Μην πιστεύεις ό,τι διαβάζεις στο διαδίκτυο

Ανοίγεις το browser και διαβάζεις ειδήσεις. Ανάλογα με το τι διαβάζεις, κι εσύ κι όλοι μας συχνότερα, έχουμε και τα ανάλογα αποτελέσματα. Κουτσομπολιά, συμβουλές, παράξενα γεγονότα και φαινόμενα, ζώδια, ιστορικές αναδρομές, είναι μονάχα κάποια απ’ τα πιθανά αντικείμενα αναζήτησης.

Ψάχνουμε κάθε λογής πληροφορία, πολλές φορές –αν κι αυτό συμβαίνει όλο και πιο σπάνια πια– ανυποψίαστοι, αφενός, για το ότι όλα καταγράφονται κι έτσι στην πορεία μάς παρουσιάζονται πιο εξειδικευμένες ειδήσεις, ειδήσεις που ταιριάζουν στο προφίλ και στις προτιμήσεις μας. Αφετέρου, μας είναι διαθέσιμη μια πληθώρα πληροφοριών, που ανανεώνεται διαρκώς, ανακυκλώνοντας τον εαυτό της, συχνά με ψευδείς φρέσκες (κι εντελώς μπαγιάτικες) πληροφορίες, τα λεγόμενα hoaxes.

Επί της ουσίας, όταν μιλάμε για hoaxes, αναφερόμαστε σε ψευδείς ειδήσεις και φήμες, οι οποίες περιφέρονται στο διαδίκτυο. Κυρίως διακινούνται μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κι είναι τα γνωστά σε όλους e-mail με την προειδοποίηση ότι το εν λόγω μήνυμα διαθέτει επιβλαβές για το λογισμικό του υπολογιστή υλικό, όπως ιούς κλπ.

Αν έχεις έρθει σε επαφή με κάποια είδηση του τύπου: Διαμαρτυρία για το παιδικό δουλεμπόριο στις ασιατικές χώρες ή Φυλαχτό για ευημερία ή κατάρα σε περίπτωση μη προώθησης του mail, τότε ξέρεις ακριβώς σε τι αναφερόμαστε κι οι περαιτέρω συστάσεις είναι τουλάχιστον περιττές.

Αν ανήκεις πάλι στην κατηγορία των αποδεκτών τέτοιων mails, που δε γνωρίζει την πραγματική τους σημασία και το πόσο ανυπόστατα στην ουσία είναι, τότε αυτό που θα πρέπει να κάνεις είναι να συνεχίσεις να διαβάζεις αυτό το άρθρο. Εντάξει, αστειεύομαι, αλλά παρ’ όλα αυτά, τα hoaxes έχουν κάποια στοιχεία, τα οποία τα κάνουν να ξεχωρίζουν απ’ τις αληθείς ειδήσεις και θα τα δεις στην πορεία.

Πρώτον, για να θεωρηθούν τα hoaxes πιο αξιόπιστα, οδηγούνται στη χρήση επιστημονικών ή και τεχνικών όρων, που στην πραγματικότητα δεν έχουν καμία απολύτως σημασία, ωστόσο, εκ πρώτης όψεως μοιάζουν λογικοί και σοβαροί.

Επιπλέον, ως ενισχυτή της αξιοπιστίας τους, τα μηνύματα αυτά υποστηρίζουν ότι έχουν αποσταλεί από κάποιον επώνυμο και δημοφιλή οργανισμό (π.χ. Microsoft). Σε αυτό το σημείο δε θα πρέπει να ξεχνάμε όλοι μας ότι εταιρίες τόσο μεγάλες, τις ανακοινώσεις τους τις προωθούν κυρίως μέσω του τύπου κι αποφεύγουν να τις κοινοποιήσουν μέσω ενός τόσο εύκολα παραποιήσιμου μέσου, όπως είναι τα e-mails.

