Κάθε φορά που στεκόμαστε ανάμεσα σ’ αγνώστους αισθανόμαστε άβολα

Ας ξεκινήσουμε απ’ τα βασικά, κοινωνικό άγχος είναι το αίσθημα δυσφορίας που νιώθουμε όταν βρισκόμαστε σε διάφορες κοινωνικές περιστάσεις, στην επαφή και την επικοινωνία μας με άλλους ανθρώπους. Έχεις αισθανθεί κάποια στιγμή κάτι σαν αγωνία, στρες, αμηχανία, ακόμα και πίεση σε κάποια κοινωνική έκθεσή σου και συναναστροφή με αγνώστους; Αυτό το κάτι έχει όνομα και λέγεται κοινωνικό άγχος.

Μπορεί να συνέβη όταν περίμενες στη ουρά μιας τράπεζας, της ΔΕΗ, ή οποιουδήποτε κτηρίου κοινωνικής παροχής υπηρεσιών, όταν άρχισες να νιώθεις ξαφνικά μία ταραχή. Δεν εννοώ τον πανικό που ούτως ή άλλως επικρατεί σε τέτοιες υπηρεσίες, που μας σπάνε τα νεύρα με την καθυστέρηση και την ασυνεννοησία. Εννοώ μία ταραχή για το γεγονός ότι βρίσκεσαι εκτεθειμένος, με πολλούς αγνώστους ανθρώπους που ανά πάσα στιγμή μπορεί να σε πλησιάσουν, να ρωτήσουν κάτι, να σου μιλήσουν. Μπορεί αυτό να συνέβη ακόμα και σε κάποιο πιο ήρεμο σχετικά περιβάλλον, όπως το σαλονάκι αναμονής ενός ιατρείου.

Δεν έχει να κάνει με την ένταση ή το μέγεθος του χώρου που βρίσκεσαι. Έχει να κάνει με εσένα και το γεγονός ότι νιώθεις άβολα με κόσμο που δε γνωρίζεις. Ακόμα και το να παραγγείλεις έναν καφέ ή το φαγητό σου από ένα μαγαζί σε κάνει να αισθάνεσαι άβολα. Σκέψου τι αρνητικά συναισθήματα σου προκαλεί οποιαδήποτε δημόσια έκθεση ή καταστάσεις που πρέπει να μιλήσεις μπροστά σε πολύ (άγνωστο) κόσμο. Έχεις σκεφτεί ποτέ γιατί σου δημιουργείται τόσο άγχος; Και βασικά έχεις σκεφτεί πώς να το αντιμετωπίσεις;

Ίσως όχι, γιατί συνηθίσαμε πια και θεωρούμε φυσιολογικό το να μην επικοινωνούμε και να κλεινόμαστε τελείως στο καβούκι μας. Όσο όμως και να δικαιολογεί η εποχή την αντικοινωνικότητα ή ακόμη και να την θεωρεί in, η επικοινωνία έχει μακράν περισσότερα να σου προσφέρει. Το να αποφεύγεις συνεχώς τους ανθρώπους γύρω σου και να ζεις μονίμως στο μικρόκοσμό σου, σε κρατάει πίσω, σε ρίχνει, σε αποδυναμώνει.

Αν η μόνη σκέψη που γυρίζει στο μυαλό σου σε κάθε κοινωνική επαφή σου και κάθε έξοδό σου είναι να επιστρέψεις σπίτι σου και πόσο καλύτερα κι ασφαλής θα αισθανόσουν αν ήσουν μόνος, χρειάζεται να δουλέψεις με τον εαυτό σου και κάποιον ειδικό, να το αντιμετωπίσεις, όχι να επαναπαυτείς στην κλειδωμένη άμυνά σου.  Σαφώς, όλοι περνάμε φάσεις απομόνωσης κι αυτό είναι εντάξει, αρκεί να μη φτάνουμε στο σημείο να φοβόμαστε την επαφή με άλλους ανθρώπους, ειδικά τους μη οικείους μας.

Μια ανησυχία όλοι μπορεί την να έχουμε στην καθημερινότητά μας. Το κοινωνικό άγχος, όμως, μπορεί να γίνει φοβία όσο δεν αντιμετωπίζεται. Κι η φοβία με τη σειρά της δημιουργεί εμμονές, μικρότερες ή μεγαλύτερες σε κάθε άνθρωπο. Μπορεί κάποιος με τον καιρό να αρχίσει να αισθάνεται πως απειλείται, ότι όλοι γύρω του είναι εναντίον σου, ότι τον κυνηγούν και θέλουν το κακό του.

Εννοείται ότι δεν ισχύουν αυτές οι σκέψεις. Μα το μυαλό δημιουργεί δικά του σενάρια, πολύ πειστικά κάποιες φορές. Δεν ξέρει πώς να αντιμετωπίσει το άγνωστο, το διαφορετικό κι έτσι απομονώνεται για να αισθανθεί ασφάλεια. Έτσι, όταν χρειαστεί να βγει στον έξω κόσμο, να συναναστραφεί ανθρώπους που δε γνωρίζει, πανικοβάλλεται, δεν ξέρει πώς να το διαχειριστεί, νιώθει άβολα, ίσως πως όλοι τον κοιτούν, φοβάται κι έτσι αποφεύγει με κάθε τρόπο παρόμοιες κοινωνικές περιστάσεις.

Το κοινωνικό άγχος είναι πραγματικό, συμβαίνει, είναι ίσως η πιο συχνή αγχώδης διαταραχή και χρήζει αντιμετώπισης. Η ψυχανάλυση κι η εστίαση σε μια πιο ορθολογική κατεύθυνση της σκέψης μπορούν να βοηθήσουν. Με αυτοπεποίθηση αλλά και κατανόηση κι υποστήριξη, το άτομο θα μπορέσει να περιορίσει την ντροπαλότητά του και κατ’ επέκταση την κοινωνική φοβία του.

Μικρά βήματα κάθε φορά θα σε απομακρύνουν απ’ το δρόμο του κοινωνικού άγχος. Την επόμενη φορά που θα σκεφτείς να πεις μια καλημέρα όταν μπεις σε ένα ιατρείο και μια δυσφορία μέσα σου σε κρατήσει πίσω, απλά προσπάθησε να την πεις, κάνε την αρχή απευθυνόμενος στην πιο οικεία φιγούρα που θα συναντήσεις. Την επόμενη φορά που θα σκεφτείς πώς θα αντιδράσεις αν σου πιάσει την κουβέντα ο μπροστινός σου στην ουρά της εφορίας, προσπάθησε να τον προλάβεις εσύ, αιφνιδίασε το φόβο σου.

Ας μην υποτιμάμε το κοινωνικό άγχος, ούτε όμως και την ανάγκη για αντιμετώπισή του, πριν γίνει εμπόδιο στην ποιότητα της ζωής μας!