Τα προβλήματα τα λύνει το ζευγάρι, όχι τα συμβούλια φίλων

Οι έφηβοι λατρεύουν τους φίλους τους. Όλοι τους αγαπάμε, φυσικά. Ακόμη κι εκείνοι που στο κατώφλι των εκατό απευθύνονται περισσότερο σε κορνίζες παρά σε έμβια όντα. Πώς να στο εξηγήσω, ωστόσο, με μεγαλύτερη σαφήνεια; Στις παρέες των εφηβικών χρόνων κυριαρχεί η αίσθηση της γλυκιάς συνενοχής. Το τσιγάρο βόλτα κάνει έναν γύρο, οι πρώτοι έρωτες σηκώνουν πολύωρη ανάλυση και στρατηγικούς σχεδιασμούς ενώ το σύμπαν φαντάζει συναρπαστικό, γεμάτο από ανεξερεύνητα σοκάκια, ατμοσφαιρικά μπαράκια, μαγικές συναυλίες κι αμαρτωλά ξενύχτια. Κι ένα τσούρμο πιτσιρικάδων, με ορμόνες που τρελά χορεύουν, ταυτότητα διεκδικεί και την ένταξη σε συντροφιές αποθεώνει.

Τα χρόνια κυλούν κι οι έφηβοι μεγαλώνουν. Στο ευοίωνο σενάριο, το φύσημα κεριών συνοδεύεται απ’ την απαιτούμενη ωρίμανση της εξελικτικής πορείας. Σχέσεις συνάπτονται πια και μιαν άλλη πλευρά της ζωής εξερευνάται. Το άνοιγμα στον εκλεκτό συνοδεύεται τώρα κι από απαιτήσεις, από αφοσίωση κι ενίοτε από αρκετή δουλειά και μαεστρία για την εξεύρεση χρυσών τομών. Το άπλωμα της πετσέτας θαλάσσης στην άμμο, τα απροβλημάτιστα χαχανητά κι η παγωμένη μπίρα αναμετρούνται με τις φιλοδοξίες, με το μέτρημα των χρημάτων του ενοικίου, με τις συναισθηματικές πιέσεις και ματαιώσεις, με τις τόσες προκλήσεις της καθημερινότητας.

Εμείς καλούμαστε, σαν ακροβάτες, να ισορροπήσουμε στο σχοινί, να διαχειριστούμε αποτελεσματικά φόβους, οικογενειακά βιώματα, να υπερβούμε μηχανισμούς άμυνας και να εγκαταλείψουμε την παιδική ψευδαίσθηση της εξιδανικευμένης αγάπης που σε ροζ συννεφάκια ίπταται.

Οι φίλοι αποτελούν το σταθερό μας καταφύγιο, ακόμη κι όταν κάμποσα ένσημα κουβαλάμε πια στην πλάτη μας και σε μπόλικους γάμους εισπράττουμε τη σταθερή ευχή πίεσης ή οίκτου «άντε, και στα δικά σου». Στα αγαπημένα μας πρόσωπα, λοιπόν, εισιτήριο απεριόριστων διαδρομών για τα ταξίδια των πιο μύχιων σκέψεών μας εξασφαλίζουμε.

Μαζί τους μοιραζόμαστε τη δυσαρέσκεια για τα πιάτα που ο σύντροφος παράτησε στον νεροχύτη, για τα σκουπίδια που ξέχασε στον κάδο, για το λογαριασμό που απερίσκεπτα άφησε απλήρωτο, για το ερωτικό πάθος που έκανε στην άκρη. Κι όλο αυτό κρίνεται απολύτως σεβαστό και θεμιτό καθώς στην παρέα μας βρίσκουμε υποστήριξη και κατανόηση. Απ’ την καλή και την πολύ ανάποδη μας γνωρίζει, εξάλλου. Τις γκρίνιες μας αγόγγυστα υπομένει, απ’ τον παραλογισμό μας προφυλάσσει και μια πιο ψύχραιμη θεώρηση της κατάστασης μας προσφέρει.

