Το «ζεν» είναι λέξη που ακούγεται όλο και περισσότερο τον τελευταίο καιρό, καθώς φαίνεται σαν μια όαση μέσα στο χάος και τη φρενίτιδα της καθημερινότητάς μας. Πρόκειται για ένα είδος διαλογισμού, που σύμφωνα με τον γνωστό Ινδό Γκουρού Όσσο είναι ένα πολύ δύσκολο μονοπάτι, αλλά αν καταφέρεις να το περπατήσεις δεν πρόκειται να είσαι ποτέ ξανά ο ίδιος.
Ποιος, λοιπόν, δεν ενθουσιάζεται να ανακαλύψει αυτό το ζεν που αδιαμφισβήτητα θα τον αλλάξει ολοκληρωτικά και θα τον οδηγήσει σε μια ανύψωση του ίδιου του του εαυτού; Κι εκεί αρχίζει ένα τρελό κυνήγι θησαυρού για να ανακαλύψει κάποιος πού μπορεί να είναι κρυμμένο το περιβόητο αυτό ζεν. Πρωταθλητές σε αυτόν τον αγώνα εννοείται πως είναι οι πιο νευρικοί κι αγχωτικοί τύποι, που έχουν εναποθέσει την τελευταία ελπίδα σωτηρίας τους πάνω σε αυτή τη μαγική λέξη.
Η πρώτη κι η πιο συνηθισμένη προσπάθεια γνωριμίας με το ζεν, που γίνεται σχεδόν από όλους, είναι το κλείσιμο των ματιών με τη συνοδεία του χαρακτηριστικού ήχου μουγκρίσματος που έχουν δει σε κάποια ταινία ή ντοκιμαντέρ. Όταν ανοίξουν τα μάτια και δουν ότι τα νεύρα τους δεν έχουν μετακινηθεί καθόλου μέσα απ’ το κεφάλι τους, περνάνε στο δεύτερο στάδιο.
Αυτό το στάδιο περιέχει μετακίνηση, γιατί σκέφτονται πως ίσως το περιβάλλον που ζουν δεν είναι φιλικό προς το ζεν τους. Ετοιμάζουν, λοιπόν, βαλίτσες κι αρχίζουν να γυρίζουν σε βουνά, λαγκάδια και ραχούλες για να απομονωθούν, ελπίζοντας ότι το ζεν θα τους λυπηθεί και θα έρθει να τους βρει κάπου πίσω απ’ τα βράχια και την ερημιά της φύσης. Προτιμούν σε αυτήν την αναζήτηση να μην πάρουν και πολλά άτομα μαζί τους, γιατί θα τους αποσπάσουν απ’ το στόχο τους και θα κάνουν θόρυβο που θα προκαλέσει την απομάκρυνση του μονάκριβου ζεν.
Μόλις εξαντληθούν κι από αυτήν την προσπάθεια και δουν πως η νευρική τους κατάσταση δεν έχει βελτιωθεί, αλλά μάλλον έχει επιδεινωθεί, επέρχεται το τρίτο στάδιο που είναι αυτό της απόρριψης και της απογοήτευσης, και το περνάνε οι περισσότεροι. Ελάχιστοι θα καταφέρουν να μάθουν απ’ την περιπέτειά τους αυτή κι απ’ το χρόνο που σπατάλησαν για να το ανακαλύψουν και να συνειδητοποιήσουν ότι το ζεν δε βρίσκεται κάπου μακριά, αλλά κάθονται ακριβώς πάνω του, ότι το ζεν είναι οι ίδιοι.
Για να βρει κάποιος το ζεν, λοιπόν, δεν είναι ανάγκη να πάει πουθενά, δε χρειάζεται να εφαρμόσει τίποτα. Το μόνο που χρειάζεται είναι να βρίσκεται σε εγρήγορση με τον εσωτερικό του εαυτό. Χρειάζεται να κοιτάξει μέσα του και να ανακαλύψει τα πιο βαθιά του μονοπάτια.
Η ηρεμία λείπει, η εσωτερική γαλήνη κι η ισορροπία –ειδικά σε έναν σύγχρονο κόσμο που βαδίζει μόνιμα σε τεντωμένα σχοινιά και στιγμές ζωσμένες με εκρηκτικά– είναι τα αιώνια ζητούμενα. Το πραγματικό ζεν θέλει καθαρά μυαλά, θέλει αγάπη κι έρωτα. Θέλει να μπορείς να αποστασιοποιείσαι από κάθε πρόβλημα κι εκεί που έβλεπες εμπόδιο να καταφέρνεις να ανοίγεις δρόμους.
Κι έτσι, πολύ απλά κι όμορφα το ζεν αποκτάει πρόσωπο. Παίρνει το όνομα του καθενός και δε θέλει να έχεις κλειστά τα μάτια για να το καλέσεις, αλλά αντίθετα τα μάτια πρέπει να είναι ορθάνοιχτα για να παρατηρούν, να μαθαίνουν και να φιλτράρουν κάθε ερέθισμα.
Έψαξες τόσα μέρη για να το βρεις, αλλά δεν έψαξες μέσα σου.
Μήπως ήρθε η ώρα να το κάνεις;
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη