Η σχέση δεν καλύπτει το κενό της φιλίας κι αντιστρόφως

Φιλία ή έρωτας; Θα μπορούσε αυτό το ερώτημα να έμενε ένα αιώνιο αναπάντητο δίλημμα. Μιλάμε για δυο έννοιες τόσο σημαντικές στη ζωή μας που αν έπρεπε να επιλέξουμε μία απ’ τις δύο, ίσως να κινούμασταν ανάλογα με τη γενικότερη εντύπωση που μας έχει αφήσει η καθεμία ή να προσεγγίζαμε εκείνο που έχουμε περισσότερη ανάγκη τη δεδομένη στιγμή. Παρ’ όλα αυτά, το ζύγι όσο και να γέρνει προς το ένα, θα επιστρέφει πάλι στο άλλο, ισορροπώντας τελικά κάπου στη μέση.

Ο έρωτας κι η φιλία είναι οι δυο βασικότερες υποκατηγορίες των ανθρώπινων σχέσεων με ισότιμη αξία. Η βασική συναισθηματική ανάγκη μας –μετά την οικογενειακή αγάπη– είναι να έχουμε φίλους και σύντροφο. Κι αν οι φίλοι πολλές φορές γίνονται η οικογένειά μας, με το σύντροφο μπορούμε να δημιουργήσουμε τη δική μας απ’ την αρχή.

Στην όμορφη εκδοχή μιας αληθινής φιλίας κι ενός πραγματικού έρωτα εκφράζουμε για χάρη τους αισθήματα πληρότητας και τρυφερότητας. Τι πιο όμορφο απ’ το να έχεις έναν εγκάρδιο φίλο να μιλήσεις για όλα κι εκείνος με τη σειρά του να σου εμπιστευτεί τα δικά του μυστικά; Και πόσο ακόμα πιο όμορφο είναι να έχεις ταυτόχρονα κι ένα σύντροφο να σε κοιτάζει στα μάτια, να εννοεί το ενδιαφέρον του και να υπάρχει αμοιβαία έλξη ανάμεσά σας.

Τους φίλους τους διαλέγεις, ο έρωτας όμως σε κατακτά -ενώ μπορεί να γίνει τόσο ανεξέλεγκτος που τελικά, εσωτερικά, να σε αναδιοργανώσει. Ίσως ο έρωτας να είναι πιο εύθραυστος απ’ τη φιλία –γιατί φαίνεται πως οι αληθινές φιλίες είναι αρκετά ανθεκτικές– πριν σπάσει όμως έχει προλάβει να σκαλίσει κάτι βαθιά μέσα μας. Κι αν ο έρωτας δεν κρατάει για πάντα και περάσει κάποια στιγμή, είτε θα αποτελέσει το τέλος της σχέσης που θα μας αφήσει διαφορετικούς απ’ ό,τι μας βρήκε ή θα εξελιχθεί σε βαθιά αγάπη. Κι η αγάπη είναι έτσι κι αλλιώς η απόλυτη μορφή πληρότητας.

Στις μακροχρόνιες φιλικές ή ερωτικές σχέσεις δημιουργείται μια αμοιβαία συντροφικότητα που αγγίζει την ψυχή παραπάνω απ’ όσο μπορεί να περιγράψει το ανθρώπινο κομμάτι της λογικής. Μιλάμε πλέον για βαθιές σχέσεις που δηλώνουν ενότητα και τιμούν στον απόλυτο βαθμό ένα πρόσωπο που ουσιαστικά μπορεί να μην είναι αίμα μας, αλλά γίνεται κομμάτι της καρδιάς μας.

