Καλώς ήρθατε στο "Project MKUltra", το πιο ανήθικο πρόγραμμα των ΗΠΑ

Οι θεωρίες συνωμοσίας είναι, αδιαμφισβήτητα, ένα από τα hot topics της τελευταίας δεκαετίας. Τι γίνεται, όμως, όταν μια τέτοια ιστορία αποδεικνύεται πέρα για πέρα αληθινή; Καλώς ήρθατε στον κόσμο του Project MKUltra, ενός από τα πιο αμφιλεγόμενα και ανήθικα προγράμματα που χρηματοδότησε ποτέ η αμερικανική κυβέρνηση.

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: το MKUltra ήταν ένα μυστικό πρόγραμμα της CIA (Κεντρική Υπηρεσίας Πληροφοριών), που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Σκοπός του, να ερευνήσει τρόπους ελέγχου του νου, μεθόδους ανάκρισης και ψυχολογικές τεχνικές, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Στην πράξη, όμως, μιλάμε για πειράματα που συχνά ξεπερνούσαν τα όρια της επιστήμης και της ηθικής, με θύματα ανθρώπους ανυποψίαστους, ευάλωτους ή ακόμα και ανήλικους, που χρησιμοποιήθηκαν ως “πειραματόζωα”.

Πώς ξεκίνησε το MKUltra

Ο δημοσιογράφος Εντουάρντ Χάντερ, με άρθρο του στην εφημερίδα Miami Daily News τον Σεπτέμβριο του 1950, είναι ο πρώτος που κρούει τον κώδωνα του κινδύνου. Στο άρθρο του ο Χάντερ περιγράφει, πώς ο Κόκκινος Στρατός του Μάο Τσετούνγκ χρησιμοποιεί τρομακτικές, αρχαίες τεχνικές για να μετατρέψει τον κινεζικό λαό σε άβουλα όντα, αφοσιωμένα μόνο στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Η CIA αρχίζει να ανησυχεί. Έχουν οι Κινέζοι και οι Σοβιετικοί Κομμουνιστές ανακαλύψει μια μηχανή ή μια μέθοδο για να ελέγχουν το μυαλό των ανθρώπων και να αντικαταστήσουν τη θέλησή τους; Η υστερία του Ψυχρού Πολέμου δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου, οτιδήποτε μοιάζει να προσφέρει στρατηγικό πλεονέκτημα, είναι αποδεκτό, όσο αμφιλεγόμενο κι αν είναι. Έτσι, το 1953, υπό την καθοδήγηση του διευθυντή της CIA Allen Dulles, το πρόγραμμα παίρνει μπρος.

Τα πειράματα περιλαμβάνουν τη χρήση L$D, ύπνωσης, ηλεκτροσόκ, στέρησης ύπνου, ψυχολογικής, λεκτικής και σ3ξουαλικής κακ0ποίησης, απομόνωσης, καθώς και άλλες μορφές βασ@νιστηρίων, για να μελετηθεί πώς μπορεί να χειραγωγηθεί ή να «σπάσει» η ανθρώπινη ψυχή. Οι πειραματισμοί γίνονται σε διάφορα μέρη, όπως σε νοσοκομεία, πανεπιστήμια, φυλακές και στρατόπεδα της CIA.

Πειράματα με L$D: «Η θεραπεία του μέλλοντος»

Το L$D, μια ουσία που ανακαλύπτεται το 1938 και αρχικά χρησιμοποιείται για ψυχιατρικές έρευνες, γίνεται το απόλυτο εργαλείο του MKUltra. Η CIA πιστεύει, πως το L$D μπορεί να γίνει «ορός αλήθειας» ή ακόμα και μέσο για να δημιουργήσει τέλειους κατασκόπους, που δε θα θυμούνται τίποτα.

