Εστιάσαμε στο πόσα κι όχι στο τι έχουμε κι εκεί το χάσαμε

Ζούμε, αναμφίβολα, στην εποχή της αφθονίας και του υπερκαταναλωτισμού. Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από χιλιάδες διαφημίσεις. Στην τηλεόραση (ακόμη και μέσα από εκπομπές), στο δρόμο, στο διαδίκτυο, σε κάθε μας βήμα. Εντυπωσιακές βιτρίνες, λαμπερές μαρκίζες, προσφορές κι εκπτώσεις, σποτ με ευφάνταστους χαρακτήρες και δυναμική, ακόμη κι αστεία, μουσική. Ακόμη κι η ώρα που θα εμφανιστεί μια διαφήμιση στην τηλεόραση παίζει σπουδαίο ρόλο, καθώς κι η περίοδος εκείνη του εκάστοτε μήνα που θα αρχίσουν να ξεπηδούν προσφορές από παντού και για τα πάντα.

Τον πρώτο λόγο έχουν τα προϊόντα τεχνολογίας. Παιχνιδομηχανές κάθε λογής, έξυπνες τηλεοράσεις, τάμπλετ κι εξελιγμένα κινητά, παντός είδους gadget, που μόνο καφέ δε σου ψήνουν, κουζινομηχανές με ό,τι αξεσουάρ θα μπορούσες να φανταστείς για να το παίζεις σεφ στο φτωχικό σου. Και πώς θα θεωρηθείς trendy αν δεν έχεις σούπερ ηχοσύστημα ή κινητό με τη διπλή σελφοκάμερα; Κι ας είναι τρύπια τα εσώρουχά σου ή τη βγάζεις αγκαλιά με την κουβέρτα, γιατί δε σε παίρνει ούτε μια σόμπα να ανάψεις μέχρι να ξεχρεώσεις το τελευταίο σου απόκτημα. Κι αν δεν έχεις βηματομετρητή χειρός, πώς θα μετράς τα βήματά σου όταν, αφού δεν έχεις λεφτά για βενζίνη, έχεις πάει με τρεις διαφορετικές συγκοινωνίες ή ακόμη και με τα πόδια στη δουλειά σου;

Ακολουθεί το φαγητό. Δε νοείται γεύμα που να μη μαγειρεύεται με κύβους λαχανικών, κοτόπουλου κλπ. Με αλατάκι και πιπεράκι πώς να κάνει εντύπωση το πιάτο σου; Πώς θα φτιάξεις μακαρόνια για την οικογένεια αν δεν είναι από μεγάλη φίρμα; Και δώστου οι προσφορές «δύο συν ένα δώρο». Δεν έχει σημασία αν έχεις τα χρήματα ή αν χρειάζεσαι δύο από δαύτα. Αρκεί να πάρεις δύο για να έχεις κι ένα τρίτο στην καβάτζα, αν σου χρειαστεί σε κάνα τρίμηνο, να μην τρέχεις τελευταία στιγμή.

Και τι έγινε, λοιπόν, που το μηνιάτικο θα σου τελειώσει σε μία βδομάδα; Εσύ θα έχεις τρία απορρυπαντικά, δύο χαρτιά κουζίνας κι ένα κουτί με κύβους να τα βράσεις σε νεράκι να τα πιεις, γιατί οι υπόλοιπες προμήθειες θα ‘χουν σωθεί. Α, ναι! Πάλι δε θα πληρώσεις τους λογαριασμούς του ρεύματος, γιατί ξεμυαλίστηκες απ’ τις προσφορές και ξέχασες να υπολογίσεις ότι θα έρχονταν κι οι λυπητερές.

