Ένας γυάλινος κόσμος

Αν κοιτάξεις βαθιά μέσα στον καθρέφτη, πολλές φορές θα σε ξαφνιάσουν τα τοπία κι οι κόσμοι που είναι κρυμμένοι μέσα του. Ξέρεις, μιλάω για εκείνους τους καθρέφτες που σε ψάχνουν με το βλέμμα τους κι οι ίδιοι κι έχει κάτι αυτό το βλέμμα, κάτι μαγικό, ανεξερεύνητο, κάποιες φορές δείχνει να είναι απαθές, αλλά –μη γελιέσαι– δεν είναι.

Ξέφυγε λίγο απ’ την πεζή, κυνική πραγματικότητα κι έλα ταξίδεψε μαζί τους σε έναν κόσμο πιο απλό κι ανθρώπινο. Εκεί που οι λέξεις δεν έχουν άλλη σημασία, εκεί που τα πράγματα δε στροβιλίζονται με ταχύτητα φωτός, εκεί που οι άνθρωποι δεν κρίνουν, εκεί που τα μάτια έχουν την αξία που τους έδωσε ο Μικρός Πρίγκιπας κι όχι αυτή που εκμηδένισαν οι άνθρωποι.

Υπάρχει ένας γυάλινος κόσμος σε τούτο ‘δω τον μικρό πλανήτη, εν ονόματι γη. Δεν είναι χτισμένος σε πολυκατοικίες, ούτε μπορεί κανείς να τον διακρίνει με γυμνό μάτι, πάραυτα έχει τόσους κατοίκους που δε θα το πίστευε ο ανθρώπινος νους. Είναι γεμάτος καθρέφτες, γυαλιά ενωμένα που αντανακλούν τη θέα του προσδοκώμενου, αυτό που κάποιοι επιζητούν να δουν κι ορίζουν ως φυσιολογικό, μα γι’ αυτούς τους ανθρώπους είναι απλά μια αντανάκλαση από κινούμενες εικόνες κι ιδέες, τίποτα παραπάνω, λειτουργικό, ασφαλές.

Τρομάζει η ιδέα να επισκεφθεί κανείς έναν τέτοιο κόσμο, εύθραυστο, κρυμμένο. Ο κόσμος της γυάλας κλειστός και τρομακτικός. Γιατί οι άνθρωποι σταμάτησαν να προσπαθούν να μεταφράσουν τα σημάδια. Είναι κουραστικό, θαρρείς, να πρέπει να δώσεις χρόνο να μάθεις να μιλάς τη γλώσσα κάποιου άλλου, λιγότερο τέλειου από σένα. Και πόσα νομίζεις θα σου μάθουν τα βιβλία; Πόσα λεξικά κι εγκυκλοπαίδειες θα σου μιλήσουν για μέρη ανεξερεύνητα, για νοήματα κρυμμένα μέσα στη σιωπή, για τον κόσμο της απομόνωσης και της ανασφάλειας, για το αίσθημα του χάους και της ταραχής, για την αποδοχή, την αγκαλιά, την αγάπη.

Είχε τύχει κάποτε να με κοιτάξει ένας τέτοιος άνθρωπος, μ’ αυτό το κενό, παγωμένο, ανέκφραστο βλέμμα, με μια σιωπή που φώναζε, αλλά προφανώς δεν ακουγόταν ποτέ. Ήταν στιγμιαίο, αλλά αρκούσε για να καταλάβω πολλά. Δεν είναι εύκολο, ούτε όμως κι αδιανόητο για τους κοινούς. Αρκεί να μη μείνεις στην επιφάνεια, να μην αποζητήσεις το είδωλό σου στον καθρέφτη, αλλά να δεις λίγο πιο βαθιά, εκεί που χρειάζεται να σκύψεις και λίγο για να δεις καλύτερα, μπορεί και να τσαλακωθείς, να χτυπήσεις, να φοβηθείς.

