Πόσες φορές έχεις νιώσει ότι, ενώ προσπαθείς να είσαι καλός φίλος, σύντροφος ή συνάδελφος, καταλήγεις να είσαι ο «ψυχολόγος» όλων, χωρίς κανείς να ρωτά πώς είσαι εσύ; Πόσες φορές έχεις κλείσει από ένα τηλεφώνημα νιώθοντας πιο κουρασμένος απ’ όταν σήκωσες το ακουστικό; Αν νιώθεις έτσι δε σκέφτεσαι ή νιώθεις υπερβολικά, απλώς ίσως έχεις πέσει θύμα του «emotional dumping».
Όλοι έχουμε ένα φίλο, συνάδελφο ή συγγενή που, κάθε φορά που μας συναντά, ξεκινά έναν μονόλογο γεμάτο αρνητισμό, γκρίνια και συναισθηματική εξάντληση. Χωρίς να ρωτήσει να μάθει για εμάς, χωρίς βασικά να αφήσει χώρο για ισορροπημένη επικοινωνία. Αυτό το φαινόμενο έχει όνομα και λέγεται «emotional dumping» – και ναι, είναι κάτι που πρέπει να μάθουμε να αναγνωρίζουμε, αλλά και να αντιμετωπίζουμε.
Τι είναι όμως το «emotional dumping», και τι εννοούμε με αυτό; Είναι η συνήθεια ορισμένων ανθρώπων να ξεσπούν συναισθηματικά πάνω στους άλλους, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη τα όριά τους ή τη συναισθηματική τους διαθεσιμότητα. Δεν πρόκειται φυσικά για μια απλή κουβέντα ή εξομολόγηση. Το «emotional dumping» είναι μονόπλευρο και όχι αμφίδρομο. Επαναλαμβάνεται και συχνά είναι αρκετά φορτισμένο. Ουσιαστικά είναι σαν να πετά κάποιος πάνω σου όλο το βάρος και να φεύγει, χωρίς να αναρωτιέται αν μπορείς να το αντέξεις, αν δεν έχεις να πορευτείς με τα δικά σου προβλήματα και σκέψεις. Απλά, έτσι απλά, ρίχνει τη βόμβα, απαξιώντας για τις συνέπειες που αφήνει πίσω της! Και το χειρότερο; Αυτό συχνά συμβαίνει από ανθρώπους που αγαπάς ή που δε θέλεις να πληγώσεις. Έτσι, μένεις παγιδευμένος μεταξύ της ανάγκης σου να προστατεύσεις τον εαυτό σου και της ενοχής του να μη φανείς «κακός» μη στηρίζοντας τον άνθρωπό σου.
Ποιο είναι όμως το πρόβλημα; Βλέπεις, ενώ η στήριξη μεταξύ ανθρώπων είναι απαραίτητη, το «emotional dumping» δεν είναι υγιής μορφή επικοινωνίας. Ο δέκτης αισθάνεται ότι χρησιμοποιείται σαν «συναισθηματικός κάδος απορριμμάτων», γεγονός που οδηγεί σε συναισθηματική εξάντληση, το αίσθημα πίεσης και ενοχής. Επίσης, νιώθεις έντονα τη δυσκολία στο να θέσεις όρια. Κι αυτό οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε σταδιακή φθορά της σχέσης. Και είναι απόλυτα φυσιολογικό! Αν έχεις νιώσει ποτέ ότι μετά από μια συνάντηση ή μια συνομιλία είσαι περισσότερο αγχωμένος απ’ όσο πριν, τότε πιθανότατα βίωσες ένα περιστατικό «emotional dumping».
Σίγουρα, το να το αναγνωρίσεις είναι απλό, όμως πώς μπορείς να προστατεύσεις τον εαυτό σου από αυτό; Αρχικά, μάθε να αναγνωρίζεις το μοτίβο. Μήπως κάποιος σε προσεγγίζει μόνο όταν έχει να σου ξεφορτωθεί προβλήματα; Μήπως η επικοινωνία σας είναι πάντα μονόπλευρη; Εσύ τι θέση έχεις στο φόντο; Επίσης, μάθε να θέτεις τα όριά σου. Εξίσου σημαντικό, ναι(!) είναι εντάξει να πεις «Δεν μπορώ να μιλήσω τώρα» ή «Σε νιώθω, αλλά σήμερα δεν είμαι σε θέση να σε στηρίξω όπως θα ήθελα». Αν κάποιος θυμώσει ή απομακρυνθεί για αυτό, ίσως δε σε έβλεπε ποτέ πραγματικά ως ισότιμο συνομιλητή! Επίσης, προσπάθησε να κατευθύνεις την κουβέντα, ή πρότεινε εναλλακτικές, όπως συνεδρία με κάποιον ειδικό ή μια δημιουργική διέξοδο, όπως είναι το γράψιμο ή κάποιου είδους άσκηση. Μην ξεχνάς όμως, να φροντίζεις εσένα. Αν νιώθεις ότι κάθε συνάντηση με τον συγκεκριμένο άνθρωπο σε στραγγίζει δώσε χώρο στον εαυτό σου. Δε χρειάζεται να είσαι πάντα εκεί, διαθέσιμος. Η συναισθηματική σου ενέργεια είναι πολύτιμη και έχει όρια –όπως και κάθε άλλος πόρος – φρόντισέ τη λοιπόν!
Η συναισθηματική υποστήριξη είναι όμορφη όταν υπάρχει αμοιβαιότητα και σεβασμός, αλλά και χώρος και για τις δύο πλευρές. Όταν όμως κάποιος επιλέγει να ξεσπά συστηματικά πάνω σου χωρίς όρια, τότε δεν πρόκειται για υγιή σύνδεση– αλλά για επιβάρυνση. Δεν είσαι εγωιστής επειδή λες «όχι». Δεν είσαι κακός επειδή χρειάζεσαι χώρο για εσένα. Είσαι άνθρωπος– κι έχεις δικαίωμα να προστατεύσεις τη συναισθηματική σου ενέργεια, όπως και την ψυχική σου υγεία. Μάθε να διακρίνεις λοιπόν πότε βοηθάς, και πότε απλώς απορροφάς το βάρος άλλων που στο τέλος δε σου ανήκει! Γιατί έχεις κι εσύ δικαίωμα στη συναισθηματική σου ηρεμία και δε χρειάζεσαι να απολογείσαι γι’ αυτό. Το να θέτεις όρια δεν είναι απόρριψη, είναι φροντίδα, είναι προστασία, πρώτα για εσένα και μετά για τη σχέση σας. Να το έχεις κατά νου, γιατί τέτοιοι άνθρωποι είναι παντού και ανάμεσά μας!
Συντάκτης: Άντρεα Λαζαρίδου