Τι γίνεται, ωστόσο, με τους αμετανόητους έφηβους, με εκείνους που αγκιστρώνονται στα λιμάνια του παρελθόντος τρέμοντας μπας και μια βουτιά στο πέλαγος ταφόπλακα βάλει στην αέναη ανεμελιά;

Αρκετοί άνθρωποι, φύσει ευμετάβλητοι ως χαρακτήρες, καταφεύγουν στους κολλητούς για εξεύρεση λύσεων στα κατά καιρούς ζητήματα της σχέσης, σπαταλώντας έτσι τη μοναδική ευκαιρία να εκφραστούν με σαφήνεια κι ειλικρίνεια στο ταίρι τους και να οικοδομήσουν μια αυθεντική αγάπη. Διαμορφώνουν έπειτα κρίσεις επηρεασμένοι άμεσα απ’ τις συζητήσεις στο μπαλκόνι της διαχρονικής συνενοχής. Γυρεύουν γνώμες και συμβουλές, ενώ επιπόλαια ξεκλειδώνουν όλα τα παράθυρα της ιδιωτικότητάς τους σε τρίτους, τέταρτους και πέμπτους.

Πια μαζεύονται αρκετά άτομα στο ρομαντικό δεσμό τους και θίγονται αντικρουόμενα συμφέροντα. Ένας φίλος που παραμένει κι αυτός με τη σειρά του δέσμιος επαναλαμβανόμενων μοτίβων, ενδεχομένως και να δίνει κατευθυντήριες γραμμές, υποκινούμενος απ’ την υποσυνείδητη άρνησή του να δει το παρεάκι του να πηδά πίστες και συνεπώς να τον προδίδει.

Ακόμη όμως κι οι πλέον καλοπροαίρετες απόψεις χρωματίζονται μοιραία από προσωπικά βιώματα, από ιδιαίτερες εμπειρίες, απ’ τον υποκειμενικό τρόπο φιλτραρίσματος της πραγματικότητας κι απ’ την ψυχρή θέση εκείνου που εξάγει ως ουδέτερος παρατηρητής τα συμπεράσματά του.

Ένας άνθρωπος που την αυτοπεποίθησή του δεν έχει καταφέρει ν’ αναπτύξει επαρκώς αντλεί μια αίσθηση αξίας απ’ την ταύτιση με τα μέλη της ομάδας κι από αυτήν ακριβώς την ταύτιση δυσκολεύεται ν’ αποστασιοποιηθεί. Λαμβάνει, βλέπεις, στους κόλπους της «αγέλης» του την αποδοχή που ίσως και να στερήθηκε σε πιο τρυφερές περιόδους της ζωής του. Αδυνατεί, ωστόσο, ν’ αντιληφθεί πως το ένα βήμα μπροστά δεν ισοδυναμεί με τον αποχωρισμό, μα με την εξέλιξη, με τη γενναία παραδοχή πως ο έφηβος πολλά κεράκια φύσηξε και τώρα καλείται να συνειδητοποιήσει ότι η στιγμιαία απόλαυση του εδέσματος δε θα οδηγήσει στην Ιθάκη.

Και μια απόφαση την τράπουλα σημαδεύει. Το βόλεμα ο ισχυρός χαρακτήρας μόνο το απαρνείται. Η ευτυχία χέρι-χέρι βαδίζει με την επιμονή, τον κόπο, την αυτογνωσία και τη γενναιότητα. Στο ηλιοβασίλεμα της ημέρας ας συλλογιστούμε ποιοι είμαστε και πού πηγαίνουμε, αν σφραγίδες έγκρισης αναζητάμε για τις επιλογές μας ή με σθένος τις υπερασπιζόμαστε και το περιβάλλον μας αυστηρά οριοθετούμε.

Οι σύγχρονοι Πίτερ Παν θα κυκλοφορούν πάντα ανάμεσά μας φυσικά. Θα υπακούουν στα κελεύσματα της μόδας και θα συντονίζονται στο ρυθμό της κλειστής κάστας τους. Οι μύχιες ανάγκες της ψυχής θα χαράζουν την μετέπειτα πορεία τους. Οι φύσει επιφανειακοί θα γερνούν χωρίς να μεταμορφώνονται. Θα είναι η ευχάριστη και ρηχή παρέα του μπαρ που ποτό σου προσφέρει, μα τη νύχτα σου δε γεμίζει.

Κι οι άλλοι, όσοι είδαν, αλλά από φόβο την πλάτη γρήγορα έστρεψαν στην αλήθεια, σαν φαντάσματα μιας εφηβείας οριστικά χαμένης, άσκοπα θα λικνίζονται σε κλαμπ χωρίς μουσική και θα ζευγαρώνουν ανούσια σε δωμάτια χωρίς φως. Και το σύμπαν από μια γωνιά θα τους καθιστά σαφές πως τιμωρίες μπορεί να μην υφίστανται, μα οι πράξεις αιωνίως σφιχταγκαλιασμένες με τις συνέπειές τους προχωρούν.