Ένα ξεκαθάρισμα όσο πονάει τόσο βοηθάει

Υπάρχουν κάποιες μέρες που απλά ξυπνάμε αγχωμένοι. Για την ακρίβεια, ακόμα πιο αγχωμένοι. Είναι από αυτές τις μέρες, μάλλον, που όλοι –έτσι θέλω να πιστεύω τουλάχιστον παρηγορώντας με– έχουμε με κάποια συχνότητα και δυσκολευόμαστε να ξεφύγουμε από τις σκοτεινές μας σκέψεις.

Είναι αυτό το αίσθημα του κάτι δεν πάει καλά, αλλά δεν είναι και προσδιορισμό, μέχρι να καταλήξουμε στο ότι τίποτα δεν πάει καλά. Κι εκεί είναι που ή θα σηκωθούμε και θα καλλωπιστούμε μέχρι τελικής πτώσεως –όσων μας δουν–, θα γεμίσουμε τη μέρα μας με ένα σωρό υποχρεώσεις, κυρίως εκτός σπιτιού, που ξαφνικά θυμηθήκαμε, ή που θα σερνόμαστε ξεφυσώντας –καπνό κυρίως– και θα βυθιζόμαστε σε περαιτέρω σκέψεις… Λοιπόν, μέχρι πρότινος ίσως μέσα μας επικρατούσε ως η πιο σωστή επιλογή η πρώτη. Αναρωτιόμαστε, ωστόσο, άλλοτε γιατί να θεωρούμε πως μας κάνει καλό το να μη σκεφτόμαστε;

Δε λέω, το να μη σε παίρνει από κάτω και το να καταφέρνεις να καταπολεμάς την αρνητική σου διάθεση και να την ανατρέπεις με διάφορα τρικς, είναι σίγουρα επίτευγμα και θέλει κόπο να τα ανακαλύψεις και να τα κάνεις πραγματικά λειτουργικά. Απ’ την άλλη όμως, κάποιες φορές μήπως αυτό το «με παίρνει από κάτω» δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με το «τα βάζω όλα κάτω απ’ το χαλί»;

Ασφαλώς οι σκέψεις είναι ανεξέλεγκτες και μυστήριες. Ίσως και περίεργες να εξερευνήσουν μονοπάτια δύσβατα, πολλές φορές απάτητα, γι’ αυτό και τις φοβόμαστε. Είναι κάτι σαν μόδα της εποχής, άλλωστε, το αποφεύγουμε να σκεφτούμε. Κι όμως πού και πού, αυτό το λιοντάρι που βρυχάται κι αυτές οι σκέψεις που ξεχύνονται, μας τραβούν κοντά τους και νιώθουμε την ανάγκη να αφεθούμε στη δίνη τους, και να εξερευνήσουμε τις πτυχές μέσα μας, να φωτίσουμε και την παραμικρή. Να έρθουμε αντιμέτωποι με τους φόβους μας. Να παραδεχτούμε τα λάθη μας, εφόσον τα αντικρίσουμε. Να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Και να μας κατηγορήσουμε μέχρις ότου μας αποδεχτούμε. Να πετάξουμε παραπέρα το χαλί και να ξεθάψουμε ό,τι κουβαριασμένο υπήρχε από κάτω.

Και, ναι, δε θα ‘ναι μια εύκολη μέρα αυτή. Δε θα ‘ναι καθόλου φωτεινή, σίγουρα όμως θα ‘ναι εξελικτική. Και φυσικά αυτό δεν το αντιλαμβανόμαστε άμεσα. Το αναγνωρίζουμε ωστόσο όταν αφηνόμαστε –συνειδητά πλέον– στη δύναμη αυτής της γνώσης… Είναι κάτι σαν το τετριμμένο πλην αληθινό «η γνώση είναι δύναμη κι η άγνοια ευτυχία». Πολλές φορές καλούμαστε να διαλέξουμε ανάμεσά τους άλλωστε. Και πολλές επιλέγουμε την ηρεμία και την ανεμελιά της άγνοιας.

Εδώ, όμως, πρόκειται για κάτι παραπάνω  ή, καλύτερα, για κάτι παραμέσα, πρόκειται για ένα ακόμη βήμα προς την αυτογνωσία. Σίγουρα και προς την αυτοκριτική και την κριτική γενικότερα ανθρώπων που, θετικά ή αρνητικά, μετράνε μέσα μας αλλά και των σχέσεων που έχουμε με αυτούς αναπτύξει. Είναι ένα ξεκαθάρισμα που όσο πονάει άλλο τόσο βοηθάει.

Βυθιζόμαστε σε σκέψεις κι όσο τολμάμε να εμβαθύνουμε και μπήγουμε στις πληγές το μαχαίρι, άλλο τόσο φοβόμαστε∙ να δούμε εμάς όσο και τους άλλους στην πραγματική τους διάσταση. Κι όσο αποκαλυπτόμαστε, άλλο τόσο θέλουμε να τρέξουμε να κρυφτούμε.

Ο φόβος είναι το δυνατότερο συναίσθημα. Συνοδεύει ίσως όλα τα υπόλοιπα και μπορεί να αποδειχθεί σοφός, γιατί βασικό του χαρακτηριστικό είναι η αποτροπή από κινδύνους, ή πιο σωστά, από αυτά που νιώθουμε ως κινδύνους. Και πράγματι, υπάρχει ένας που παραμονεύει∙ να βυθιστούμε στο σκοτάδι μας… Βυθιζόμαστε, όμως, για να αναδυθούμε, όντως σοφότεροι και πιο δυνατοί.

Μέσα μας πάντα ξέρουμε, έχουμε τις απαντήσεις, οι ρυθμοί της καθημερινότητας όμως και τα συνεχώς αυξανόμενα άγχη και μικροπροβλήματα μας καταπίνουν, μας κάνουν μικρούς και μίζερους. Ψάχνουμε συνεχώς τρόπους να ξεφεύγουμε. Δεν επικεντρωνόμαστε σε μας με ουσιαστικό τρόπο όταν πάντα υπάρχει η εύκολη κι ανώδυνη λύση της ζωής των άλλων και δυστυχώς εκεί πρωτοστατούμε στα σχόλια, την κριτική και την ωμή αντιμετώπιση. Εκεί φαίνονται εύκολα τα προβλήματα ή ακόμα χειρότερα τόσο μεγάλα κι ικανά να μας παρηγορήσουν, ώστε να ξεχάσουμε τα δικά μας. Οι ανθρώπινες σχέσεις, ελαφρά την καρδία, γίνονται στόχος κι αντικείμενο κουτσομπολιού που καλοπροαίρετα ή μη συμβάλει στο σκοπό μας να ξεχαστούμε.

Ισχύει φαντάζομαι όμως κι εδώ ο κανόνας, πως όσα περισσότερα μαζεύονται, τόσο πιο κουραστική και πιθανότατα χρονοβόρα η αντιμετώπισή τους, τόσο πιο επίπονη. Πάντα –το καταλαβαίνω–  δεν μπορούμε να το επιτύχουμε, αλλά επειδή κάποια στιγμή θα βρεθούμε απέναντι απ’ τον εαυτό μας, τις επιλογές, τα λάθη, όπως και τα θετικά αντίβαρα, καλό είναι να κάνουμε αυτήν την κουβεντούλα ενσυνείδητα πού και πού.

Να αποφεύγουμε τον ωχαδερφισμό και να νικήσουμε έναν απ’ τους φόβους των ημερών∙ τον φόβο της σκέψης.