Μα αν τα παρατήσεις εστιάζοντας στην αδιάφορη, δική σου πραγματικότητα, μπορεί να χάσεις κάτι σπουδαίο, που δύσκολα περιγράφεται με λόγια. Κι όχι, το τοπίο που θ’ ανακαλύψεις κρυμμένο εκεί δε θα ‘ναι γεμάτο πλούτη και πολυτέλειες, όχι, θα ‘ναι απλό και κατανοητό. Χωρίς ειδική κατεύθυνση κι οδηγίες. Απλό και δοτικό, αρκεί ένα χαμόγελο κάποιες φορές κι ένα φωτεινό βλέμμα, που διαρκεί λίγο παραπάνω από εκείνη την πρώτη στιγμή.

Μετά απ’ αυτό έχεις χτίσει μια γέφυρα για έναν τελείως διαφορετικό πλανήτη, κάνοντας βήματα και μικρά ταξίδια, πότε εσύ, πότε εκείνος -γιατί όχι, δε δίνεις ό,τι παίρνεις, αλλά θα σου είναι αρκετό που κατάφερες να δώσεις το χέρι και να το πιάσει, χωρίς να φοβηθεί.

Οι άνθρωποι του γυάλινου κόσμου μπορεί να είναι παντού τριγύρω μας, μπορεί να έχουμε ταυτιστεί κι εμείς οι ίδιοι μαζί τους, μπορεί να είναι κρυμμένοι σε λαγούμια, γιατί μόνοι τους είναι ασφαλείς, αλλά είναι μόνοι τους. Ίσως εσύ κι εγώ κι ο καθένας να μην έχει χρόνο να τους ψάξει, να τους γνωρίσει, να τους βοηθήσει. Ίσως ο καθένας να πρέπει να πορεύεται μόνος του στη ζωή. Ίσως ακόμα κι η ζωή να δίνει ευκαιρίες για τόσο. Ίσως πάλι κι όχι.

Το να κοιτάξεις γύρω σου, να παρατηρήσεις, να χαμογελάσεις και να δείξεις κατανόηση είναι το πιο απλό πράγμα που μπορείς να προσφέρεις. Το να βοηθήσεις λίγο παραπάνω και να εισχωρήσεις σε κόσμους που σε τρομάζουν είναι σεβαστό αν δεν είναι εφικτό, όμως την επόμενη φορά που θα δεις ένα παιδί να ουρλιάζει σε ένα εστιατόριο, πριν κρίνεις σκέψου λίγο καλύτερα κι αντί να προσβάλλεις ή να αγνοήσεις, χαμογέλα.

Όταν δεις έναν αγενή άνθρωπο στο δρόμο, πριν τον κατακεραυνώσεις, να είσαι ευγενικός, ακόμα κι αν πρέπει να υπερβείς για λίγο τα όρια του εαυτού σου. Ξέρεις, ο κόσμος μας με αυτόν τον κόσμο από γυαλί, όσο κι αν σου φαίνεται παράδοξο, συμπορεύεται και το μόνο που μας χωρίζει είναι μια λεπτή, διάφανη γραμμή.

Κάποιες φορές αρκεί η κατανόηση, όχι η λύπη ή ο οίκτος, όχι αυτά, αλλά ο σεβασμός στο διαφορετικό -είτε αυτό συνοδεύεται με την ταμπέλα του αυτισμού είτε από οποιαδήποτε άλλη. Εξάλλου, όσο κι αν θέλουμε να νομίζουμε ότι διαφέρουμε, κάπου παραπάνω έστω και για λίγο ταυτιστήκαμε, μπερδευτήκαμε στην περιγραφή, κουνήσαμε το κεφάλι στη λέξη «μοναξιά». Νοσταλγήσαμε στο άκουσμα της αγάπης, επιζητήσαμε τις ευκαιρίες και το σεβασμό.

Ίσως τελικά να μη διαφέρουμε τόσο πολύ μέσα στη διαφορετικότητά μας. Εκεί που όλοι είναι διαφορετικοί, είναι κι όλοι ίσοι κι ο πυρήνας είτε μας αρέσει είτε όχι είναι κοινός, απλώς οι άνθρωποι αποφάσισαν να τον τσαλακώσουν, πατώντας πάνω σε υπεροψίες κι ανωτερότητες, ξεχνώντας το πιο σημαντικό∙ να είναι άνθρωποι.