Φυσικά, μην ξεχνάμε τις βιτρίνες. Ρούχα, αξεσουάρ, καλλυντικά, αρώματα, παιχνίδια. Όλα τοποθετημένα με τρόπο στρατηγικό, να τραβούν το βλέμμα και σε άκρως δελεαστικές –λέμε τώρα– τιμές. Μία ατέλειωτη πλύση εγκεφάλου, καθώς για να κερδίσεις τις εντυπώσεις πρέπει να κρατάς την εικόνα σου και το ντύσιμό σου in style ώστε να ‘σαι αποδεκτός απ’ τον εαυτό σου κι απ’ τους άλλους. Μα τι σημασία έχει αν στενάζει η πιστωτική σου και θα πρέπει να στερηθείς πολλά για να την ξεχρεώσεις; Εσύ θα φοράς την τελευταία λέξη της μόδας και θα περνιέσαι για ευκατάστατος και το παιδί σου θα ‘χει το πιο ευφάνταστο παιχνίδι, κι ας το πετάξει σε μια γωνιά του δωματίου μετά από δύο μέρες, συνεχίζοντας πεισματικά να φτιάχνει απλές σαΐτες.

Βιάστηκες, μήπως, κάπου εδώ να βγάλεις το συμπέρασμα ότι εσύ δεν άγεσαι και φέρεσαι απ’ τα πρότυπα που σου πλασάρουν; Πάμε, λοιπόν, σε έναν ακόμη τομέα που επηρεάζεται από δήθεν πρότυπα κι έχει, σε πολλές περιπτώσεις, καταλήξει κατευθυνόμενος: οι σχέσεις. Κάθε άνθρωπος που «σέβεται τον εαυτό του» (ή κι όχι) πρέπει να έχει μία σχέση. Αν είσαι μόνος, το γνωστό σε όλους «μπακούρι», θεωρείς ότι δε θα μπορέσεις να σταθείς σε έναν κόσμο που δεν έχει φτιαχτεί για singles. Όλοι γύρω σου θέλουν να ανήκουν κάπου, για να νιώσουν ασφάλεια και να γεμίσουν τα κενά τους κι ακόμη κι αν εσύ δε νιώθεις έτσι, απορείς τι πάει λάθος με σένα και βιάζεσαι να κάνεις μια τυχαία επιλογή, για να έχεις κι εσύ έναν σύντροφο να επιδεικνύεις. Μα το ρωτάς; Φυσικά και δε θα σου βγει σε καλό.

Κι αν είσαι από εκείνους που διαλέγουν πιο σχολαστικά τους συντρόφους τους, πόσο σίγουρος είσαι ότι αυτό το κάνεις μόνο και μόνο με τα δικά σου, αποκλειστικά δικά σου, κριτήρια; Πόσο ανεπηρέαστος μένεις απ’ τα πρότυπα της τηλεόρασης (αισθησιακές καμπύλες, δυνατούς κοιλιακούς, οικονομική επιφάνεια, κοινωνικό στάτους, αλαβάστρινο πρόσωπο) και τις αξιώσεις που ‘χει η οικογένειά σου απ’ το μελλοντικό σου ταίρι (καλή θέση στη δουλειά, μισθό άνω του βασικού, περιουσία, εντυπωσιακή εμφάνιση, καλή νοικοκυρά εκείνη, να κερνάει πάντα στα ραντεβού εκείνος) κι απ’ τα κλισέ του τύπου «τι θα πει ο κόσμος»; Κι ας είσαι νέρντ απ’ τη φύση σου και σου ταιριάζει άλλου τύπου σύντροφος, κι ας απεχθάνεσαι τα δεδομένα και τα φλατ και θέλεις ο σύντροφός σου να ‘ναι περιπετειώδης κι ανατρεπτικός. Στο τέλος ίσως κι εσύ καταλήξεις με κάτι ευρέως πιο αποδεκτό.

Αν πάλι, δεν ανήκεις σε καμία από αυτές τις κατηγορίες, συγχαρητήρια! Παράδειγμα προς μίμηση σε μια εποχή που όλα είναι αντίγραφα, τυποποιημένα και δομημένα ώστε να υπηρετούν τον υπερκαταναλωτισμό, την υποκουλτούρα, να αποθεμελιώνουν την κριτική σκέψη και εξυπηρετούν συμφέροντα πέρα από αυτά που μπορείς καν να φανταστείς.

