Στην εποχή των social media, οι έφηβοι έλκονται από τις “προκλήσεις” που ξεφυτρώνουν σε πλατφόρμες όπως το TikTok. Όμως, τι γίνεται όταν αυτές οι προκλήσεις ξεφεύγουν από τα όρια της διασκέδασης και γίνονται επικίνδυνες για την υγεία και την ασφάλεια τους; Στην πόλη Τζάκοβα του Κοσόβου, δεκάδες νεαρές κοπέλες συμμετείχαν σε μια ανατριχιαστική “πρόκληση” αυτοτραυματισμού που κυκλοφόρησε στο TikTok, ανοίγοντας ξανά τη συζήτηση για το πόσο μακριά μπορεί να φτάσει κανείς για να πολυπόθητα viral.
Η υπόθεση αποκαλύφθηκε όταν μια μητέρα ενημέρωσε την επιθεωρήτρια Εράντα Κούμνοβα-Μπάτσι ότι η κόρη της αυτοτραυματίστηκε μαζί με τις φίλες της επειδή το είδε στο TikTok. Όταν η Κούμνοβα-Μπάτσι έκανε έρευνα, διαπίστωσε ότι το φαινόμενο ήταν πολύ πιο εκτεταμένο: έφηβες με δεκάδες κοψίματα σε όλο το σώμα, μόνο και μόνο για να “δοκιμάσουν τα όρια τους”, επειδή το TikTok τους το παρουσίασε ως κάτι cool. Η έρευνα που ακολούθησε αποκάλυψε ότι 22 έφηβες είχαν κάνει το ίδιο. Μάλιστα, η έρευνα αποκάλυψε ότι το φαινόμενο είχε επεκταθεί σε παιδιά ηλικίας ακόμα και 9 ετών, γεγονός που σοκάρει και τον πιο ψύχραιμο παρατηρητή. Αυτές οι πράξεις αυτοτραυματισμού αποδίδονται σε μια διαδεδομένη πρόκληση του TikTok, όπου τα παιδιά ακολουθούν μια σειρά από επικίνδυνες εντολές, κάνοντας κακό στον εαυτό τους.
«Αρχικά πιστεύαμε ότι είχαν τραυματιστεί, σκόπιμα, στα χέρια με αιχμηρά αντικείμενα. Όμως έπειτα από ιατρικές εξετάσεις συνειδητοποιήσαμε ότι κάποια κορίτσια είχαν δεκάδες κοψίματα σε όλο το σώμα», εξήγησε η Κούμνοβα- Μπάτσι.
Δεν είναι η πρώτη φορά που το TikTok κατηγορείται για επικίνδυνα trends, παρά τις επίσημες απαγορεύσεις τέτοιου περιεχομένου. Στην πραγματικότητα, είναι η ίδια η φύση των social media που μετατρέπει το «θα τολμούσες;», κοινώς κάθε dare challenge σε μάστιγα για την ψυχική υγεία των εφήβων, μιας και οι εποχές των αθώων ice bucket challenges φαίνεται να έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Κάπου εκεί χάνεται το νόημα και μένει μόνο η πίεση για likes και προβολές που οδηγεί σε απίστευτες ακρότητες.
Αυτή η νέα “τρέλα” έκανε πολλούς στην Τζάκοβα να μιλήσουν ανοιχτά για την ανάγκη αυστηρότερης ρύθμισης των social media, με κάποιους να ζητούν ακόμη και την πλήρη απαγόρευση του TikTok για τα παιδιά, κίνηση που συζητά πολύ σοβαρά και η Αυστραλία, με την απαγόρευση των media να αφορούν στα παιδιά κάτω από τα 16 χρόνια. Ψυχολόγοι, όπως η Μιρεβέτε Αζίρι, εξηγούν ότι η ανάγκη των παιδιών να ανήκουν κάπου τα κάνει ευάλωτα σε τέτοιες «προκλήσεις», ειδικά όταν δεν υπάρχει γονική ή εκπαιδευτική επιτήρηση. Και ενώ ο αρχίατρος των ΗΠΑ έχει ήδη ζητήσει από την κυβέρνηση να λάβει μέτρα για την προστασία των νέων, η λύση δεν είναι απλή.
Ο εθισμός, η παρενόχληση, η ανάγκη για επιβεβαίωση – όλα εντείνονται στην εποχή των social media. Η απορία που μένει; Πότε θα φτάσουμε σε ένα σημείο όπου η ευθύνη των πλατφορμών θα βαραίνει περισσότερο από τα views; Πότε οι πλατφόρμες θα ασχοληθούν με ό,τι έχει πραγματικά σημασία, αντί να λογοκρίνουν χωρίς κανένα απολύτως κριτήριο, ό,τι τους έρθει στο κεφάλι; Γιατί, αν το challenge της εποχής μας σημαίνει κακό στον εαυτό σου, ίσως κάτι πρέπει να αλλάξει πριν το κόστος γίνει ανυπολόγιστο.
