τρόπο την αντίστροφη ψυχολογία που σε έχει κάνει σε δευτερόλεπτα να αμφιβάλεις όχι μόνο για την αυστηρότητα της γνώμης σου αλλά και για την ίδια σου τη γνώμη.
Οι άνθρωποι που έχουν αυτές τις μαγικές ικανότητες στο να μετατρέπονται σε θύματα ενώ οι ίδιοι μας έχουν πει ψέματα, έχουν ακόμη μια πολύ σημαντική ικανότητα: μας ξέρουν πολύ καλά. Γνωρίζουν δηλαδή τον χαρακτήρα μας, τις αντιδράσεις μας και γενικότερα βασίζονται σε αυτές τις πολύτιμες γνώσεις ώστε να μπορούν να μας πείσουν. Guess what όμως! Τους ξέρουμε κι εμείς πολύ καλά! Και σχεδόν πάντα ξέρουμε αν και πότε μας έχουν πει ψέματα. Πολλές φορές δε, καταλαβαίνουμε πότε μας λένε ένα ψέμα, τη στιγμή που μας το λένε. Αυτό φυσικά προϋποθέτει δυστυχώς μια εμπειρία, να έχεις δηλαδή βιώσει ανάλογες καταστάσεις κι αυτό είναι κάτι που κανείς μας δε θέλει. Τη στιγμή λοιπόν που αντιλαμβάνεσαι το ψέμα, το άτομο που σου το μεταφέρει και σου το πασάρει, υποτιμά ξεκάθαρα τη νοημοσύνη σου. Είναι σαν να σου λέει «μπορώ να σου πω οτιδήποτε και βασίζομαι στο ότι δε θα μπεις στη διαδικασία να το ψάξεις ή να έστω να το σκεφτείς.» Γιατί λοιπόν αφού αποκαλυφθεί ένα ψέμα αργότερα να μπεις στη διαδικασία να συναισθανθείς την ανάγκη να ειπωθεί; Για ποιο λόγο να αποδεχθείς το ότι υποτίμησε κάποιος τη νοημοσύνη σου και με το ταλέντο της πειθούς να καταφέρει να σε κάνει να ζητήσεις και συγνώμη για το ότι αποκάλυψες το ψέμα κι αυτόν που στο είπε;
Ένα ψέμα όπως κι η αλήθεια έχει τους λόγους του και τις συνέπειές του. Είναι μεγάλη υπόθεση να μπορείς να αναλάβεις την ευθύνη ενός ψέματος χωρίς να μπεις στη διαδικασία της παραπλάνησης με άλλες τακτικές οι οποίες εν τέλει μόνο περισσότερο κακό θα κάνουν σε επίπεδο διαπροσωπικών σχέσεων. Αυτό όμως έχει μια και μόνο βασική αρχή και προϋπόθεση: το να σε νοιάζει. Προσοχή λοιπόν σε κάθε παράσταση που θα δοθεί από ένα άτομο που σας έχει πει ψέματα μόνο για τα μάτια σας με σκοπό το δάκρυ και τη δική σας συγκίνηση. Όσο για το χειροκρότημα, κρατήστε το για τη στιγμή που θα καταλάβετε τι παίχτηκε.
Αφιερωμένο στο ψέμα που εγκλωβίζεται στην ίδια του την πλάνη.
Συντάκτης: Μαίρη Σάμου
