1/5 παιδιά κακοποιείται σ3ξουαλικά κι 9/10 φορές από δικό του άνθρωπο

Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία του Π.Ο.Υ. 1 στα 5 παιδιά παγκοσμίως και 1 στα 6 στη χώρα μας πέφτουν θύματα σ3ξουαλικής κακοποίησης από τη στιγμή της γέννησής τους μέχρι την ενηλικίωση τους. Ποσοστό που και μόνο το άκουσμά του είναι όχι απλά ακραίο, ανησυχητικό και φρικτό, αλλά μας κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ώστε να δράσουμε άμεσα. Κι εδώ θα πρέπει να σημειώσουμε πως ακόμα πιο ανησυχητικό, το καθιστά το γεγονός πως τα περισσότερα περιστατικά της σ3ξουαλικής κακοποίησης κρύβονται μέσα στη σιωπή και δεν αναφέρονται ποτέ ή δεν καταγράφοντα επίσημα.

Κι ενώ συνηθίζουμε να συμβουλεύουμε τα παιδιά μας «να μην παίρνουν καραμέλες από αγνώστους» ή να μη μιλάνε σε ανθρώπους που δεν ξέρουν, προσπερνάμε πως οι 9 στις 10 κακοποιήσεις δε διαπράττονται από κανέναν άγνωστο αλλά από κάποιον πάρα πολύ οικείο, προς το παιδί, άνθρωπο, ακόμα κι από άτομα του οικογενειακού του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένων των γονέων, των παππούδων, των αδερφών, των θείων. Από άτομα που διατηρούν πολύ στενές σχέσεις με το περιβάλλον του παιδιού, επομένως μπορούν με αρκετά μεγάλη ευκολία να προσεγγίσουν τον ανήλικο.

Σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ. το 2022 υπήρξαν 86 βι@σμοί ανηλίκων και 54 μόλις κατά το πρώτο οκτάμηνο του 2023. 180 παιδιά το 2022 υπέστησαν προσβολή της γενετήσιας αξιοπρέπειάς τους και 138 το πρώτο οκτάμηνο του 2023. Θα πρέπει να σημειώσουμε εδώ πως σ3ξουαλική κακοποίηση δεν αποτελεί μόνο η διείσδυση με οποιονδήποτε τρόπο και σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος. Σ3ξουαλική κακοποίηση αποτελεί οποιοδήποτε άγγιγμα στο σώμα, χάδι, φιλί ή τρίψιμο, ο αυν@νισμός, η έκθεση του παιδιού σε πορν@γραφικό υλικό και η συμμετοχή του στην παραγωγή σ3ξουαλικών εικόνων, ο εξαναγκασμός των παιδιών να παρακολουθήσουν σ3ξουαλικές εικόνες ή πράξεις καθώς κι η ενθάρρυνσή τους να συμπεριφερθούν με σ3ξουαλικούς τρόπους. Σ3ξουαλική κακοποίηση αποτελεί και η διαδικτυακή αποπλάνηση (διαδικτυακό grooming).

Τα περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης τις περισσότερες φορές δεν αναφέρονται. Η σιωπή τόσο των ίδιων των παιδιών όσο και της οικογένειας οφείλεται σε πολλούς λόγους. Το παιδί μπορεί να απειλείται από τον θύτη ότι θα βλάψει είτε το ίδιο είτε κάποιο άλλο πρόσωπο που αγαπά. Μπορεί ο ανήλικος να ντρέπεται για την πράξη στην οποία συμμετείχε, να νιώθει φόβο ή να θεωρεί πως αν μιλήσει δε θα τον πιστέψουν, δε θα τον καταλάβουν ή θα τον τιμωρήσουν. Τα παιδιά, πολλές φορές δε γνωρίζουν σε ποιον πρέπει να μιλήσουν και πώς ακριβώς να το κάνουν. Από την άλλη πλευρά, η οικογένεια που είναι ενήμερη για το περιστατικό, είτε φοβάται να το γνωστοποιήσει για να μη στιγματιστεί κοινωνικά, ή μπορεί να μη γνωρίζει πώς πρέπει να χειριστεί αποτελεσματικά και διαδικαστικά την κατάσταση. Ακόμη χειρότερα, η βία ενδεχομένως να λαμβάνει χώρα εντός ενός οικογενειακού πλαισίου όπου υπάρχει ευρύτερη κακοποιητική συμπεριφορά, χειραγώγηση κι απειλή προς τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας που δεν τους επιτρέπει να μιλήσουν.

