Ο κουμπαράς που ποτέ δε γέμισε

Αποταμίευση∙ λέξη πολύ οικεία σε άλλους, σχεδόν άγνωστη για εμάς. Βάσει ενός εκ των ορισμών της, με τον όρο «αποταμίευση», που αποτελεί καθαρά οικονομικό όρο, χαρακτηρίζονται οι πάσης φύσεως συσσωρεύσεις αγαθών για μελλοντική χρήση κι απορρέει απ’ την παραδοχή του ανθρώπου ότι κάθε ποσό που ξοδεύεται στο τώρα, αφαιρείται απ’ τον μελλοντικό του εαυτό.

Για να κάνεις αποταμίευση θα πρέπει, εκτός από μερικές κατάλληλες συναστρίες κι αρκετούς ορθόδρομους Ερμήδες, να ‘χεις μερικά χαρακτηριστικά που θα σε βοηθήσουν στον σκοπό σου: οργάνωση, μεθοδικότητα,  πειθαρχία, αυτοέλεγχο και πολλά άλλα.

Πρέπει να ‘χεις ένα στόχο, ένα πλάνο δράσης και μέσα σε αυτό το πλαίσιο να κινείσαι πάντα. Αν, ας πούμε, είσαι παρορμητικός, αυθόρμητος, λάτρης του σήμερα και χωρίς κάποιο χρονοδιάγραμμα για τις επόμενες κινήσεις σου, welcome to the club. Αν θέλεις να μην ταλαιπωρείσαι, να περνάς όμορφες στιγμές στην καθημερινότητά σου και να καλομαθαίνεις τον εαυτό σου, επίσης τα νέα δεν είναι με το μέρος της φωνούλας κάπου μέσα σου που σου ζητάει να κάνεις λίγη οικονομία.

Πολύ σημαντικό ρόλο επίσης, εκτός απ’ τα στοιχεία του χαρακτήρα του κάθε ανθρώπου, διαδραματίζει κι η δουλειά αυτή καθαυτή που έχει ο καθένας μας και κατά πόσο ο μισθός του κι οι συνθήκες της εργασίας του αλλά και της ζωής του γενικότερα του επιτρέπουν να βάζει κάποια χρήματα στην άκρη για μελλοντική χρήση. Αν καλά-καλά ούτε οι υποχρεώσεις σου δεν καλύπτονται απ’ τον μισθό σου, δεν μπορούμε να μιλάμε για αποταμίευση. Αν πρέπει να στερηθείς τα αναγκαία για να δεις τον κουμπαρά να γεμίζει, δεν έχει νόημα επίσης.

Κουμπαράς∙ συνήθως έχει τη μορφή ενός χοντρού ροζ γουρουνιού που περιμένει υπομονετικά να φιλοξενήσει στο εσωτερικό αρκετά χρήματα για να δικαιολογήσει τον όγκο του και την επιφάνεια που καταλαμβάνει στον χώρο. Φτιαγμένοι σε διάφορα σχήματα και σχέδια, από διαφορετικά υλικά, άλλοι πιο αυστηροί κι άλλοι πιο χαλαροί –έχουνε τρόπο να βγάλεις ό,τι έβαλες σε περίπτωση που το μετάνιωσες–, ο κουμπαράς βρίσκεται κάπου μες στο σπίτι και τη συνείδησή μας απ’ τα πρώτα παιδικά μας χρόνια.

