Σήμερα το πρωί σημειώθηκε ένα ακόμα περιστατικό στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι που -ξανά- μάς κάνει να αναρωτηθούμε κατά πόσο ο τρόπος με τον οποίο διαμαρτυρόμαστε και προσπαθούμε ν’ αλλάξουμε τον κόσμο γύρω μας είναι ο αποτελεσματικός ή μήπως τελικά το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε καλύπτεται από την πράξη μέσω της οποίας το δηλώνουμε;
Δύο γυναίκες, οι οποίες δηλώνουν ακτιβίστριες έριξαν ντοματόσουπα στον πίνακα της Μόνα Λίζα στο μουσείο του Λούβρου, ενώ διαμαρτυρόντουσαν φωνάζοντας: «Τι είναι πιο σημαντικό; Η τέχνη ή το δικαίωμα στην υγιεινή και βιώσιμη τροφή; Το αγροτικό μας σύστημα είναι άρρωστο».
Εδώ και δύο εβδομάδες οι αγροτικές κινητοποιήσεις στην Γαλλία είναι έντονες –προκαλώντας κινητοποιήσεις και σε άλλες ευρωπαικές χώρες- ζητώντας από την κυβέρνηση Μακρόν να λάβει μέτρα σχετικά με τις χαμηλές τιμές των αγροτικών προϊόντων, την πράσινη μετάβαση και τις πολιτικές της ελεύθερης αγοράς. Κι ενώ τα αιτήματα είναι αρκετά σοβαρά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο αγροτικός πληθυσμός εξίσου μεγάλα, διαπράττοντας βανδαλισμούς πάνω σε σημαντικά έργα τέχνης ή σε μνημεία υψίστης ιστορικής και πολιτισμικής αξίας, αποπροσανατολίζεται ο αρχικός στόχος της διαμαρτυρίας, ο οποίος είναι να έρθει η αλλαγή.
Δεν μπορούμε να πετύχουμε την αλλαγή όταν οι πράξεις μας αναπαράγουν στην ουσία αυτό που θέλουμε να καταπολεμήσουμε ή με τρόπο ο οποίος υπερβαίνει τον σκοπό μας και ξεφεύγει από τα επιτρεπτά όρια συμπεριφοράς. Κι ενώ η πράξη διαμαρτυρίας στην οποία προβαίνουμε είναι αρκετά σημαντική γιατί πολλές φορές πρέπει να φωνάξουμε για να αλλάξουμε πράγματα, συνθήκες, καταστάσεις, νόμους, πολίτευματα, την ποιότητα των ζωών μας δηλαδή, όταν διαμαρτυρόμαστε καταστρέφοντας, επί της ουσίας υποβαθμίζουμε την προσπάθεια που αρχικά ξεκινήσαμε να κάνουμε. Είναι λοιπόν ο τρόπος με τον οποίο επιλέγουμε να οδηγηθούμε στον στόχο μας, αυτός που τελικά θα καθορίσει την πορεία του αλλά και την επιτυχία του. Χάνεται έτσι, το ουσιώδες μήνυμα που προσπαθούμε να περάσουμε μέσω της διαμαρτυρίας μας πίσω από την πράξη βανδαλισμού και έτσι υπονομεύεται κάθε διεκδίκηση, εκφυλίζοντας κάθε αγωνιστική προσπάθεια που κάνουμε.
Η τέχνη αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς πολιτιστικούς και πνευματικούς τομείς της ανθρωπότητας. Το γεγονός ότι ένα κράτος αντιμετωπίζει προβλήματα σε ποικίλους άλλους τομείς, δε μας δίνει ούτε το δικαίωμα να δρούμε κατ’ αυτόν τον τρόπο και να ρημάζουμε, να καταστρέφουμε, να φθείρουμε κτίρια, αντικείμενα, περιουσίες αλλά ούτε και να είμαστε ασεβείς και επί της ουσίας να μην τιμούμε τις πλευρές αυτές που δίνουν στη χώρα μας την ιδιαίτερη αξία και τον χαρακτήρα που την κάνει να είναι διαφορετική, σημαντική και να ξεχωρίζει από οποιαδήποτε άλλη. Προσπαθώντας να υποβαθμίσουμε ή και να καταστρέψουμε την πολιτισμική μας και την καλλιτεχνική μας κληρονομιά ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τις ευθύνες των κυβερνώντων, είναι στην ουσίας σαν να στρεφόμαστε ενάντια στη δική μας ταυτότητα αφού δεν τιμούμε τις αξιόλογες και ανεκτίμητες πλευρές της.
Το χειρότερο είναι πως αυτή η επίθεση είναι μια από τις δεκάδες που γίνονται από «ακτιβιστές» εναντίον κλασικών καλλιτεχνικών αριστουργημάτων ανά τον κόσμο.
Στο παρελθόν μας απασχόλησαν κι άλλες παρόμοιες ενέργειες όπως για παράδειγμα η ενέργεια της ακτιβιστικής οργάνωσης για το κλίμα «Last Generation» που περιέλουσε με πετρέλαιο το έργο «Θάνατος και Ζωή» του Γκούσταβ Κλιμτ. Η οργάνωση «Just Stop Oil» που στην προσπάθεια της να αφυπνίσει κατά των πετρελαϊκών εταιριών, εκτόξευσε κονσέρβες στα «Ηλιοτρόπια» του Βίνσεντ βαν Γκογκ, στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Ο πίνακας «Les Meules» του Κλοντ Μονέ, στο Μουσείο Μπαρμπερίνι στο Πότσνταμ ο οποίος πασαλείφθηκε με πουρέ πατάτας και η τούρτα που «έφαγε» ξανά στο παρελθόν η Μόνα Λίζα από έναν άνδρα μεταμφιεσμένο σε γυναίκα που διαδήλωνε εναντίον της περιβαλλοντικής καταστροφής.
Ακτιβιστικές ενέργειες που τελικά βρομίζουν την ίδια την έννοια του ακτιβισμού.
Επιμέλεια κειμένου: Κατερίνα Κεχαγιά