Η ψυχανάλυση είναι προσωπική υπόθεση

Έχετε νιώσει ποτέ το συναίσθημα ότι θα πέσει το ταβάνι να σας πλακώσει ή ότι βρίσκεστε σε ένα λαβύρινθο, χωρίς όμως το μίτο της Αριάδνης, κι αδυνατώντας να οδηγηθείτε στην έξοδο; Είναι, συνήθως, ως αποτέλεσμα τέτοιων εμπειριών που αναζητούμε καθοδήγηση από ειδικούς ψυχολόγους, ψυχοθεραπευτές ή ακόμα και ψυχιάτρους. Τέτοιου είδους διαδικασίες απαιτούν συνήθως ένα ταξίδι πίσω στο παρελθόν και την επανεξέταση γεγονότων ή καταστάσεων που μας τραυμάτισαν.

Εξυπακούεται, λοιπόν, ότι τα εν λόγω «ταξίδια» αποτελούν μια πολύ προσωπική υπόθεση του καθενός και δεν είναι θέματα που θα προκύψουν χαλαρά κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης για καφέ με την παρέα. Αν απ’ την άλλη θέλουμε να τα μιλήσουμε με δικούς μας ανθρώπους, τότε είναι καθαρά δική μας, συνειδητή, επιλογή.

Δεν είναι σπάνιο γεγονός άτομα να παρακινούνται ή να παραπέμπονται σε ψυχολόγους ή άλλους ειδικούς για στήριξη και θεραπεία, με σκοπό να αντιμετωπίσουν μια δύσκολη εμπειρία που βίωσαν, μετά από απώλεια κάποιου δικού τους ανθρώπου ή με σκοπό να αντιμετωπίσουν το άγχος ή την κατάθλιψη. Γι’ αυτό ακριβώς το λόγο, άτομα του στενού οικογενειακού ή φιλικού κύκλου νιώθουν την ανάγκη να στηρίξουν το εν λόγω άτομο, όμως συχνά η στήριξη αυτή αγγίζει τα όρια της αδιακρισίας και της παρεμβολής, με ερωτήσεις που συχνά αφορούν λεπτομέρειες για τα λεχθέντα στις συνεδρίες του θεραπευόμενου με το θεραπευτή του.

Ειδικότερα, αν ο θεραπευόμενος βρίσκεται σε μια ευάλωτη –συναισθηματικά– φάση, μια τέτοιου είδους παρεμβολή μπορεί να αποτελέσει στρεσογόνο παράγοντα και να επιφέρει αντίθετα αποτελέσματα. Ένα είναι το σίγουρο, ότι όποιος κι αν είναι ο παράγοντας που οδήγησε κάποιον στην πόρτα ενός θεραπευτή, το τι μπορεί να ειπωθεί πίσω απ’ την κλειστή αυτή πόρτα, όχι μόνο προστατεύεται από απόρρητο κι εμπιστευτικότητα, αλλά επίσης αποτελεί ένα πολύ προσωπικό κομμάτι του θεραπευόμενου, το οποίο δεν έχει καμία υποχρέωση να μοιραστεί με άλλους, εκτός κι αν ο ίδιος το θελήσει.

Κι αν μερικοί νομίζουν ότι η πιο πάνω αρχή δεν έχει ισχύ όταν ο περίγυρος αφορά οικογένεια, συζύγους ή ερωτικούς συντρόφους, ας ξεκαθαρίσουμε ότι, ειδικά, γι’ αυτή την κατηγορία η εν λόγω αρχή θα πρέπει να εφαρμόζεται ακόμα πιο αυστηρά! Αν οι λόγοι που οδήγησαν ένα άτομο σε αναζήτηση ψυχολογικής καθοδήγησης κι αναζήτησης απορρέουν –ως ένα βαθμό– απ’ τον οικογενειακό του κύκλο, ένα γάμο ή μια ερωτική σχέση, είναι λογικό οι εμπλεκόμενοι να νιώσουν μια είδους ανασφάλεια για τη συμβολή και το ρόλο τους στη δημιουργία αυτής της ανάγκης και, συνεπώς, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα αναζητήσουν να μάθουν τι συζητιέται στις συνεδρίες κι αν γίνονται αναφορές στο πρόσωπό τους.

Συχνά, ενώ προσπαθούμε να χρησιμοποιήσουμε, έστω κι επιλεκτικά, τα όσα συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια της θεραπείας για να κατευνάσουμε συνειδήσεις ή για να τονίσουμε την προσπάθεια που καταβάλλουμε για αντιμετώπιση μιας κατάστασης, κάτι τέτοιο γυρνά μπούμερανγκ και μας βαράει στο κεφάλι. Επομένως, καλό είναι η πρακτική αυτή να μην ακολουθείται προς αποφυγή επιπλέον εντάσεων.

Επειδή, όμως, η αλήθεια βρίσκεται πάντα κάπου στη μέση, υπάρχει κι η άποψη που υποστηρίζει ότι το να μοιράζεσαι την εμπειρία της θεραπείας σου, μπορεί να σου δώσει σημαντική αναπληροφόρηση (feedback). Όσοι έχουν μπει σε διαδικασία ψυχανάλυσης και γενικότερα αναζήτησης του εαυτού τους ξέρουν καλύτερα απ’ τον καθένα πόσο επίπονη διαδικασία είναι αυτή και γενικότερα γνωρίζουν ότι τα πράγματα γίνονται πολύ χειρότερα πριν γίνουν καταφέρουν να γίνουν καλύτερα.

Ως αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος, είναι σχεδόν αδύνατο για το θεραπευόμενο να αντιμετωπίσει αυτή τη διαδικασία στα κρυφά, χωρίς στήριξη απ’ το οικογενειακό και φιλικό του περιβάλλον. Το να συζητήσεις με κάποιον τις λεπτομέρειες της θεραπείας σου δε σημαίνει απαραίτητα ότι θα πρέπει να αποκαλύψεις όλα όσα λέγονται στη συνεδρία, χαρτί και καλαμάρι, μπορείς όμως να συζητήσεις γενικά θέματα που σε προβληματίζουν.

Αν είστε απ’ τη φύση σας ανοιχτός άνθρωπος, θα γνωρίζετε ότι όσο περισσότερο μοιραζόμαστε τις σκέψεις που κρύβουμε μέσα στο κεφάλι μας, τόσο περισσότερο παύουν να είναι τα τέρατα που νομίζαμε ότι είναι και τόσο πιο πολύ συνειδητοποιούμε ότι όλοι έχουμε παρόμοιες ανησυχίες. Σε εκείνες τις δύσκολες, σκοτεινές, ώρες που βρίσκεσαι στο πάτο του πηγαδιού του μυαλού σου, είναι πραγματικά μαγικό κι ανακουφιστικό να διαπιστώνεις ότι δεν είσαι ο μόνος που παλεύει το δικό του Γολιάθ.

Είτε, λοιπόν, μοιράζεσαι λεπτομέρειες απ’ τη θεραπεία σου είτε όχι, η ουσία παραμένει μια· να το κάνεις μόνο από καθαρή επιλογή κι όχι ως αποτέλεσμα εξαναγκασμού.