Από πιτσιρίκι προσπαθεί το περιβάλλον σου να σου δώσει ένα κίνητρο, με κάποιον τρόπο να βάλει μέσα σου αυτό το μικρόβιο, να ξεκινήσεις σιγά-σιγά να μαζεύεις χρήματα, να τα βάζεις στην άκρη για να κάνεις αργότερα αυτό που θέλεις∙ είτε να πάρεις ένα παιχνίδι που ζητάς καιρό είτε οτιδήποτε άλλο έχεις βάλει στο μάτι. Κι η αλήθεια είναι ότι στην αρχή προσπαθείς, δεν καταλαβαίνεις τι κάνεις, αλλά το βλέπεις σαν ένα ακόμα παιχνίδι. Απ’ το χαρτζιλίκι σου, απ’ τα κάλαντα, από γιορτές και γενέθλια, όλο και κάτι ρίχνεις εκεί μέσα. Βέβαια, δεν είχες κι ανάγκη αυτά τα χρήματα, αφού στέγη, φαγητό, ρούχα, λογαριασμοί κι ό,τι άλλο μπορεί να χρειάζεσαι δε σε απασχολούν. Ίσως τότε, εκεί κάπου στα επτά-οκτώ μας, να ‘ταν κι η μόνη πετυχημένη απόπειρα να αποταμιεύσουμε χρήματα.

Γιατί όσο περνάνε τα χρόνια, όσο κι αν (νομίζεις πως) προσπαθείς, έρχεται η μέρα που συνειδητοποιείς ότι ο κουμπαράς δε γέμισε ποτέ. Θέλεις να κάνεις μελλοντικά σχέδια, αλλά η αποταμίευση μοιάζει πιο πολύ με επιστημονική φαντασία για σένα παρά με σενάριο ρεαλιστικό. Κι ας μη σταματούν να σε σοκάρουν εκείνοι που τα καταφέρνουν, εσύ τα μόνα χρήματα που θα μπορέσεις να βάλεις στην άκρη είναι αυτά της monopoly.

Η αποταμίευση σίγουρα έχει σκοπό να δημιουργήσει ασφάλεια και να κάνει τον άνθρωπο πειθαρχημένο, να του δώσει ένα στόχο και το μάθημα πως είναι ικανός να τον πραγματοποιήσει, αναγνωρίζοντας πως κάτι θα πρέπει να στερηθεί για να κερδίσει κάτι άλλο. Κι αν ο χαρακτήρας σου αντέχει την πίεση και τον προγραμματισμό, αυτό μοιάζει υγιές και δουλεύει. Αν, όμως, η αποταμίευση σε κάνει να ζορίζεσαι, να στερείσαι και να μην περνάς καλά στο «τώρα» ή, ακόμα χειρότερα, σε βάζει στη διαδικασία σύγκρισης με άλλους κι αισθάνεσαι ενοχές, ή τα βάζεις με τον εαυτό σου που δεν μπορείς να τα καταφέρεις, απλά δεν είναι για σένα και ξέχνα την. Δε σου κάνει καλό, δε σε βοηθάει, δεν μπορείς να την ελέγξεις κι, αλήθεια, η ζωή είναι πολύ μικρή για να στερείσαι ένα όμορφο παρόν με την ελπίδα να ζήσεις κάποτε ένα πιο σίγουρο μέλλον.

Δεν είναι όλα για όλους, μπες στη διαδικασία να ζυγίσεις τα υπέρ και τα κατά, τα αρνητικά ή τα θετικά συναισθήματα που σου προκαλεί. Αν η ζυγαριά έχει θετικό πρόσημο, τότε ξεκίνα. Αν όχι, απολάμβανε τις στιγμές που έχεις και δημιουργείς με βάση τα δικά σου δεδομένα και κλείσε τα αφτιά σου σε οποιαδήποτε κριτική ή άλλη γνώμη σε κάνει να αισθάνεσαι άσχημα που δεν μπορείς να αποταμιεύσεις.

Γιατί τα χρήματα είναι το μέσο που έχουμε για να κάνουμε τη ζωή μας πιο εύκολη και διασκεδαστική και πρέπει και να κινούνται και να ξοδεύονται, να γίνονται χαμόγελα ικανοποίησης, για να μπορείς να σου δίνεις κάθε μέρα το κίνητρο να κερδίζεις κι άλλα.