Γελάς. Δουλεύεις. Βγαίνεις. Κάνεις σ#ξ. Λες ατάκες που θα ζήλευε και ο πιο καυστικός κωμικός του Netflix. Είσαι ο άνθρωπος που κάνει τους άλλους να νιώθουν καλύτερα. Η ψυχή της παρέας. Άψογος στη δουλειά, στην κοινωνικότητα, στην εικόνα. Και κάπως έτσι πείθεις. Τους πάντες. Ακόμα και τον εαυτό σου. Ή μάλλον, προσπαθείς να τον πείσεις. Γιατί ξέρεις. Ξέρεις πως όλο αυτό είναι μόνο βιτρίνα. Ένα στημένο σκηνικό για να μη χρειαστεί ποτέ να παραδεχτείς πόσο μέσα στον βούρκο είσαι. Δε φαίνεται. Δε φωνάζει. Δεν καταρρέεις δημόσια. Δεν είσαι «εκείνος με την κατάθλιψη». Όχι. Εσύ είσαι λειτουργικός. Πολύ. Τόσο, που ακόμα κι αν κάτι μέσα σου πεθαίνει, συνεχίζεις να παίζεις τον γνώριμο ρόλο λες και είσαι σε sold out παράσταση.
Αυτή είναι η λειτουργική κατάθλιψη. Δε σ’ έχει ρίξει στο κρεβάτι. Δε σε έχει κάνει να σταματήσεις τη ζωή σου. Σε έχει κάνει όμως να σταματήσεις τον εαυτό σου. Να τον κόψεις κομμάτια, να τον πακετάρεις με έναν ωραίο φιόγκο και να τον βάλεις σε μια γωνία. Γιατί δε χωράει στον ρυθμό που πρέπει να κρατήσεις. Δεν υπάρχει χρόνος για breakdowns, για «δεν είμαι καλά», για κλάματα που κρατάνε παραπάνω από τρία λεπτά. Πρέπει να απαντήσεις στο mail. Πρέπει να πας γυμναστήριο. Πρέπει να γελάσεις με τα stories. Πρέπει να κάνεις σ#ξ για να αποδείξεις ότι έχεις ακόμα επιθυμία. Πρέπει να μη δείξεις ότι κάτι δεν πάει καλά. Γιατί αν το δείξεις, θα πέσει το οικοδόμημα. Κι έχεις επενδύσει πολλά για να αφήσεις τον κόσμο να δει τι υπάρχει από πίσω.
Αλλά πίσω, φίλε μου, είναι χάος. Είναι κούραση. Είναι εκείνο το βουβό «φτάνει πια» που δεν το φωνάζεις ποτέ. Είναι οι στιγμές που στέκεσαι μόνος στο μπάνιο και δεν έχεις ιδέα γιατί κλαις. Είναι τα Σαββατοκύριακα που ξυπνάς με το στομάχι σφιγμένο. Είναι η νύχτα που πέφτεις ξερός από την εξάντληση αλλά το μυαλό δε σταματάει. Είναι αυτό το μόνιμο κενό που καλύπτεται με λίστες υποχρεώσεων. Με άτομα που δε σε βλέπουν στ’ αλήθεια. Με χαμόγελα που πονάνε τους μύες. Και μάλιστα λειτουργείς τόσο καλά, που ούτε εσύ δεν το παίρνεις χαμπάρι. Ή δε θέλεις να το δεις. Γιατί το να παραδεχτείς ότι έχεις κατάθλιψη, ενώ δε «φαίνεσαι» άρρωστος, είναι σχεδόν έγκλημα σ’ αυτή την κοινωνία. Γιατί δεν έχεις «λόγο» να είσαι έτσι. Έχεις δουλειά. Έχεις κόσμο. Έχεις κανονικότητα. Τι στο καλό άλλο θέλεις;
Μα δεν είναι θέμα θέλησης. Είναι θέμα φθοράς. Μιας φθοράς που δεν κάνει φασαρία αλλά σε τρώει σιγά-σιγά. Σου παίρνει τη χαρά και την αντικαθιστά με ρομπότ-λειτουργία. Σε βάζει σε safe mode. Σου δίνει λίγο απ’ όλα, αλλά όχι αρκετό για να νιώσεις. Κάνεις τα πάντα. Δε νιώθεις τίποτα. Ή νιώθεις πάρα πολλά, και σε πνίγουν τόσο ήσυχα που δεν το καταλαβαίνεις. Και κάπως έτσι περνάς μέρες, μήνες, χρόνια. Μέχρι που μια μέρα ξυπνάς και δε θυμάσαι πότε ήταν η τελευταία φορά που ένιωσες όντως καλά. Όχι «ok», όχι «λειτουργικός». Καλά. Πλήρης. Ανθρώπινος. Εσύ.
