Οι φίλοι δεν είναι περαστικοί

Οι εποχές που ήμασταν παιδιά ίσως φαντάζουν μακρινές κι οι αναμνήσεις μισοξεχασμένες. Ακόμη πιο μακρινός και ξένος, ωστόσο, ίσως μας φαίνεται ο τρόπος που αντιμετωπίζαμε τις φιλίες μας, με πινελιές ανεμελιάς και ξεγνοιασιάς μάς ήταν τόσο πηγαία –για άλλους λιγότερο και άλλους περισσότερο– η πρώτη κίνηση για τη δημιουργία ενός νέου φίλου.

Τα χρόνια, όμως, πέρασαν και βρεθήκαμε πλέον ενήλικοι και (θεωρητικά) πιο ώριμοι απέναντι στον εαυτό μας, περιτριγυρισμένοι από ανθρώπους που μάθαμε να κατατάσσουμε σε δύο κατηγορίες: τους φίλους και τους γνωστούς. Η σημασία κάθε λέξης ξεχωριστή, τι γίνεται, όμως, όταν η μία μπλέκεται με την άλλη και το μυαλό μας ξεγελιέται από θαμπές εικόνες;

Ο άνθρωπος, ως κατεξοχήν κοινωνικό ον, λατρεύει να περιβάλλεται από άτομα, κυρίως που θεωρεί πως τον σέβονται, τον εκτιμούν και τον αγαπούν. Κι είναι αυτά τα τρία ρήματα, τρεις θεμελιώδεις ιδιότητες ενός αγαπητού προσώπου, που συγκλίνουν στο συμπέρασμα ότι έτσι θέλουμε να μας φέρονται οι φίλοι μας. Το πρόβλημα είναι πως πολλές φορές είτε από αφέλεια, είτε από ανάγκη αποδοχής, είτε ακόμη κι εις γνώσιν μας χαρίζουμε τον τίτλο «φίλος» σε άτομα που απέχουν έτη φωτός από αυτό.

Πρόκειται για πρόσωπα που μπαινοβγαίνουν στη ζωή μας αθόρυβα, τις περισσότερες φορές παρόντες στα εύκολα κι απόντες στα δύσκολα. Είναι οι άνθρωποι που απολαμβάνουμε να μοιραζόμαστε την πιο επιφανειακή πλευρά του εαυτού μας μαζί τους, εκείνη που τρέφεται απ’ το φαίνεσθαι. Κι ως ένα σημείο αυτό είναι απόλυτα δικαιολογημένο, όλοι οι άνθρωποι διανύουμε περιόδους κατά τις οποίες υπερισχύει η επιφανειακή φύση μας.

Το ζήτημα, ωστόσο, είναι να μην παραμορφώνουμε τα πιστεύω μας για να ταιριάξουμε σε μια «φιλία» που υποστηρίζει μονάχα επιδερμικές σχέσεις. Σε μια πραγματική φιλία δε θα χρειαστεί να αλλοιώσουμε την προσωπικότητά μας για να νιώσουμε αποδοχή. Αρκεί να είμαστε ο εαυτός μας κι ο εν δυνάμει φίλος θα εκτιμήσει την προσωπικότητά μας σαν ολότητα, σαν συνάρτηση προτερημάτων κι ελαττωμάτων.

Επιπλέον, ο φίλος, εν αντιθέσει με τον κοινό γνωστό, θα μας συμπαρασταθεί σε κάθε περίσταση της ζωής μας, είτε πρόκειται για ένα ευχάριστο γεγονός στο οποίο θα μοιραστεί τη χαρά μας είτε κάτι δυσάρεστο, όπου θα βάλει τα δυνατά του να μας απαλύνει τον πόνο και να μας ενθαρρύνει να προχωρήσουμε. Θα μας υποστηρίξει σε κάθε απόφαση, ακόμη κι αν διαφωνεί μαζί μας και θα μας εμπιστευτεί. Και το κυριότερο: δε θα είναι περαστικός, αλλά μια συνεχής απόδειξη ότι κάποιος σε αγαπάει και θέλει να παραμείνει κομμάτι της καθημερινότητάς σου.

Ο φίλος της βιτρίνας, αντιθέτως, είναι το πρώτο άτομο που θα σκεφτείς για μια μέρα διασκέδασης, αλλά το τελευταίο στο οποίο θα μπορούσες να απευθυνθείς για κάτι που σε τρώει. Περνάτε απίστευτα καλά, αλλά ως εκεί. Δεν μπορείς να τον εμπιστευτείς απόλυτα, μερικές φορές εξαφανίζεται, όταν τα δικά σου προβλήματα εμφανίζονται και σε καίει η αμφιβολία πως η φιλία σας είναι μονόπλευρη.

Θες να τον αποκαλείς φίλο, όμως κατά βάθος ξέρεις πως δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια ρηχή κι εύθραυστη σχέση που θεμελιώνεται στις πρόσκαιρες απολαύσεις. Και ναι, ήταν τέλεια αυτή η νύχτα που μεθύσατε μαζί στο κλαμπ ως το πρωί ή εκείνη η μέρα στην παραλία με την υπόλοιπη παρέα, αλλά στο τέλος η πικρία σου για τις αμέτρητες αναπάντητες που του είχες κάνει, όταν τον είχες ανάγκη, θα έρθουν στην επιφάνεια. Κι ίσως τότε να είναι ήδη αργά, να έχεις επενδύσει πολλά συναισθήματα και πολύτιμο χρόνο σε μια σχέση που νόμιζες ότι θα αντέξει, αλλά κατέρρευσε μπροστά σου σαν γυάλινος πύργος.

Οπότε, πριν γεμίσεις περηφάνια για τον αριθμό-ρεκόρ των φίλων σου, δες την κατάσταση από απόσταση. Πάρε το χρόνο σου, μη βιαστείς να κατατάξεις ανθρώπους σε κατηγορίες στις οποίες δεν ανήκουν. Άφησε για λίγο στην άκρη το φαίνεσθαι και πιάσε το είναι. Σκέψου σε ποιους ξεγύμνωσες τον πραγματικό σου εαυτό και σε ποιους έκανες προσπάθεια απλά για να αφήσεις τις καλύτερες εντυπώσεις. Κι ύστερα απ’ όλη αυτή την επίπονη διαδικασία, ίσως τότε συνειδητοποιήσεις, στ’ αλήθεια, ποιοι είναι οι περιβόητοι «φίλοι της βιτρίνας».