Η τηλεόραση και τα social media είναι πλέον κομμάτι της καθημερινότητας των περισσότερων ανθρώπων. Ειδικά τα τελευταία δεν είναι απλά μέσα επικοινωνίας αλλά και μέσα πληροφόρησης, έκφρασης ιδεών και χρησιμοποιούνται συχνά ακόμα και για επαγγελματικούς σκοπούς.
Όσο περνούν τα χρόνια, τόσο περισσότερο βλέπουμε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης να διοργανώνουν όλο και περισσότερους διαγωνισμούς και να προσφέρουν κάποια δώρα με την προϋπόθεση ενός follow, like, share, και κάποια tag από κάτω σε μερικούς φίλους. Κάποιοι διαγωνισμοί μάλιστα, το πάνε ακόμα παραπέρα και σε βάζουν να συμπληρώσεις κάποιες φόρμες με τα προσωπικά σου στοιχεία.
Έχουμε δει σε μεγάλα κανάλια εκπομπές που σε παρακινούν για να κερδίσεις ένα πανάκριβο κινητό ή ένα ταξίδι να στείλεις μήνυμα σε έναν συγκεκριμένο αριθμό για να κατοχυρωθεί η συμμετοχή σου. Μόλις το στείλεις, λαμβάνεις αμέσως απάντηση όπου σε ενημερώνει πως η ψήφος σου έχει καταμετρηθεί και πως για να έχεις περισσότερες πιθανότητες να κερδίσεις πρέπει να στείλεις μήνυμα ξανά και ξανά.
Το αποτέλεσμα είναι να έχεις ξοδέψει μια μικρή περιουσία για να κερδίσεις κάτι που στην τελική δε σου είναι απαραίτητο και που στην ουσία δεν είναι και τελείως δώρο, αφού τις περισσότερες φορές σου ζητάει και κάποιο χρηματικό αντίτιμο. Αλλά ακόμα κι αν δεν υπάρχει χρέωση εις βάρος μας, αλλά κάτι απλό κι ασήμαντο όπως το να ταγκάρουμε δύο-τρεις φίλους μας από κάτω ή να κάνουμε μια κοινοποίηση στο προφίλ μας, εμείς για ποιο λόγο να το κάνουμε και μάλιστα με τόση δίψα και μανία; Αφού δε μας είναι απαραίτητο αυτό το πολυπόθητο δώρο. Δεν είναι κάτι που το έχουμε ανάγκη, ίσως να μη μας αρέσει καν. Γιατί αν το είχαμε πραγματικά ανάγκη, θα το είχαμε αγοράσει κι αν ο λόγος που δεν το αποκτάμε είναι γιατί δεν έχουμε την οικονομική δυνατότητα, τότε μάλλον θα μας απασχολούν πιο βιοποριστικά έξοδα από ένα καινούργιο ρολόι ή το νέο κραγιόν της τάδε εταιρείας.
Γιατί έχουμε (σχεδόν) όλοι τη λογική του πεινάλα; Γιατί είμαστε τόσο λιγούρηδες; Γιατί θέλουμε συνεχώς παραπάνω πράγματα από αυτά που χρειαζόμαστε; «Ναι, και τι έγινε; Αφού τζάμπα είναι. Κι αν είμαι τυχερός και κερδίσω;». Το θέμα είναι πως η τύχη με τόσο λίγες πιθανότητες που έχουμε (εξαιτίας της τεράστιας συνήθως συμμετοχής) δε θα ‘ναι μάλλον με το μέρος μας, έτσι σχεδόν κατά κανόνα απογοητευόμαστε κι επιπλέον μας βάζουμε σε μια διαδικασία να μας πείθουμε πως το χρειαζόμαστε αυτό που δεν κερδίσαμε κι έτσι τις περισσότερες φορές καταλήγουμε να το αγοράζουμε, άρα οι εταιρείες τον πέτυχαν το σκοπό τους!
Σε τι οφείλεται αυτή η απληστία μας; Μήπως πάσχουμε απ’ το κατοχικό σύνδεσμο; Ο φόβος των προηγούμενων γενεών για να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα κι οι στερήσεις που πέρασαν είχαν σαν αποτέλεσμα να γαλουχηθεί μια γενιά καταναλωτών που δεν μπορεί να βάλει όρια και κυνηγά διαρκώς το περισσότερο.
Πολλοί απ’ τους διαγωνισμούς σε facebook, Instagram αλλά και στην τηλεόραση είναι ψεύτικοι, με σκοπό τη δωρεάν διαφήμιση ή ακόμα χειρότερα την απόκτηση χρηματικών ποσών, καθώς ο χρήστης άθελά του συναινεί σε υπηρεσίες πολυμεσικής πληροφόρησης -άρα και στις παράλογες χρεώσεις τους. Δηλαδή, στο να δέχεται αυτόματη ενημέρωση μέσω μηνύματος (το οποίο χρεώνεται) στο κινητό του για το θέμα που τον ενδιαφέρει, εν προκειμένω για τον διαγωνισμό. Έτσι, οι επιτήδειοι του στέλνουν μήνυμα για το υποτιθέμενο δώρο που κέρδισε με αποτέλεσμα να τον χρεώσουν δύο με τρία ευρώ ανά μήνυμα.
Αλλά ας πούμε πως ο συγκεκριμένος διαγωνισμός δεν είναι ψεύτικος κι όντως η εταιρεία θα κάνει δώρο εκείνα τα εισιτήρια για μια ροκ συναυλία. Γιατί να είμαστε τζαμπατζήδες κι άπληστοι; Αφού στην πραγματικότητα παίζει να μην ξέρουμε καν το συγκρότημα. Κι αν το ξέρουμε και μας αρέσει, γιατί δεν αγοράζουμε; Δε μας περισσεύουν 20 ευρώ, αλλά έχουμε το smartphone μας για να ανεβάζουμε τα stories μας απ’ τις εξόδους μας και να ανανεώνουμε τις φωτογραφίες απ’ τα ταξίδια μας. Κάτι δεν κολλάει.
Έχουμε την τάση συχνά να είμαστε τσακωμένοι με την ιεράρχηση προτεραιοτήτων και πάντα διχασμένοι ανάμεσα σε επιθυμίες κι ανάγκες. Θεωρούμε πως ό,τι μας αρέσει πρέπει και να το κάνουμε δικό μας. Δε χρειάζεται να είμαστε ούτε άπληστοι, ούτε αχόρταγοι, ούτε να τρελαίνουμε τα φιλαράκια μας κάθε φορά με άπειρα tag για ανούσιους διαγωνισμούς και χαζές κληρώσεις για όλα αυτά τα φιγουράτα πράγματα που δε θα μας λείψουν κι αν δεν τα αποκτήσουμε.
Υπάρχουν πολύ πιο σημαντικά πράγματα στη ζωή. Κι αν κάτι το θέλουμε πολύ, ας το αποκτήσουμε με διαφορετικό τρόπο. Α, και προσοχή στους διαγωνισμούς και τις κληρώσεις των social media. Εγκυμονούν κινδύνους.
Επιμέλεια κειμένου: Πωλίνα Πανέρη