Πόσα χρόνια είναι «μεγάλη διαφορά ηλικίας» σε ένα ζευγάρι;

Στον έρωτα η ηλικία –κι αναφέρομαι αποκλειστικά σ’ αυτήν που μπορεί να υπάρξει συναίνεση- είναι απλά ένας αριθμός. Γιατί ο έρωτας δε μετράει χρόνια αλλά συναισθήματα. Οι σχέσεις των ανθρώπων που έχουν μεγάλη διαφορά ηλικίας μεταξύ τους, διαφορά δηλαδή 10 χρονάκια plus, ακόμα θεωρούνται γι’ αρκετούς ταμπού κι εξακολουθούν να τραβούν όχι μόνο τα βλέμματα αλλά γίνονται αντικείμενο συζήτησης και προβληματισμού για πολλούς. Και λέω ακόμα, γιατί, εν έτει 2024, θα περιμέναμε να υπάρχει μεγαλύτερη πνευματική ωρίμανση. Ωστόσο, ζούμε σε μια κοινωνία που προσπαθούμε μέσα από συζητήσεις που ανοίγουμε ν’ αποστιγματίσουμε τις σχέσεις και τους ανθρώπους.

Έτσι, συχνά ακούμε να ξεστομίζονται –καθόλου ενοχικά- φράσεις του τύπου «η γριά κότα έχει το ζουμί», «Βρήκε τον sugar daddy/ τη sugar mummy», «θα μπορούσαν να είναι γονιός και παιδί», «άλλος για τα λεφτά κι άλλος για την αγάπη», «περνάει κρίση μέσης ηλικίας.» Πρόκειται στην ουσία για στερεοτυπικές εκφράσεις που στιγματίζουν και χαρακτηρίζουν μια σχέση με μεγάλη διαφορά ηλικίας, θεωρώντας πως πίσω από αυτήν κρύβεται πάντα και μόνο το συμφέρον του ενός από τον άλλον κι αμφισβητώντας την ύπαρξη αληθινών συναισθημάτων κι αμοιβαίου ενδιαφέροντος ανάμεσα στο ζευγάρι. Πόσο αληθινή θα μπορούσε να είναι μια αγάπη που βασίζεται στο συμφέρον; Όλοι μας θα απαντούσαμε «καθόλου».

Καλό θα είναι, σ’ αυτό το σημείο, να διευρύνουμε λιγάκι τα όρια της σκέψης μας και να εξετάσουμε το θέμα «σχέση» περισσότερο σφαιρικά. Αρχικά, η διάθεση για εκμετάλλευση είναι κάτι που δεν έχει να κάνει με τη διαφορά ηλικίας αλλά μπορεί να εντοπιστεί ανάμεσα σε ζευγάρια που δεν έχουν καθόλου ηλικιακή διαφορά, έχουν μικρή ή μεγάλη. Σε κάθε περίπτωση, δηλαδή, η διάθεση για εκμετάλλευση είναι στοιχείο που περιγράφει μια μη υγιή σχέση, που ‘χει ως επίκεντρο το «εγώ» κι όχι το «εμείς» κι αυτό μπορεί να αποβεί από λίγο έως ακραία καταστροφικό για τον έναν ή και τους δύο. Σε καμία όμως περίπτωση δεν έχει να κάνει με την ηλικία παρά μονάχα με τον χαρακτήρα, τη συμπεριφορά και την ψυχική υγεία των ατόμων που συμμετέχουν στη σχέση.

Τα προβλήματα που έχει ν’ αντιμετωπίσει ένα ζευγάρι στη σχέση αφορούν περισσότερο άλλου είδους πράγματα. Η σχέση είναι κάτι αρκετά βαθύτερο και οι διαφορές δεν εντοπίζονται τόσο πολύ στην ηλικία. Για παράδειγμα, είναι σημαντικότερες οι διαφορές ως προς τον τρόπο σκέψης, τις προσδοκίες, τον χαρακτήρα και τις ανάγκες των μελών της, κι αυτές ενδεχομένως δημιουργούν μεγαλύτερα και αγεφύρωτα χάσματα συγκριτικά με αυτά που προκαλεί η ηλικιακή διαφορά.

