Σύμφωνα με τους συνωμοσιολόγους «η Αυστραλία, η Φινλανδία και το Κιλκίς, απλά δεν υπάρχουν»

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Η γεωγραφία είναι από εκείνες τις επιστήμες που μας κάνουν να νιώθουμε λίγο πιο σίγουροι για το πού πατάμε και, κυρίως, για το πού πάνε τα πράγματα. Χάρτες, συντεταγμένες, εξερευνητές με περίεργα καπέλα – όλα αυτά έβαλαν τάξη σε έναν κόσμο που κάποτε πιστεύαμε ότι στηρίζεται σε μια χελώνα ή ότι αν πας πολύ μακριά θα πέσεις στο κενό.

Οι ανακαλύψεις σιγά σιγά έκλεισαν τα κενά στους χάρτες μας. Ξέρουμε πως είναι η Γροιλανδία (παγωμένη), η Αφρική (καυτή), η Αυστραλία (γεμάτη καγκουρό), η Φινλανδία (γεμάτη πάγους και σάουνες). Έτσι, είμαστε σίγουροι ότι κάθε χώρα, πόλη ή μικροσκοπικό νησάκι έχει τη θέση του – σωστά;

Λάθος, αν ρωτήσεις τους συνωμοσιολόγους! Γιατί κάπου εκεί έρχεται η θεωρία που λέει: “Κι αν η Φινλανδία και η Αυστραλία… δεν υπάρχουν;”.

Η περίπτωση της Φινλανδίας

Όλα ξεκίνησαν το 2015, όταν ένας χρήστης του Reddit ανέβασε μια θεωρία που έγινε viral. Σύμφωνα με τον εμπνευστή της, τον Jack, η Φινλανδία δεν υπάρχει. O Jack έμαθε αυτή τη θεωρία από τους γονείς του, όταν, ένα πρωί που ήταν ακόμη παιδί και παρακολουθούσαν όλοι μαζί τηλεόραση, η Φινλανδία αναφέρθηκε στις ειδήσεις – και εκείνοι του είπαν, σαν να είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο, ότι η χώρα αυτή δεν υφίσταται. Η Φινλανδία είναι απλά ένα κατασκεύασμα, μια συνωμοσία που δημιούργησαν η Ιαπωνία και η Σοβιετική Ένωση τη δεκαετία του 1920. Γιατί; Μα φυσικά, για τα ψάρια.

Η θεωρία υποστηρίζει ότι η Φινλανδία υπάρχει μόνο στους χάρτες, για να δικαιολογήσει μια συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών, η οποία επιτρέπει στους Ιάπωνες να ψαρεύουν ανενόχλητοι στη Βαλτική Θάλασσα, χωρίς καταγγελίες για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον ή κυρώσεις. Τα ψάρια που αλιεύονται μεταφέρονται μέσω του υπερσιβηρικού σιδηρόδρομου (ο πραγματικός λόγος για τον οποίο φτιάχτηκε) «από τη δυτική ρωσική ακτή στην Ιαπωνία, μεταμφιεσμένα ως προϊόντα “Nokia” – εξ ου και η κυριαρχία της εταιρείας στην ιαπωνική αγορά. Οι «Φινλανδοί» είναι απλώς Σουηδοί, Εσθονοί ή Ρώσοι που νομίζουν ότι ζουν σε μια χώρα, που στην πραγματικότητα είναι… θάλασσα.