Ωστόσο, ο φίλος δε θα σου δώσει την τρυφερότητα που σου δίνει ο αγαπημένος σου κι ο αγαπημένος σου δε θα σου δώσει την αντικειμενικότητα που θα σου δώσει ο φίλος. Με όποιον και να μαλώσεις θα τρέξεις στον άλλον. Ο φίλος θα το συζητήσει μαζί σου εκτενέστερα, αλλά με το σύντροφο πιο πιθανό είναι αντί να λύσετε το πρόβλημα, να σας διεγείρει ο καβγάς και να έρθετε πιο κοντά ερωτικά. Ενώ με το φίλο θα τσακωθείς κανονικά κι όταν περάσει και στους δυο, θα βγείτε να τα πείτε γνωρίζοντας ήδη πως αφού ξεπεράσατε τις διαφωνίες σας η σχέση σας δυνάμωσε.

Ουσιαστικά, η φιλία μας συγκροτεί καλύτερα, μας λογικεύει, μας μαθαίνει σε βάθος και γίνεται πολλές φορές η παρηγοριά μας, αν περάσουμε κάποια ερωτική απογοήτευση. Θέλουμε την υποστήριξή του φίλου μας ο οποίος ξέρει το γιατρικό για να νιώσουμε και πάλι καλά. Απ’ την άλλη, βέβαια, όταν είμαστε ερωτευμένοι μπορεί να παραμελήσουμε αρκετά τους φίλους μας και στην παρέα γινόμαστε ο «πού εξαφανίστηκε αυτός;» τύπος για να ακουστεί το ελαφρυντικό που μας αθωώνει: «άσ’ τον αυτόν, ερωτεύτηκε!».

Παρ’ όλα αυτά, λένε πως μέσα απ’ τις καλύτερες φιλίες προκύπτουν οι μεγαλύτεροι έρωτες κι αυτό συμβαίνει είτε λόγω οικειότητας ή από καθαρό ένστικτο, καθώς η σχέση ανάμεσα στα δύο φύλα σπάνια απορρίπτει κάθε ίχνος ερωτισμού. Η πιθανότητα, λοιπόν, η φιλία να γίνει έρωτας υπάρχει, όμως ο έρωτας δε γίνεται εύκολα φιλία, αφού με μια αφορμή μπορεί να νιώσουμε και πάλι ένα μικρό σκίρτημα ικανό να μας πισωγυρίσει. Όταν τελειώνει όμως μια φιλία, ρίχνει οριστικό φινάλε, χωρίς επιστροφές, αφού η κατάληξη είναι απλώς μονόδρομος.

Κι αν λήξει άδοξα μια φιλία ή αν ένας έρωτας τελειώσει επίπονα μπορεί για λίγο να κλειστούμε στον εαυτό μας, αλλά και πάλι κάποια στιγμή θα χαμογελάσουμε σε κάποιον άγνωστο ή θα φλερτάρουμε με κάποιον που μας κίνησε το ερωτικό ενδιαφέρον. Θα έρθει και πάλι η ώρα που θ’ αντικατασταθούν και τα δυο αυτά πρόσωπα που έφυγαν απ’ τη ζωή μας με άλλα καινούρια. «Ουδείς αναντικατάστατος» λέει το ρητό μα μόνο όσον αφορά τους ανθρώπους, τους πομπούς. Καθώς η φιλία κι ο έρωτας ως έννοιες είναι αναντικατάστατες, με την ουσία κι τη σπουδαιότητά τους να μένουν αναλλοίωτες, όσους φίλους ή συντρόφους κι αν αλλάξουμε.

Ο έρωτας κι η φιλία είναι αυτούσιες αξίες, που αλληλοσυμπληρώνονται για να δημιουργήσουν μια αίσθηση πληρότητας. Δεν μπορεί το ένα να είναι το αποκούμπι του άλλου, γιατί δε γυρεύουμε αποκούμπια. Θέλουμε κουμπιά αληθινά κι ολόκληρα να δέσουν μαζί μας, να συμπληρώσουν επάξια τα κενά μας, να χωρέσουν στις τρύπες της ζωής μας, να γεμίσουν τις στιγμές μας, να μείνουν στην αγκαλιά μας, ν’ ακουμπήσουν στην καρδιά μας, να μοιραστούμε στιγμές και να φτιάξουμε υπέροχες κι ουσιαστικές φιλικές κι ερωτικές σχέσεις.