Η εικόνα μιας πετυχημένης γυναίκας είναι, αναμφίβολα, συναρπαστική. Τι πιο όμορφο από μια δυναμική παρουσία που κατακτά τους στόχους της, διεκδικεί τη θέση που της αξίζει, και διαψεύδει στερεότυπα αιώνων. Ωστόσο, για πολλούς, αυτή η εικόνα δεν είναι μόνο πηγή θαυμασμού – είναι και πηγή δυσφορίας, ζήλιας ή ακόμα και φόβου. Αλλά γιατί; Γιατί μια γυναίκα που «τα καταφέρνει» προκαλεί τόσο έντονα αρνητικά συναισθήματα; Είναι τα πατριαρχικά κατάλοιπα, οι ανασφάλειες, ή ίσως ο τρόπος που έχουμε μεγαλώσει; Ήρθε η ώρα να ξετυλίξουμε το κουβάρι και να δούμε τι πραγματικά κρύβεται πίσω από τον φόβο που γεννά η επιτυχία μιας γυναίκας.
Για αιώνες, οι γυναίκες περιορίζονταν σε ρόλους όπως εκείνους της μητέρας, της νοικοκυράς και της υποστηρικτικής συντρόφου. Όταν μια γυναίκα βγαίνει από αυτά τα προκαθορισμένα πλαίσια και διεκδικεί επαγγελματική και κοινωνική καταξίωση, αμφισβητεί τον παγιωμένο τρόπο σκέψης. Η επιτυχία της θυμίζει ότι οι παραδοσιακοί ρόλοι δεν είναι πλέον δεδομένοι, κάτι που συχνά τρομάζει όσους δυσκολεύονται να αποδεχτούν αυτή την αλλαγή. Η κοινωνία συχνά αναμένει από τις γυναίκες να είναι ευγενικές, ταπεινές, και να μη δείχνουν φιλοδοξία, ενώ η επιτυχία συνδέεται με ανδρικά χαρακτηριστικά όπως η αποφασιστικότητα και ο δυναμισμός. Σε αυτή τη λογική, μια γυναίκα που πετυχαίνει συχνά υποβιβάζεται με σχόλια όπω «είναι όμορφη, γι’ αυτό τα κατάφερε», αν όχι ακόμα χειρότερα.
Πέρα από τα στερεότυπα, έρχεται στο προσκήνιο και η ανασφάλεια. Μια πετυχημένη γυναίκα συχνά θεωρείται – λανθασμένα – απειλή για ένα πατριαρχικό καθεστώς, το οποίο συντηρεί ανθρώπους με την πεποίθηση ότι πρέπει ο άνδρας να είναι “ο ισχυρός” και “ο κουβαλητής”, διαφορετικά νιώθει ότι η ταυτότητά του αμφισβητείται. Στην πραγματικότητα, η επιτυχία μιας γυναίκας δεν αφαιρεί τίποτα από εκείνον, αλλά η κοινωνία μας έχει μάθει να βλέπουμε την πρόοδο ανταγωνιστικά και όχι συνεργατικά. Ωστόσο, η αντίδραση δεν προέρχεται μόνο από άνδρες. Οι ίδιες οι γυναίκες, συχνά, αντιμετωπίζουν άλλες πετυχημένες γυναίκες με καχυποψία ή ζήλια, θρέφοντας διαχρονικά τον μισογυνισμό. Έτσι, αντί να βλέπουμε την επιτυχία μιας γυναίκας ως έμπνευση, την αντιμετωπίζουμε σαν κατηγορία προς τον εαυτό μας.
Υπάρχει επίσης ένας μύθος ότι μια γυναίκα δεν μπορεί να είναι επιτυχημένη σε όλους τους τομείς: καριέρα, προσωπική ζωή, οικογένεια. Η κοινωνία μας, τείνει να τιμωρεί τη γυναικεία φιλοδοξία, προβάλλοντας την ιδέα ότι η επαγγελματική επιτυχία έρχεται εις βάρος της προσωπικής ευτυχίας. Κι όμως, ποιος λέει ότι δεν μπορείς να έχεις και τα δύο; Πολλές καλές μαμάδες και σύντροφοι είναι ταυτόχρονα άριστες επαγγελματίες με σπουδαία καριέρα.
Με λίγα λόγια, η πετυχημένη γυναίκα αμφισβητεί όλα όσα θεωρούσαμε δεδομένα. Αποδεικνύει ότι οι ικανότητες και τα όνειρα δεν έχουν φύλο, κάτι που κάποιοι είναι ακόμα δύσκολο να αποδεχτούν. Είναι πιο εύκολο να κριτικάρουμε, να μειώσουμε ή να αμφισβητήσουμε την επιτυχία της, παρά να αποδεχτούμε ότι ο κόσμος προχωρά.
Η γυναικεία επιτυχία είναι σημάδι προόδου, όχι απειλή. Αντί να μας τρομάζει, πρέπει να μας παρακινεί. Όταν μια γυναίκα καταφέρνει να ξεπεράσει τα εμπόδια που στέκονται στον δρόμο της, ανοίγει τον δρόμο για όλους μας. Η επιτυχία της δεν αποδυναμώνει κανέναν αλλά αντίθετα, δυναμώνει μια κοινωνία που γίνεται πιο δίκαιη και ισότιμη. Φανταστείτε σε τι επίπεδο προόδου θα βρισκόμασταν σήμερα αν όλοι οι άνθρωποι από την αρχή του είδους μας (δισεκατομμύρια περισσότερα μυαλά) είχαν πρόσβαση στη γνώση, την πολιτική, και την επιστήμη. Έτσι, έστω και πολύ αργά, ήρθε η ώρα να σταθούμε δίπλα στις γυναίκες που πετυχαίνουν, και να σταματήσουμε να φοβόμαστε αυτό που, στην πραγματικότητα, μας ανεβάζει όλους ένα βήμα ψηλότερα.
Συντάκτης: Μαρία Σκαρμούτσου
