Εύκολα κρίνεις δύσκολα κατανοείς

Ο καθένας μας μπορεί να κριτικάρει. Αυτή είναι μια πραγματικότητα που δεν μπορούμε να την αγνοήσουμε. Δεν αφορίζω την κριτική. Άλλωστε, όταν είναι εποικοδομητική και δεν εμπεριέχει ειρωνεία και ναρκισσισμό, ίσως σε βοηθήσει και σε αφυπνίσει. Δυστυχώς, στην εποχή μας, ελάχιστοι είναι οι άνθρωποι που θέλουν να σε βλέπουν να προχωράς μπροστά και που μπορούν να χαίρονται γι’ αυτό.

Συνήθως εξαρτάσαι απ’ τις γνώμες αυτών που μόνο κακό σου προσφέρουν. Το κάνεις εγωιστικά, για να γίνεις καλύτερος, λες. Έχεις σκεφτεί ποτέ ότι έτσι το μόνο που κερδίζεις είναι να χάνεις το χρόνο σου; Ευτυχώς ή δυστυχώς, δεν έχεις την επιλογή της αιωνιότητας, ώστε να μην απολαμβάνεις τις στιγμές σου σ’ αυτή τη ζωή όπως πραγματικά σου αξίζουν.

Για να ασκήσεις κριτική σε κάποιον χρειάζεται να διεισδύσεις στα εσώψυχά του και να μη μείνεις στην επιφάνεια. Να μπεις στη ζωή του και να πορευθείτε μαζί για λίγο. Αν δε μάθεις τι σκέφτεται, πώς θα τα καταφέρεις να είσαι αντικειμενικός;

Από πού πήρες το δικαίωμα να καθορίσεις ποιος είναι ο σωστός τρόπος ζωής για τους άλλους; Μόνο η ίδια η ζωή διαμορφώνει τους ανθρώπους και τις προοπτικές τους. Κάθε φορά που θα σπεύσεις να πεις τη γνώμη σου, να θυμάσαι ότι δεν είναι απαραίτητα κι η σωστή. Οι εμπειρίες όλων μας δεν είναι οι ίδιες κι ως εκ τούτου, η άποψή σου θα διαφέρει. Δεν είναι όλα άσπρο ή μαύρο. Είναι αυτά που βασίζονται στις δικές μας προσωπικές αξίες και φιλοδοξίες.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν μπορείς να ξεφύγεις απ’ την κριτική. Δε ζεις σε μια γυάλα, αποκομμένος απ’ τον κόσμο. Άφησε που θα ήταν κι αυτοκαταστροφικό αν γινόταν. Δε θα έλεγες κι εσύ αυτό που έχεις ανάγκη. Δε θα διεκδικούσες να πραγματοποιήσεις κανένα σου όνειρο. Θα έχανες περισσότερα απ’ όσα θα κέρδιζες.

Δε γίνεται να είσαι αρεστός σε όλους. Απλά έχεις τη δυνατότητα να αποφύγεις την κριτική σε ό,τι δεν έχει ουσία. Αυτό ισχύει και για σένα. Αναρωτήσου πόσες φορές μπήκες στη διαδικασία να σχολιάσεις την εμφάνιση, τη συμπεριφορά και τα χαρακτηριστικά ενός ανθρώπου χωρίς προηγουμένως να αναρωτηθείς το λόγο που το έκανες.

Αν έγινε από φόβο, τότε προσπάθησε να αντιληφθείς τι συμβαίνει μέσα σου. Δηλαδή, ίσως υποτιμάς τον εαυτό σου και δεν καταφέρνεις να τον αποδεχτείς, με αποτέλεσμα να κρατάς συνεχώς μια αμυντική στάση.

Αν έγινε πάλι από ευχαρίστηση, τότε μοιάζεις με εκείνους που κατηγορείς ότι σε κριτικάρουν άδικα. Από εκεί ξεκινούν όλα τα προβλήματα. Η κριτική πρέπει να είναι οικεία. Να την αποδέχεσαι μόνο από εκείνους που σε συμβουλεύουν και δε σου επιβάλλουν τη γνώμη τους.

Υπάρχει μεγάλη απόσταση μεταξύ αυτών των δυο. Και συνήθως πέφτουμε στην παγίδα της αυτοκαταστροφής. Γκρεμίζουμε με ευκολία οτιδήποτε με κόπο χτίσαμε. Οδηγούμαστε σε μια διαδικασία που δε βγάζει πουθενά κι από άνθρωποι γινόμαστε απάνθρωποι.

Αναφέρομαι στον Κώστα, εκείνον τον αντικοινωνικό άνθρωπο που έχει ελάχιστους φίλους. Στη Μαρία, εκείνη την «εύκολη» κοπέλα, που φήμες λένε ότι έχει πάει με πολλούς άντρες. Στο Νίκο, που έχει πολλά κιλά παραπάνω απ’ το «φυσιολογικό». Στην Κωνσταντίνα, εκείνη τη γυναίκα που ντύνεται πάντα πρόστυχα. Στον Άντελ που αναγκάστηκε να φύγει απ’ την πατρίδα του και τον βλέπουμε να γυρίζει έξω με λερωμένα ρούχα σαν χαμένος. Τον Γιάννη, εκείνον το φίλο μας που όταν η συζήτηση πηγαίνει στα ερωτικά μας, μένει σιωπηλός γιατί έχει διαφορετικές σεξουαλικές προτιμήσεις από εμάς. Κι άλλα πολλά παραδείγματα. Τους κοροϊδέψαμε, τους κατηγορήσαμε και στο τέλος τους πληγώσαμε.

Ο κόσμος μας θα ήταν ομορφότερος αν μπορούσαμε να αφαιρέσουμε τις προκαταλήψεις μας και προσπαθούσαμε να δούμε πολλές πτυχές της καθημερινότητας μέσα απ’ την οπτική γωνία των συνανθρώπων μας. Συλλογικά κι όχι ατομικά.

Αγκάλιασε τον κάθε άνθρωπο –κυριολεκτικά και μεταφορικά– κι ύστερα κατανόησε τι πραγματικά θέλει, χωρίς να του πεις αν αυτό είναι σωστό ή λάθος. Ευφυΐα δεν είναι να ξέρεις τα πάντα, αλλά να παραδέχεσαι πως δεν έχεις απαντήσεις για όλα. Επειδή συνεχώς μαθαίνεις και δεν παραμένεις στάσιμος.

Εκνευρίζεις τον άλλον μόνο όταν προσπαθείς να του μεταδώσεις τις δικές σου αξίες. Δε συνειδητοποιείς, όμως, ότι ο θυμός είναι δικαιολογημένος. Όταν εύκολα κρίνεις, τότε δύσκολα κατανοείς.