Οι συνωμοσιολόγοι δε σταματούν εκεί. Υποστηρίζουν ότι οι χάρτες, οι φωτογραφίες, ακόμα και οι εμπειρίες όσων επισκέφτηκαν τη Φινλανδία είναι αποτέλεσμα καλοστημένου ψέματος. «Αλλά τι γίνεται με τους ανθρώπους που λένε ότι είναι Φινλανδοί;», θα ρωτήσετε. Προφανώς, σύμφωνα με τη θεωρία, οι ίδιοι απλά δεν ξέρουν ότι δεν είναι Φινλανδοί. Η θεωρία προσπαθεί να στηριχθεί ακόμη και στο όνομα της χώρας (αφού “fins” σημαίνει “πτερύγια”). Ακόμη περισσότερο, η φτιαχτή «Φινλανδία» της θεωρίας, αποτελεί ένα ιδανικό και ουτοπικό κατασκεύασμα, αφού καμία πραγματική χώρα δε θα μπορούσε να είναι τόσο τέλεια σε εκπαίδευση, υγεία, ελευθερία και διαφθορά. «Καμία αληθινή χώρα δεν μπορεί με τόση συνέπεια να δίνει προτεραιότητα στην εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη, την ισότητα των φύλων, τα ποσοστά αναλφαβητισμού, την εθνική σταθερότητα, την ελευθερία του Τύπου και να έχει τη λιγότερο διεφθαρμένη κυβέρνηση στον κόσμο» λέει η θεωρία. «Είναι ένα κόνσεπτ για να εμπνευστούν χώρες και άνθρωποι».

Παρά την προφανή παρωδία, το subreddit r/FinlandConspiracy γέννησε ένα μικρό ποσοστό ατόμων που πιστεύουν τη θεωρία σοβαρά. Ο ίδιος ο Jack δηλώνει πως δεν πιστεύει στη θεωρία, αλλά απολαμβάνει τη διάδοσή της ως κοινωνικό πείραμα και ως μέσο εξερεύνησης του φαινομένου της παραπληροφόρησης.

(Η υπογράφουσα το άρθρο αυτό, θέλει να νομίζει ότι κατοικεί στη Φινλανδία).

Αυστραλία: Η χώρα-φάντασμα;

Αν η θεωρία για τη Φινλανδία σας φάνηκε απίθανη, περιμένετε να ακούσετε για την Αυστραλία. Υπάρχουν άνθρωποι, που πιστεύουν ότι η Αυστραλία είναι ένα τεράστιο ψέμα, που εφευρέθηκε από τους Βρετανούς (ναι, κι αυτή η ιδέα ξεκίνησε από το Reddit). Η ιστορία αρχίζει από την εποχή του 18ου αιώνα, όταν η Μεγάλη Βρετανία εξόριζε εγκληματίες σε αποικίες. Σύμφωνα με τη θεωρία, οι Βρετανοί δεν έστειλαν ποτέ κανέναν στην Αυστραλία, γιατί αυτή η χώρα απλά δεν υπάρχει. Αντ’ αυτού, οι κατάδικοι πετάχτηκαν στη θάλασσα.

Σύμφωνα με τους συνωμοσιολόγους, η ιστορία της μεταφοράς χιλιάδων Βρετανών φυλακισμένων στην Αυστραλία ήταν ένα ψέμα για να καλύψει τη μαζική εκτέλεσή τους. Η “Αυστραλία” υποτίθεται ότι δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια ψεύτικη τοποθεσία που υποστηρίζεται από ψευδείς χάρτες, τεχνολογία CGI (ακόμα και τα καγκουρό λένε πως είναι CGI – κάτι σαν τα δεινοσαυράκια του Jurassic Park) και μια διεθνή συνωμοσία.

Οι άνθρωποι, που ισχυρίζονται ότι ζουν στην Αυστραλία, είναι είτε ηθοποιοί που συμμετέχουν στο σχέδιο είτε θύματα εξαπάτησης. Τα ταξίδια στην υποτιθέμενη ήπειρο, είναι στην πραγματικότητα πτήσεις προς άλλες περιοχές, όπως η Νέα Ζηλανδία, όπου οι τουρίστες μεταφέρονται σε σκηνοθετημένες τοποθεσίες για να ενισχύσουν την απάτη.