Πώς όμως δοκιμάζεται; Χορηγείται σε ανθρώπους χωρίς τη συγκατάθεσή τους. Στρατιώτες, ψυχιατρικοί ασθενείς, κρατούμενοι, ακόμα και απλοί πολίτες βρίσκονται στο στόχαστρο. Η CIA στήνει πάρτι –γνωστά ως “acid tests”–, όπου οι καλεσμένοι παίρνουν L$D χωρίς να έχουν ιδέα τι ακριβώς συμβαίνει. Πολλά θύματα αναφέρουν στις καταθέσεις τους, χρόνια αργότερα, σοβαρές παρενέργειες: ψυχώσεις, χρόνια άγχη και αυτοκτ0νικές τάσεις. Ορισμένες περιπτώσεις, όπως αυτή του επιστήμονα Frank Olson, καταλήγουν στο θάνατο.

Ελέγχοντας τη μνήμη και τη βούληση

Η χορήγηση L$D, όμως, σίγουρα δεν είναι το χειρότερο που συμβαίνει. Ορισμένα πειράματα που περιλαμβάνονται στο MKUltra, έχουν ως στόχο να «σβήσουν» τη μνήμη ανθρώπων μέσω ηλεκτροσόκ και στέρησης ύπνου. Ο Καναδός ψυχίατρος Donald Ewen Cameron, ο οποίος συνεργάζεται με τη CIA, γίνεται διαβόητος για τις «θεραπείες» του. Οι ασθενείς του –συχνά γυναίκες με κατάθλιψη ή άγχος– υφίστανται βασ@νιστήρια, που ο ίδιος παρουσιάζει ως ψυχιατρικές μεθόδους. Οι ασθενείς όχι μόνο δε θεραπεύονται, αλλά σε πολλές περιπτώσεις χάνουν κάθε αίσθηση του εαυτού τους, ξεχνώντας βασικά πράγματα, όπως το όνομά τους ή την οικογένειά τους.

Η αποκάλυψη

Το MKUltra παραμένει μυστικό μέχρι τη δεκαετία του 1970, οπότε και βγαίνει στην επιφάνεια. Μερικές δεκαετίες νωρίτερα, όταν ο πρόεδρος Richard Nixon παραιτείται λόγω του σκανδάλου Watergate, το Κογκρέσο αρχίζει να σκαλίζει βαθύτερα τις δραστηριότητες της CIA. Έτσι, το 1975, η Επιτροπή Church και η Επιτροπή Rockefeller (δηλαδή η Επιτροπή Προεδρικών Ερευνών για τις Δραστηριότητες της CIA εντός των ΗΠΑ) αποκαλύπτουν την ύπαρξη του MKUltra. Η CIA ισχυρίζεται, ότι το πρόγραμμα έχει σταματήσει από το 1973, και ότι τα περισσότερα έγγραφα έχουν καταστραφεί, πράγμα που εμποδίζει την έρευνα. Ωστόσο, αρκετά στοιχεία επιβιώνουν, και αυτό που έρχεται στο φως είναι αρκετό για να σοκάρει τον κόσμο. Η Επιτροπή Church και η Επιτροπή Rockefeller βασίζονται στις καταθέσεις των συμμετεχόντων στα πειράματα και σε έναν μικρό αριθμό εγγράφων. Το 1977, ένα αίτημα βάσει του Νόμου Ελευθερίας της Πληροφόρησης, αποκαλύπτει ένα απόθεμα 20.000 εγγράφων σχετικά με το MKUltra. Ορισμένες πληροφορίες σχετικά με το MKUltra αποχαρακτηρίζονται μόλις το 2001.

Μάθαμε κάτι από αυτό;

Το MKUltra μας θυμίζει τα όρια που μπορεί να ξεπεράσει η εξουσία, όταν δεν υπάρχει έλεγχος. Αν και οι περισσότεροι πιστεύουν ότι τέτοιες ιστορίες ανήκουν στο παρελθόν ή στη σφαίρα της φαντασίας, η περίπτωση του project MKUltra θέτει σοβαρά ερωτήματα για το πόσα δε γνωρίζουμε πραγματικά. Κλείνοντας, ίσως το πιο ανατριχιαστικό από όλα είναι το εξής: το MKUltra δεν απέφερε χρήσιμα αποτελέσματα, αλλά οι ζωές που καταστράφηκαν στο όνομα της «επιστήμης» δεν πρόκειται ποτέ να επανέλθουν. Ένα μάθημα για το τι μπορεί να συμβεί, όταν η ηθική πάει περίπατο – και ένα προειδοποιητικό σημάδι για το μέλλον.