Ας δούμε λιγάκι το νομικό πλαίσιο που αφορά τα περιστατικά της σ3ξουαλικής κακοποίησης των ανηλίκων. Σύμφωνα με τη διάταξη του α. 339 ΠΚ, αναφορικά με τις γενετήσιες πράξεις στις οποίες εμπλέκεται ανήλικος, όταν το θύμα είναι κάτω των 12 ετών, η πράξη τιμωρείται με κάθειρξη, όταν το θύμα είναι μεταξύ 12 και 14 ετών, ο δράστης τιμωρείται με κάθειρξη έως 10 έτη, ενώ όταν το θύμα συμπληρώσει τα 14 έτη, ο θύτης τιμωρείται με φυλάκιση 2 ετών τουλάχιστον. Όσον αφορά τις γενετήσιες πράξεις μεταξύ ανηλίκων κάτω των 15 ετών, δεν τιμωρούνται παρά μόνο στην περίπτωση που η διαφορά ηλικίας μεταξύ δράστη και θύματος είναι μεγαλύτερη των 3 ετών, όπου υπάρχει δυνατότητα επιβολής αναμορφωτικών ή θεραπευτικών μέτρων. Η συναίνεση ακόμη και η πρωτοβουλία του ανηλίκου για μια τέτοια πράξη δεν αποτελεί λόγο άρσης του αδίκου. Συνεπώς, λόγω της ηλικίας και της ενδεχόμενης απουσίας ωριμότητας και διαύγειας ως απόρροια αυτής, η συναίνεση του παθόντος είναι άκυρη.

Τα σημάδια της βίας χαράσσονται πάνω στα παιδιά για ολόκληρη τη ζωή τους και οι συνέπειες είναι καταστροφικές κι απειλητικές για την υγεία των θυμάτων. Καταλήγουμε λοιπόν για ακόμα φορά στο συμπέρασμα πως η πρόληψη, ενημέρωση, η γνώση, πραγματικά μπορεί να σώζει ζωές. Ζώντας σε μια χώρα όπου το εκπαιδευτικό σύστημα ακόμα «μπάζει» κι ενώ υπάρχει το απαραίτητο καταρτισμένο εκπαιδευτικό προσωπικό για να στελεχώσει θέσεις σχολικών συμβούλων, ψυχολόγων κι εκπαιδευτικών πάνω σε θέματα σ3ξουαλικής διαπαιδαγώγησης, οι ενέργειες που γίνονται από μέρους της πολιτείας είναι δραματικά ελάχιστες.

Επιτακτική ανάγκη αποτελεί η εισαγωγή του μαθήματος της σ3ξουαλικής διαπαιδαγώγησης σε κάθε εκπαιδευτική βαθμίδα, μέσω του οποίου γονείς και παιδιά θα ενημερωθούν για το τι αποτελεί κακοποιητική συμπεριφορά, πώς μπορούμε να προστατεύουμε τα προσωπικά μας όρια και το σώμα μας, πού και πότε πρέπει να μιλήσουμε σε περίπτωση, όχι μόνο κακοποίησης, αλλά για κάθε θέμα που αφορά τη σεξουαλικότητα των παιδιών και των εφήβων, τι αποτελεί υγιή συμπεριφορά και τι όχι, αλλά και πώς θέτουμε όρια συμπεριφοράς στους άλλους.

Παρ’ όλα αυτά δυστυχώς υπάρχουν γονείς που ακόμα φαίνεται πως αντιδρούν στην εισαγωγή του μαθήματος στα σχολεία –προφανώς λόγω άγνοιας- αλλά και το ίδιο το κράτος δεν προωθεί συστηματικά τα εκπαιδευτικά προγράμματα βάζοντας φρένο σε ό,τι πιο σημαντικό μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά μας. Τη γνώση και την πρόληψη. Είναι ώρα να δράσουμε, να ενημερωθούμε, να προστατεύσουμε αλλά και να προστατευθούμε.