Στην ψυχοθεραπεία λέμε «ναι»

Όπως κάθε εποχή, έτσι κι η δική μας, χαρακτηρίζεται από προβλήματα των ημερών. Οικονομική κρίση, οικογενειακά ή προσωπικά ζητήματα, στρες κι έντονο άγχος. Καθημερινά ζούμε στιγμές χαράς και λύπης. Κάποτε έρχεται για ορισμένους μία χρονική στιγμή που η ζυγαριά γέρνει περισσότερο στα αρνητικά -ή έτσι το βλέπουμε εμείς. Τα δυσβάσταχτα συναισθήματα καταντούν ιδιαιτέρως ανησυχητικά κι ανακυκλώσιμα. Είτε προκύπτουν από ένα δύσκολο χωρισμό, την απώλεια της δουλειάς μας, το χαμό ενός κοντινού μας ανθρώπου είτε για κάποιον ανύπαρκτο λόγο που αδυνατούμε να εντοπίσουμε ή να παραδεχτούμε, οι συνέπειές του μας βασανίζουν. Ο καθένας τα αξιολογεί ως σοβαρά ή μη βάσει της προσωπικότητάς του και των ψυχικών αποθεμάτων που διαθέτει την περίοδο που διανύει.

Η κοινωνία μας κρύβει μέσα της ένα καθημερινό τρεχαλητό. Προσπάθεια για προσωπική επιτυχία με γοργούς ρυθμούς που καθορίζονται από ταμπέλες που πρέπει να μας καθρεφτίζουν σύμφωνα με την ηλικία μας -δραστήριο παιδί, διακεκριμένος στην εφηβεία του, πτυχιούχος νέος, πετυχημένος ενήλικας, παντρεμένος με παιδιά και συνεχίζεται. Ένας αγώνας δρόμου που κάθε τόσο κρύβει ένα λάβαρο με σκοπό να το κατακτήσουμε κι ένα κοινό στην κερκίδα έτοιμο να μας κρίνει αυστηρά.

Η πρώτη κι απολύτως φυσιολογική κίνησή μας είναι να επικοινωνήσουμε τα προβλήματα (ή έστω τους προβληματισμούς) σε όσους νιώθουμε άνετα να τους τα εκμυστηρευτούμε. Αν αυτό δεν ωφελήσει, θα προσπαθήσουμε σιωπηλά να το ξεπεράσουμε μόνοι μας. Έτσι, θα το πνίξουμε κάπου μέσα μας για λίγο και κάποτε η μουσική και το αγαπημένο μας βιβλίο δε θα μοιάζουν πια ευχάριστα, το χόμπι θα φαντάζει βαρετό, ίσως νιώσουμε το αίσθημα του ανικανοποίητου, του παράλογου θυμού, του μόνιμου εφιάλτη ή της αϋπνίας. Πιθανόν η ίδια η ζωή να μας μοιάζει μάταια. Τότε στιγμιαία θα περάσει απ’ το μυαλό η ιδέα να πάμε σε ψυχολόγο. Όμως πολλοί δε θα κάνουν τη σκέψη αυτή πράξη.

Γιατί ακόμα και στις μέρες μας ο ψυχολόγος θεωρείται από κάποιους «τρελογιατρός». Μερικοί δεν αποδέχονται καν την ψυχολογία ως επιστήμη, κι ας αποδεικνύει καθημερινά με χειροπιαστές αποδείξεις πόσο βοηθάει. Η άγνοια του ανθρώπου ορισμένες φορές τον καθιστά δέσμιο μιας μοίρας που έχει πλάσει ο ίδιος. Πιστεύουμε, λοιπόν, ότι το σωστό είναι να τα λύνουμε όλα μόνοι μας -κι έτσι είναι όντως, αλλά ως εκεί που μπορούμε.

Αν φτάσουμε στα όριά μας και νιώσουμε ευάλωτοι, ας επισκεφτούμε τον ψυχολόγο, όπως θα επισκεφτούμε ένα εφημερεύον νοσοκομείο σε περίπτωση έντονου σωματικού πόνου που δεν ξέρουμε από τι προέρχεται. Απλώς ο ψυχολόγος δε θα ασχοληθεί με τα ζωτικά μας όργανα αλλά με την ψυχή μας.

Ζούμε στην εποχή των άκρων. Όσοι χρήζουν βοήθειας ντρέπονται ακόμα και στη σκέψη του ψυχολόγου κι άλλοι τριγυρνούν στους δρόμους φορώντας μπλουζάκια με στάμπες που αναγράφουν “I am a psychopath”. Δεν είναι λόγος για να καυχιέται κάποιος, σαφώς ούτε και να ντρέπεται.

Το να ζητάς βοήθεια, όταν ειλικρινά νιώθεις μέσα σου πως τη χρειάζεσαι, εφόσον αναγνωρίζεις στον εαυτό σου ότι συντρέχει σοβαρός λόγος (μια αιτία ή κάποιες ενδείξεις πως κάτι πάει στραβά) είναι δείκτης ωριμότητας και παιδείας. Πολλά συζητιούνται ή ξεπερνιούνται με προσωπικό μόχθο. Αν, όμως, ο χρόνος περνάει κι η κατάσταση χειροτερεύει, οι εγωιστικές σκέψεις πως θα τα καταφέρουμε μόνοι δεν πρέπει να έχουν θέση το μυαλό μας. Ναι, ίσως τα καταφέρουμε. Ας μην ξοδέψουμε, όμως, τη μισή ζωή μας για να νιώσουμε ψυχικά υγιείς ενώ υπάρχει σύντομος δρόμος. Άλλωστε και μετά από κάθε επίσκεψη στον ψυχολόγο χρειάζεται να δουλέψουμε σκληρά με τον ίδιο μας τον εαυτό. Επομένως, το να πάμε σε ψυχολόγο δε σημαίνει, σε καμία περίπτωση, πως είμαστε αδύναμοι χαρακτήρες με έλλειψη αποφασιστικότητας.

Αντιθέτως, δυναμικά παίρνουμε την απαισιοδοξία μας κι όσες σκέψεις φωλιάζουν στο νου μας σέρνοντας θλίψη και πάμε να τις παραθέσουμε στον ψυχολόγο. Άλλωστε, δεν είναι μάγος. Είναι ένας άνθρωπος που δεν κάνει τίποτα παραπάνω απ’ το να σε φέρει σε επαφή με τον εαυτό σου. Δε σε βγάζει από το λαβύρινθο μέσα στον οποίο χάθηκες, απλώς σε βοηθάει να φτιάξεις ένα χάρτη που θα σε καθοδηγήσει με ασφάλεια στην πόρτα εξόδου, της οποίας τα κλειδιά έχεις ήδη στα χέρια σου.

Επιπλέον, είναι βασικό να γνωρίζουμε πως ο ψυχολόγος δε συνταγογραφεί φάρμακα. Είναι ένας άνθρωπος που κυρίως μας ακούει με προσοχή, χωρίς εγωισμό, όντας απολύτως αντικειμενικός (κάτι που δεν μπορούν να καταφέρουν οι φίλοι και συγγενείς μας) και πάνω απ’ όλα δε μας κρίνει. Δεν υπάρχει λόγος ούτε να τον θεοποιήσουμε μα ούτε και να διστάζουμε όταν κάτι μέσα μας μάς ωθεί να κλείσουμε ένα ραντεβού. Δεν υπάρχει λόγος να ντρεπόμαστε, στην τελική, αν τόσο μας τρομάζει η γνώμη των άλλων, ας μην το πούμε σε κανέναν, αλλά ας το δοκιμάσουμε.

Το βασικό είναι να είμαστε χαλαροί κι αυτός να μας κάνει να νιώσουμε οικειότητα κι εμπιστοσύνη. Δεν είναι φίλος μας, ούτε εχθρός μας. Είναι ο θεατής, ο ουδέτερος παρατηρητής, της ζωής μας. Φροντίζουμε να ψάξουμε και να ζητήσουμε πειστήρια για τις σπουδές του, τα πτυχία του ή ακόμα και να ρωτήσουμε ποια γραμμή ακολουθεί στις θεραπείες του. Είναι λογικό κι έχουμε το δικαίωμα να το κάνουμε. Διότι ο κάθε ψυχολόγος ακολουθεί δικές του γραμμές, οι οποίες μπορεί εμάς να μη μας ταιριάζουν.

Αν δεν πετύχει με τον συγκεκριμένο, δε σημαίνει πως αποτύχαμε άρα τα παρατάμε, ούτε ότι έχουμε κάποια ανίατη ψυχική ασθένεια. Απλώς δεν υπήρξε χημεία –η οποία είναι απαραίτητη– με τον συγκεκριμένο θεράποντα. Αν δε δούμε βελτίωση πάμε στον επόμενο.

Φυσικά, υπάρχουν κι άνθρωποι δεν έχουν την ευχέρεια να καταφύγουν σε ψυχολόγο πληρώνοντας χρηματικά ποσά, χρήζουν όμως βοηθείας. Υπάρχουν λύσεις. Μία απ’ αυτές είναι οι ομαδικές θεραπείες ή ακόμα και διάφορες εγκαταστάσεις που παρέχουν στη χώρα μας δωρεάν ψυχολογική υποστήριξη -ή έστω με μικρή συμμετοχή.

Τέλος, δε νοείται η φράση «πρέπει να επισκεφτείς ψυχολόγο», τουναντίον, το σημαντικό είναι κάποιος να νιώσει πως θέλει να πάει στον ψυχολόγο, μόνο έτσι θα τα καταφέρει.

Υ.Γ.: Αν είσαι ενήλικας, να θυμάσαι πως όταν δεν αντέχεις άλλο να παλεύεις μόνος με τον εαυτό σου, ο ψυχολόγος θα σε βοηθήσει να βρεις τη γαλήνη σου.  Αν είσαι γονιός και το παιδί σου δεν είναι καλά ψυχικά, μην ντραπείς να το πας σε ψυχολόγο. Έτσι θα το βοηθήσεις να φροντίσει την ψυχή του.