Η φύση καθημερινά μας εκπλήσσει. Πιστεύουμε ότι μας προσφέρει πολλά, αλλά τελικά αντιλαμβανόμαστε πως μπορεί να μας δώσει ακόμα περισσότερα από όσα μπορούμε να αντιληφθούμε. Υπάρχουν τόσα πολλά στοιχεία της που δεν έχουμε ανακαλύψει ακόμα και σταδιακά έρχονται στο φως. Σε συνδυασμό με την επιστήμη, κάνει κυριολεκτικά θαύματα.
Έτσι, μπροστά σε ένα ακόμα εκπληκτικό -και όχι μόνο- επίτευγμα βρισκόμαστε για ακόμα μια φορά αφού επιστήμονες ανέπτυξαν βιβλικό δέντρο από σπόρο 1.000 ετών, με πιθανές θεραπευτικές ιδιότητες. Ο σπόρος από τον οποίο αναπτύχθηκε η ρητίνη του δέντρου, βρέθηκε σε ένα σπήλαιο κοντά στην Ιερουσαλήμ. Το φυτό αυτό με βάση τις εκτιμήσεις των ειδικών θα μπορούσε να είναι η πηγή ενός φαρμάκου που αναφέρεται στη Βίβλο.
Το μήκους του σπόρου είναι περίπου 2 εκατοστά και χρονολογείται μεταξύ 993 μ.Χ. και 1202 μ.Χ.. Ανακαλύφθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και τελικά, μετά από χρόνια προσπάθειας καλλιέργειας του φυτού, οι ερευνητές ανέπτυξαν ένα δενδρύλλιο το οποίο ονόμασαν «Σεβά». Με βάση την ανάλυση του DNA του φυτού φαίνεται ότι το δέντρο ανήκει σε ένα μοναδικό είδος Κομμιφόρου που το συναντούμε στην Αφρική, τη Μαδαγασκάρη και την Αραβική Χερσόνησο και είναι γνωστό για τις αρωματικές ρητίνες κόμμι.
Αναφορές για τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού συναντούμε στη βιβλιογραφία της ελληνιστικής, της ρωμαϊκής-βυζαντινής και της μετακλασικής περιόδου μεταξύ του 4ου και του 8ου αιώνα μ.Χ. με την ονομασία ως το «Βάλσαμο της Ιουδαίας». Η ρητίνη του δέντρου, που στα βιβλικά κείμενα ονομάζεται «τσόρι», ήταν ιδιαίτερα πολύτιμη στον αρχαίο κόσμο και εξάγονταν σε όλη τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Προηγούμενες έρευνες έδειξαν ότι χρησιμοποιούνταν ως άρωμα, θυμίαμα, φάρμακο για τον καταρράκτη, αντίδοτο σε δηλητήρια, καθώς και στη διαδικασία της ταρίχευσης. Παρά την αξία του, όμως, φαίνεται να έχει εξαφανιστεί από την περιοχή του Λεβάντε μέχρι τον 9ο αιώνα.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα φύλλα του δενδρυλλίου έχουν βιολογικά ενεργές ενώσεις με αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Η ομάδα βρήκε επίσης υψηλά επίπεδα (30%) σκουαλένιου, μιας οργανικής ένωσης που χρησιμοποιείται στην περιποίηση του δέρματος, στα φύλλα του Sheba. Ένα άλλο ερώτημα που ενδιέφερε την ομάδα να απαντήσει αφορούσε το πώς ο σπόρος κατέληξε στην τοποθεσία του σπηλαίου όπου ανακαλύφθηκε. Υποθέτουν ότι θα μπορούσε είτε να έχει εναποτεθεί από κάποιο ζώο, είτε διαφορετικά να έχει αποθηκευτεί σκόπιμα εκεί από κάποιον άνθρωπο. «Η εναπόθεση του “Σεβά” στο σπήλαιο από ζώο ή πουλί υποστηρίζεται από στοιχεία ότι μικρά τρωκτικά αποθηκεύουν σπόρους Commiphora και οι ώριμοι καρποί του τρώγονται από πουλιά, συμπεριλαμβανομένων των περιστεριών, πανίδα της οποίας τα υπολείμματα έxουν βρεθεί σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην έρημο της Ιουδαίας και εξακολουθούν να υπάρχουν στην περιοχή σήμερα», εξηγούν οι ερευνητές. «Ο μικρός αριθμός των σπόρων που βρέθηκαν στο σπήλαιο υποδηλώνει επίσης ότι μεταφέρθηκε στο σπήλαιο από ζώα.»
Το «Σεβά» δεν παράγει άνθη και καρπούς ακόμη, κάτι που οι ερευνητές ελπίζουν ότι θα τους βοηθήσει να το συγκρίνουν καλύτερα με σύγχρονα συγγενικά είδη. Υποθέτουν ότι το περιβάλλον όπου αναπτύσσεται τώρα, μπορεί να μην ευνοεί την ανθοφορία και την αναπαραγωγή του.
Κι ενώ νομίζουμε πως στην εποχή μας γνωρίζουμε αρκετά, γίνονται κάτι τέτοιες επιστημονικές προσπάθειες και μας δείχνουν πως ίσως τελικά βρισκόμαστε μόνο στην αρχή από όσα θα μπορούσαμε να ανακαλύψουμε και να δημιουργήσουμε στο μέλλον. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό πώς η επιστήμη μπορεί να σε πάει χιλιάδες χρόνια πίσω αλλά και μπροστά, ταυτόχρονα. Τόσο εντυπωσιακό, όσο και το γεγονός πως μπορεί να θεραπεύσει κι έχει αντίδοτο για τα πάντα. Ας ευχηθούμε να έχουμε βρεθεί γι’ ακόμα μια φορά σε μια ανακάλυψη που πέρα από την αξία που της δίνει το γεγονός της βιβλικής της ύπαρξης, να φέρει τελικά θεραπευτικά αποτελέσματα αξιοποιήσιμα και στην καθημερινή πράξη.
Συντάκτης: Έλενα Τσιολάκη
