Καθημερινά κρυβόμαστε πίσω απ’ το δάχτυλό μας, εθελοτυφλούμε και κατεβάζοντας το διακόπτη, ό,τι μας ενοχλεί, αυτόματα παύει να υπάρχει.
Στο πλαίσιο αυτής της τακτικής του «κλείνω τα μάτια» βάλαμε και το «κοιτάζω μόνο την καμπούρα μου» κι υποκρινόμαστε πως δε μας αφορά τι κάνουν οι άλλοι γύρω μας κι ούτε κρίνουμε τις δικές τους κινήσεις, στάσεις, αποφάσεις.
«Μη κρίνετε ίνα μη κριθήτε» υπογραμμίζει το εκκλησιαστικό ρητό Κατά Ματθαίον κι ακούγεται τόσο αρχαίο όσο κι η Καινή Διαθήκη. Αλήθεια τώρα, ποιον κοροϊδεύουμε; Και πόσο χριστιανικό είναι το «κοίτα εσύ τη δουλειά σου, μη δέχεσαι παρατηρήσεις και μην ενδιαφέρεσαι για την εξέλιξη του συνανθρώπου σου»;
Στην πραγματικότητα το «μην κρίνεις για να μην κριθείς» έχει πεθάνει κι έχει ξεπεραστεί από καιρό. Θα κριθείς ούτως ή άλλως, ό,τι κι αν πεις, ό,τι κι αν κάνεις, όπως κι αν φερθείς. Γι’ αυτό, λοιπόν, φρόντισε να κρίνεις. Να κρίνεις αυστηρά τους άλλους, αλλά μην ξεχνάς να κρίνεις και τον εαυτό σου, κυρίως αυτόν.
Τόσο εγωιστές και κακομαθημένοι, τόσο δε σηκώνουμε μύγα στο σπαθί μας –κι όπου μύγα βάλε την αναγνώριση κάθε κουσουριού μας, κι όπου σπαθί τον ίδιο μας τον χαρακτήρα– που αντί να παρακαλάμε για κριτική, κλείνουμε τα μάτια κι υψώνουμε τείχη.
Κατεβάζουμε ρολά μαζί και μούτρα σε όποιον τολμήσει να μας κρίνει, να αναγνωρίσει ένα κακό στοιχείο της προσωπικότητάς μας, να εντοπίσει ένα λάθος στη συμπεριφοράς μας. Τόσο άψογοι και τόσο τέλειοι.
Κι ούτε μας πέρασε ποτέ απ’ το στενό μυαλουδάκι μας πως ο μόνος τρόπος να εξελιχθείς είναι να κριθείς. Πως είναι μονόδρομος για την αλλαγή και την πρόοδο.
Να την κυνηγάς την κριτική, να παρακαλάς γι’ αυτήν. Δεν είναι το τέρας που σε έπεισαν. Δεν είναι απόρροια ζήλειας ή κακής προαίρεσης. Όχι πάντα τουλάχιστον, κι είναι στο χέρι σου να φιλτράρεις ποια σημεία θα κρατήσεις.
Πρόσεχε, όμως, το να δέχεσαι τη θετική και να πετάς αυθαίρετα την αρνητική, δε σημαίνει βάζω φίλτρο στην κριτική που με επηρεάζει, αλλά φοράω παρωπίδες και κοροϊδεύω τον ίδιο μου τον εαυτό.
Η κριτική έχει ουσία κι αξία σύμφωνα όχι με το αντικείμενό της, με το πόρισμά της, αλλά με το υποκείμενό της. Αυτός που ασκεί την κριτική δίνει και το ανάλογο βάρος σε αυτήν.
Προφανώς δε θα επηρεαστείς από κάθε κακόβουλο άνθρωπο του περιβάλλοντός σου. Το ίδιο προφανές, όμως, είναι πως δε θα επιτρέπεις σε τέτοια άτομα να ανήκουν στον κύκλο σου, κι αν δεν μπορείς να τα αποφύγεις, μπορείς κάλλιστα να τα πετάξεις έξω απ’ τον κύκλο επιρροής σου.
Σεβαστή η κριτική από σεβαστές προσωπικότητες, απλή η συνταγή. Καλή επισήμανση δεν είναι απαραίτητα η θετική αλλά αυτή που γίνεται με ενδιαφέρον κι αγάπη κι αποσκοπεί στη βελτίωσή σου.
Ο μόνος τρόπος να την αποφύγεις εξάλλου είναι να μην κάνεις και να μη λες τίποτα. Όλοι κρίνουμε κι όλοι κρινόμαστε, είναι αναπόφευκτο. Κι είναι προτιμότερο να σχηματίζεις ο ίδιος μία άποψη κι ας είναι κι η χειρότερη απ’ το ασπάζεσαι τυφλά τη γνώμη των άλλων.
Να επισημαίνεις στους ανθρώπους τα λάθη τους, ειδικά σε αυτούς που αγαπάς, να τους ανάβεις το φως όταν κλείνουν τα μάτια μπροστά στα ελαττώματά τους. Να τους διορθώνεις, να τους κρίνεις σκληρά, αλλά πάντα με αγάπη. Η ειλικρίνεια είναι το θεμέλιο μιας σχέσης. Και το ίδιο ακριβώς να εύχεσαι να κάνουν κι αυτοί για ‘σένα.
Να κρίνεις, λοιπόν, με ενδιαφέρον, με προσοχή, με σεβασμό. Να γίνεσαι αυστηρός κριτής, αρκεί να είσαι πάντα ειλικρινής. Να κρίνεις πρώτος εσύ και να δίνεις την πάσα σε ένα κύκλο αλληλεπίδρασης. Να δέχεσαι και να κυνηγάς την κριτική. Η θετική θα σου προσφέρει χαμόγελο, η αρνητική δύναμη, βελτίωση κι εξέλιξη.
Εξάλλου κάθε φορά που κρίνεις κάποιον, δε χαρακτηρίζεις αυτόν, αλλά τον ίδιο τον εαυτό σου και δεν υπάρχει πιο ειλικρινής τρόπος για να σε ανακαλύψεις απ’ αυτόν!
Συντάκτης: Πωλίνα Πανέρη