Συνηθίζεται τελευταία οι άνθρωποι να ‘χουν μόνιμα το αίσθημα του ανικανοποίητου. Η προσωπική αξία κρίνεται κι αξιολογείται με βάση την υλική αξία. Απ’ τα αντικείμενα –χρήσιμα και μη– που θα αγοράσεις, μέχρι και στις διαπροσωπικές σχέσεις. Μετράει η ποσότητα κι όχι η ποιότητα. Κανείς δε θα σε προσέξει αν δεν έχεις μουράτο κινητό κι αυτοκίνητο, κι οι εμπειρίες σου στις ερωτικές σχέσεις κρίνονται απ’ τον αριθμό των ατόμων που πέρασαν απ’ το κρεβάτι σου κι όχι απ’ το πόση διάρκεια είχαν, τι μαθήματα πήρες, αν και πόσο πόνεσες, πόσο εκτίμησες τον σύντροφό σου και πόσα είσαι διατεθειμένος να προσφέρεις.

Αν κοιτάξουμε εις βάθος το ζήτημα, είναι λυπηρό το πόση ανασφάλεια κουβαλά σήμερα ο άνθρωπος. Έγινε μια χειραγωγημένη μηχανή, με πλαστικό –κι όχι πραγματικό, καθώς οι μισθοί είναι αντιστρόφως ανάλογοι των απαιτήσεων της εποχής– χρήμα στην τσέπη του κυνηγώντας την ευτυχία αποκλειστικά μέσα απ’ τα υλικά αγαθά και τις επιφανειακές σχέσεις.

Υποσυνείδητα αισθανόμενος ανελεύθερος, αποφεύγει την εμβάθυνση σε ό,τι τον αφορά, προσπαθώντας να ωραιοποιήσει το κενό που ‘χει μέσα του με φανταχτερά ρούχα και gadget και σχέσεις εφήμερες με τις οποίες αποφεύγει επιμελώς να δεθεί συναισθηματικά. Κι αν ακόμη αποκτήσει όλα αυτά για τα οποία τόσο πολύ προσπάθησε, θα βρεθεί πάλι κάτι άλλο που θα βάλει στο μάτι.

Σαφώς κι είναι ωραίο να ‘χεις όνειρα και στόχους για την εκπλήρωσή τους. Όμως υπάρχει μια διαφορά ανάμεσα στα ρεαλιστικά κι ουσιαστικά και στα μη ρεαλιστικά όνειρα, που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στο δυσάρεστο συναίσθημα του ανικανοποίητου. Το ζητούμενο στους στόχους μας είναι, όταν αυτοί επιτευχθούν, να σου προσφέρουν πληρότητα κι ηρεμία. Η ματαιοδοξία της εποχής δε σε αφήνει όμως. Όλα είναι στα πόδια σου, σε πλήρη αφθονία. Αρκεί μία σου κίνηση και τα ‘χεις όλα. Από αντικείμενα έως κι ανθρώπους. Ή τουλάχιστον έτσι σε έκαναν να πιστεύεις…

Θέλεις να νιώσεις γεμάτος και πλήρης ξανά; Θέλεις να χαμογελάσεις πραγματικά κι αυτό να διαρκέσει;  Κλείσε την τηλεόραση και το διαδίκτυο, συνάντησε τους πραγματικά δικούς σου ανθρώπους, πιες έναν καφέ σε ένα όμορφο μέρος με θέα και συζήτησε μαζί τους ό,τι σε απασχολεί. Βάλε την αγαπημένη σου μουσική, ξεκίνα να γυμνάζεσαι κοντά στη φύση, πήγαινε μια εκδρομή, φλέρταρε εκείνο το άτομο που σε κοιτάζει και λιώνει, κάνε τη ζωή σου και πάλι απλή. Η απλότητα  κι οι αληθινές σχέσεις ήταν και θα είναι το κλειδί μιας ευτυχισμένης ζωής.