Αν έχεις φτάσει μέχρι εδώ, ίσως κάτι μέσα σου πονάει σιωπηλά και περιμένει να το ακούσεις. Μην το αγνοήσεις. Μην το πνίγεις άλλο με χιούμορ, καριέρα ή υποχρεώσεις. Δεν είσαι αδύναμος. Δεν είσαι drama queen. Είσαι άνθρωπος που κουβαλάει βάρος χωρίς να το δείχνει. Και κάπου εκεί, κρύβεται η μεγαλύτερη παγίδα: στο να νομίζεις ότι, αφού δεν κατέρρευσες, άρα δεν πονάς αρκετά. Αντιθέτως. Πονάς υπερβολικά. Απλά έμαθες να το ντύνεις με productivity και «έλα μωρέ, θα περάσει». Δε θα περάσει, όμως, μόνο του. Χρειάζεται να κάνεις χώρο. Να πετάξεις τη βιτρίνα κάτω και να δεις τι παίζει από πίσω. Όσο άσχημο κι αν είναι. Όσο κι αν δε χωράει σε Instagram story. Όσο κι αν σε τρόμαζε πάντα να πεις «δεν είμαι καλά».
Ξεκίνα απλά. Μίλα. Έστω και σε έναν. Δε χρειάζεται να είναι ειδικός. Αρκεί να είναι αληθινός. Και μετά ναι, αν μπορείς, βρες έναν άνθρωπο που να ξέρει να σε ακούσει επαγγελματικά. Που να μη σου πει «έχεις πολλά να είσαι ευγνώμων», αλλά να ρωτήσει «πού πονάει;». Να κάτσει μαζί σου στη λάσπη. Όχι να σου δείξει πού είναι η πετσέτα. Γιατί ναι, η λειτουργική κατάθλιψη μπορεί να μη μοιάζει με την «κλασική» εικόνα που έχουμε στο μυαλό μας, αλλά αυτό δεν την κάνει λιγότερο σοβαρή. Και στο λέω ξεκάθαρα· η ψυχική σου υγεία δε μετριέται με βάση το πόσο καλά τα καταφέρνεις στην καθημερινότητα. Ούτε με το πόσες φορές γέλασες χθες. Αν μέσα σου νιώθεις άδειος, αν όλα είναι αγγαρεία, αν η ζωή μοιάζει με αγώνας που δεν τελειώνει ποτέ, τότε κάτι σου φωνάζει. Κι αυτό αξίζει να το ακούσεις, να του δώσεις χώρο, φροντίδα και προσοχή.
Δεν είσαι φτιαγμένος για να είσαι μηχανή. Δε χρωστάς τίποτα και σε κανέναν, δε χρειάζεται να δείχνεις εντάξει όταν μέσα σου γίνεται κόλαση. Δεν είναι αδυναμία. Είναι ειλικρίνεια. Και είναι ο μόνος τρόπος να σταματήσει αυτός ο φαύλος κύκλος. Η λειτουργική κατάθλιψη δεν είναι καλύτερη από την κανονική. Δεν είναι πιο εύκολη. Είναι απλώς διαφορετική. Και το χειρότερο; Σε κάνει να πιστεύεις πως δε χρειάζεσαι βοήθεια. Αλλά τη χρειάζεσαι. Τη δικαιούσαι. Και δεν είσαι μόνος σ’ αυτό. Μην το αφήνεις άλλο να σε τρώει. Ζήτα βοήθεια. Η δύναμη δεν είναι στο να αντέχεις, αλλά στο να επιλέγεις να φροντίσεις τον εαυτό σου.
Συντάκτης: Ροδάνθη Πατρώνα
