Αντίστροφη ψυχολογία∙ ένας κρυμμένος άσος στο μανίκι μας

«Πάω στοίχημα πως δε θα μπορούσες να αντέξεις ούτε μια μέρα μακριά μου!»

«Κι όμως, θα μπορούσα, αν χρειαζόταν.»

«Κρίμα, εγώ θα ορκιζόμουν πως δεν μπορώ.»

«Έχεις δίκιο, τώρα που το σκέφτομαι καλύτερα, ούτε κι εγώ θα μπορούσα.»

Αντίστροφη ψυχολογία, ένα παιχνίδι για δυνατούς παίκτες ή απλά μια τακτική επιβίωσης; Καλά κρυμμένη χειριστική συμπεριφορά ή απλώς χαρακτηριστικό ενός ανθρώπου που τον κάνει μοναδικό; Ελεγκτική τάση ή δείκτης ευφυΐας; Η τέχνη να περνάει πάντα το δικό σου;

Ίσως σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα να μην μπορέσεις ποτέ να απαντήσεις με ειλικρίνεια, είτε ανήκεις στην κατηγορία αυτού που το προκαλεί είτε στην κατηγορία αυτού που το εισπράττει. Το μόνο σίγουρο είναι πως το μυαλό μας λειτουργεί, τελικά, τόσο περίπλοκα που σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη κι η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά.

Παραδέξου ειλικρινά και μάλιστα πρώτα στον ίδιο σου τον εαυτό πως όλο αυτό το παιχνιδάκι, γνωστό σε πολλούς ως mind game, το βρίσκεις απόλυτα δελεαστικό. Σε ιντριγκάρει η σκέψη του να το καταφέρεις, σε κάνει να αισθάνεσαι ο κυρίαρχος του παιχνιδιού όταν βλέπεις ότι η απέναντι πλευρά ενδίδει στις δικές σου προθέσεις.

Όπως και να το δούμε, η αντίστροφη ψυχολογία αποτελεί έναν άσο στο μανίκι όσων μπορούν να την προκαλούν. Είναι αξιοθαύμαστο το πώς το μυαλό μας θα αντιδράσει στο άκουσμα της φράσης «πάω στοίχημα πως δεν μπορείς να το κάνεις». Οι συγκεκριμένες λέξεις κρύβουν τόση δύναμη ώστε να σε κάνουν να κινήσεις μέχρι και βουνά για να αποδείξεις πως μπορείς να το κάνεις!

Πώς παίζεται αυτό το ενδιαφέρον παιχνίδι και ποιοι οι όροι του; Πού καίγεσαι και πότε παίρνεις προβάδισμα; Φέρε στο μυαλό σου στιγμές που το ‘χεις τολμήσει. Λες το αντίθετο από αυτό που θέλεις τη δεδομένη στιγμή κι οι άλλοι κάνουν πραγματικά αυτό που εσύ θέλεις. Προκλητικό; Σίγουρα ναι, αφού κάνεις τον άλλον να θεωρεί πως είναι δική του απόφαση, ενώ στην πραγματικότητα είναι εντελώς δική σου, σερβιρισμένη ύπουλα σαν πρωτοβουλία άλλου.

Στον ερωτικό τομέα είναι βέβαιο πως αυτό το mind game θα γυρίσει μπούμερανγκ. Πιθανότατα στην αρχή να μην το καταλάβεις, θα περάσουν αρκετές φορές που θα υπάρξεις το εύκολο θύμα. Βέβαια, όταν μιλάμε για αγάπη κι έλξη, αυτόματα τα συγχωρείς όλα και πας παρακάτω. Όταν όμως οι χειριστικές συμπεριφορές του ενός γίνουν κανόνας, ο άλλος –δικαίως– αρχίζει να αμφιβάλλει την ύπαρξη και την ποιότητα του συναισθήματος.

Αν με ρωτάς αν υπάρχει στο πλαίσιο μιας φιλίας, θα σου απαντήσω πως σίγουρα, όμως σε μικρότερο βαθμό από ό,τι συναντάται στις ερωτικές σχέσεις. Βλέπεις, μεταξύ φίλων δεν υπάρχουν απόλυτα κι επιτακτικά «θέλω», όπως εκείνα ανάμεσα σε (εγωιστές) συντρόφους. Δε σε πειράζει να έρθεις σε αντιπαράθεση με φίλους, μπορείς να μείνεις ακλόνητος στη θέση σου ή να βάλεις νερό στο κρασί σου. Θα τα βρείτε κάπου στη μέση, σε κάποιο καφεδάκι ή με ένα χαλαρό ποτό σε μια κοινή έξοδο.

Αυτοί που σίγουρα κατέχουν την πρώτη θέση διεκδικώντας δικαιωματικά το όσκαρ είναι οι γονείς. Δεν υπάρχει κηδεμόνας που να μην έχει υιοθετήσει αυτή την τακτική ως μέσο για να πείσει και να επιβληθεί. Σύμφωνα με τους ειδικούς η αντίστροφη ψυχολογία αποτελεί το τέλειο εργαλείο στα χέρια ενός γονιού.

Παιδιά που αρνούνται να φάνε τα λαχανικά τους, παιδιά που καθυστερούν να διαβάσουν και να οργανωθούν, παιδιά που αντιδρούν κι αρνούνται από πείσμα να κάνουν πράγματα. Εκεί, λοιπόν, αναλαμβάνουν η μαμά ή ο μπαμπάς να παίξουν αυτόν τον ρόλο κάνοντας την αντίστροφη ψυχολογία να μοιάζει με παιχνίδι στο οποίο έχουν τερματίσει όλες τις πίστες! Περνάνε στα παιδιά το μήνυμα πως μπορεί να γίνει το δικό τους χωρίς ωστόσο να γίνεται. Το τερπνόν μετά του ωφελίμου!

Οι γραμμές ισορροπίας σε όλα τα παραπάνω είναι κόκκινες και λεπτές. Δεν ξέρεις πότε θα βγεις εκτός ορίων, πότε θα εκμεταλλευτείς την τακτική αυτή λιγάκι παραπάνω απ’ το (υποκειμενικά) ηθικά σωστό, πόσο τελικά εθιστικό μπορεί να γίνει και σε πολλές περιπτώσεις καταστροφικό για μια σχέση.

Μάθε να απολαμβάνεις τα πράγματα και τους ανθρώπους όπως είναι. Αντίστροφη ή μη, η ψυχολογία είναι πρόκληση για να καταλάβεις τον άλλον. Ακόμη κι αυτό εδώ είναι ένα ακόμη άρθρο που θα σου πει τα ίδια με άλλα τόσα περί ψυχολογίας -ή μήπως όχι;