Αν και η θεωρία δεν έχει καμία επιστημονική ή ιστορική βάση, συνεχίζει να προκαλεί ενδιαφέρον. Κάποιοι τη θεωρούν σάτιρα ή πείραμα που δείχνει πόσο εύκολα μπορεί να διαδοθεί η παραπληροφόρηση. Άλλοι, ωστόσο, την παίρνουν στα σοβαρά, αποδεικνύοντας την τάση ορισμένων να αμφισβητούν ακόμα και τα πιο βασικά δεδομένα της πραγματικότητας.

Το Κιλκίς δεν υπάρχει

Ένα ακόμη περίεργο viral trend στα social media θέλει και το Κιλκίς να μην υπάρχει. Η θεωρία συνωμοσίας υποστηρίζει ότι η πόλη είναι απλώς ένα κατασκεύασμα, μια ψευδαίσθηση, σχεδιασμένη να καλύψει ένα «κενό» στους χάρτες.

Σε σχόλια στο Reddit (surpise!), κάποιος γράφει: «Το Κιλκίς είναι μύθος. Υπάρχει μόνο στους χάρτες γιατί έπρεπε να γεμίσει ένα κενό. Σύμφωνα με τον μύθο, αν μπεις στο Κιλκίς, θα δεις σκηνικά από τα 2d χάρτινα κτίρια. Δεν έχω γνωρίσει άνθρωπο που να ξέρει κάποιον από το Κιλκίς.». Άλλος σχολίασε: «Σήμερα έμαθα πως δεν υπάρχει. Τι άλλο μας κρύβουν;». Σε άλλη ανάρτηση, διαβάζουμε: «Αν υπήρχε το Κιλκίς, θα το είχαμε δει. Σιγά μην υπάρχει, προπαγάνδα είναι». Στην ίδια πλατφόρμα, τέθηκε και το εξής ερώτημα: «Υπάρχει στα αλήθεια το Κιλκίς;», με κάποιον να απαντάει: «Όχι, δεν υπάρχει. Εμείς από Θεσσαλονίκη πηγαίνουμε κατευθείαν σύνορα για να γεμίσουμε τα αυτοκίνητα στους γείτονες».

Αλήθεια ή τρολάρισμα; Όπως και να ‘χει, η συζήτηση έχει ξεφύγει, ενώ εμείς απλώς απορούμε: ποιος ξεκινάει αυτές τις θεωρίες;

Γιατί να πιστεύει κανείς κάτι τέτοιο;

Θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς, γιατί τέτοιες θεωρίες αποκτούν υποστηρικτές. Η απάντηση δεν είναι απλή. Από τη μία, κάποιοι μπορεί να τις βλέπουν ως αστείο. Από την άλλη, όμως, πολλοί άνθρωποι λατρεύουν να αμφισβητούν τις «καθιερωμένες αλήθειες». Σε έναν κόσμο γεμάτο πληροφορίες (και παραπληροφόρηση), οι συνωμοσιολογίες προσφέρουν την αίσθηση ότι έχεις ανακαλύψει κάτι, που οι άλλοι αγνοούν. Είναι μια γοητευτική αίσθηση δύναμης, αν και συχνά βασίζεται στην πλήρη απουσία λογικής.

Φυσικά, η Φινλανδία και η Αυστραλία υπάρχουν (λογικά και το Κιλκίς). Η ύπαρξή τους επιβεβαιώνεται από ιστορικές, γεωγραφικές και πολιτισμικές πηγές, καθώς και από το Google Maps. Ωστόσο, οι θεωρίες συνωμοσίας, όπως αυτές, μας θυμίζουν ότι η ανθρώπινη φαντασία είναι αστείρευτη. Είναι σαν να βλέπεις μια ταινία επιστημονικής φαντασίας: ξέρεις ότι δεν είναι αλήθεια, αλλά δεν μπορείς να μη χαμογελάσεις με την ευρηματικότητα του σεναρίου.

Ίσως την επόμενη φορά που θα συναντήσετε κάποιον «Φινλανδό» ή «Αυστραλό», να τους ρωτήσετε αν είναι ηθοποιοί ή CGI. Ή, ακόμα καλύτερα, να τους πείτε ότι εσείς ξέρετε την πραγματική αλήθεια.