Έχεις προσέξει ότι κάποια μηνύματα από αυτά που λαμβάνουμε συχνά-πυκνά στο ηλεκτρονικό μας ταχυδρομείο, μας προτρέπουν να τα προωθήσουμε και σε άλλες επαφές μας, γιατί αλλιώς σε μια εβδομάδα θα ενεργοποιηθεί μια κατάρα, θα βρεθεί στο δρόμο μας κακοτυχία κι άλλα τέτοια τρομολαγνικά κλισέ; Αν όμως κάνεις αυτό που σου ζητάει το μήνυμα, τότε κάθε σου ευχή θα πραγματοποιηθεί, αυτός που σκέφτεσαι θα επικοινωνήσει μαζί σου κλπ. Κι αυτά hoaxes είναι, στην πλειονότητά τους.

Πώς, όμως, μπορείς να προστατευτείς απ’ τα μηνύματα-hoaxes; Βασικός κανόνας όταν λαμβάνουμε το οποιοδήποτε email είναι να δείχνουμε αυτοσυγκράτηση. Δε χρειάζεται να βιαζόμαστε ούτε να απαντήσουμε ούτε να κάνουμε οτιδήποτε άλλο μας προστάζει το εν λόγω μήνυμα. Αντίθετα, όσο πιο επείγον ισχυρίζεται  ότι είναι το μήνυμα, τόσο πιο υποψιασμένα και φιλύποπτα πρέπει να το αντιμετωπίσουμε.

Ένας ακόμη τρόπος να προστατευτούμε όλοι μας είναι να ανατρέξουμε στην πηγή και τον αποστολέα. Αν κάτι τέτοιο δεν είναι εφικτό, γιατί δεν αναφέρεται πουθενά στο email κάποια επίσημη ιστοσελίδα ή αποστολέας, ή ακόμα χειρότερα σε επίσημη σελίδα δεν αναφέρεται τίποτα απ’ το περιεχόμενο του μηνύματος, τότε το μήνυμα είναι σίγουρα πλαστό. Μπορούμε κάτι τέτοιο, φυσικά, να το επιβεβαιώσουμε –αν θεωρούμε ότι μπορεί να μας ξεφύγει κάποιο απ’ τα hoaxes– χρησιμοποιώντας κάποια απ’ τις ιστοσελίδες αντιμετώπισης των hoaxes: http://www.snopes.com ή το http://www.hoaxkill.com.

Κλείνοντας, δύο σημαντικές λεπτομέρειες. Πρώτον, δεν υπάρχει το παιδάκι που πεθαίνει και θέλει να μπει στο βιβλίο Γκίνες για τον οποιοδήποτε λόγο. Και να υπήρξε ποτέ τέτοιο παιδάκι, τώρα είναι απολύτως καλά και δεν πασχίζει να φτάσει κανένα ρεκόρ. Επομένως, μην τσιμπάτε όταν τα hoaxes σας προκαλούν να τους δώσετε σημασία, κάνοντας επίκληση στη συναισθηματική σας νοημοσύνη. Κι επιπλέον, τα hoaxes κυκλοφορούν με διάφορες μορφές, όπως αυτή των chain-letters. Είτε σου υπόσχονται όλα τα αγαθά του κόσμου με την προώθησή τους κι αντίστοιχα σε εκφοβίζουν με χίλια δυο δείνα σε περίπτωση που τα αγνοήσεις, είτε σου παρουσιαστούν ως μέρος κάποιας φιλανθρωπικής οργάνωσης που καταμετρά όσους λαμβάνουν το κάθε mail, να ξέρεις ότι αυτό είναι φύσει αδύνατο. Πρόκειται σε κάθε περίπτωση για hoaxes.

Να θυμάσαι ότι θα είναι μέρος της ζωής μας και της ιντερνετικής μας πραγματικότητας, όσο θα υπάρχουν άνθρωποι έτοιμοι να πιστέψουν τα πάντα κι άνθρωποι έτοιμοι να επινοήσουν τα πάντα, επίσης. Όλοι την έχουμε πατήσει κατά καιρούς, αλλά ο πανικός είναι ο χειρότερος σύμβουλος. Οπότε το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να σπάμε τη ρουτίνα μας με τέτοιου τύπου mails και να είμαστε όσο πιο προσεκτικοί κι επιφυλακτικοί γίνεται.