Επειδή όμως γίνεται τόσος λόγος, οι ειδικοί σχέσεων εξηγούν γιατί οι άνθρωποι ενδιαφέρονται τόσο πολύ για τη διαφορά ηλικίας, αν και πώς θα μπορούσαν να λειτουργήσουν οι σχέσεις αυτές. Σίγουρα οι σχέσεις με διαφορά ηλικίας είναι αμφιλεγόμενες. Η στερεοτυπική λογική που υπάρχει ίσως οδήγησε κι εσένα κάποια στιγμή να απορρίψεις ραντεβού με άνθρωπο με τον οποίο είχες διαφορά ηλικίας. Ίσως σκεφτόσουν τι γνώμη θα έχουν οι άλλοι για σένα και πως μια τέτοια επιλογή δεν είναι «σωστή» και θα σε στιγματίσει. Δυστυχώς, η γνώμη της οικογένειας, των φίλων, των γνωστών συχνά γίνεται οδηγός στις επιλογές σου, κι αν αυτή δεν είναι αποδεκτή από τους γύρω σου δεν την κάνεις. Όχι γιατί ο άνθρωπος δε σου ταιριάζει αλλά γιατί δεν ταιριάζει με τις προσδοκίες που έχουν οι γύρω σου από σένα. Αυτή σίγουρα είναι μια λογική που σε απομακρύνει από τα θέλω σου και απ’ το πώς θες να ζεις.

Αυτό που οδηγεί στον στιγματισμό των σχέσεων αυτών είναι το γεγονός πως έχουν μια μοναδική δυναμική εξουσίας. Ο μεγαλύτερος σύντροφος, ως συνήθως, έχει περισσότερη οικονομική ή και συναισθηματική σταθερότητα, εμπειρία ζωής ή καλύτερη κοινωνική θέση. Γι’ αυτό οι σχέσεις αυτές χαρακτηρίζονται κι ως σχέσεις συναλλαγής. Όμως αυτό είναι αυτό που μπορούν να δουν και να σκεφτούν όσοι βρίσκονται έξω απ’ τη σχέση και δεν είναι σε θέση να εκτιμήσουν την εσωτερική δυναμική της που βασίζεται στην αμοιβαία αγάπη, τον σεβασμό, τη χημεία, τον ρομαντισμό, την έλξη και στους κοινούς στόχους που δένουν το ζευγάρι.

Προκαλεί έντονο προβληματισμό πώς δύο άτομα διαφορετικών ηλικιών θα μπορούσαν να έχουν κοινά ενδιαφέροντα, συναισθήματα και κοινά σχέδια για το μέλλον. Επίσης, πώς το ζευγάρι διαχειρίζεται την εξουσίας στη σχέση, τα οικονομικά, τα προβλήματα που προκύπτουν. Όμως πρόκειται στην ουσία για ανησυχίες που εντοπίζονται σε όλες τις σχέσεις κι όχι μόνο σ’ αυτές που υπάρχει διαφορά στην ηλικία.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, κανένα ζευγάρι δεν ταυτίζεται ακριβώς όλη την ώρα. Σε μια υγιή σχέση που δεν υπάρχει μεγάλη διαφορά εξουσίας κι εξαναγκασμός ή βία, δεν υπάρχει κάτι που δε θα μπορούσε να λειτουργήσει. Χρειάζεται σίγουρα να υπάρχει αγάπη, σεβασμός, ειλικρίνεια, επικοινωνία και κοινό έδαφος. Κι αυτά τα χαρακτηριστικά μπορούμε να τα εντοπίσουμε ακόμα και σε ζευγάρια με πολύ μεγάλη διαφορά ηλικίας. Άρα, δεν υπάρχει καμία απόδειξη πως τα ζευγάρια με μεγάλη ηλικιακή διαφορά δεν μπορούν να δημιουργήσουν μια υγιή σχέση. Μάλιστα, μια τέτοια σχέση μπορεί να αποδειχθεί περισσότερο ισχυρή ακόμα κι από σχέσεις που δεν υπάρχει ηλικιακή διαφορά. Ακριβώς γιατί υπάρχει μια άλλου είδους ωριμότητα.

Αν ανήκεις κι εσύ στο κλαμπ που τα κεράκια στην τούρτα γενεθλίων σου δείχνουν πως σε χωρίζουν δεκαετίες από όσα σβήνει το ταίρι σου, αυτό που σε συμβουλεύουμε να κάνεις είναι να αποστιγματίσεις εσύ τον εαυτό σου και ν’ αδιαφορήσεις για την κρίση και τον θόρυβο των άλλων. Μπορείς απλά να το αποδεχτείς και να επιλέξεις την ευτυχία σου. Εξάλλου, η ζωή και οι επιλογές ανήκουν σε σένα. Η αποδοχή αυτή θα μπορούσε να θέσει τη βάση για να χτίσεις μια αρκετά δυνατή σχέση που σε άλλη περίπτωση ίσως απέρριπτες.

Όλα τα ζευγάρια έχουν διαφορές που χρειάζεται να επιλύσουν κι αφορούν πολλούς και διαφορετικούς τομείς. Μην απορρίψεις μια υγιή σχέση από φόβο. Η επιτυχία μιας σχέσης δεν εξαρτάται από την ηλικία αλλά από τον βαθμό στον οποίο τα ζευγάρια είναι σε θέση να επιλύσουν τις διαφορές τους με εποικοδομητικούς τρόπους, να χτίσουν αμοιβαία εμπιστοσύνη μεταξύ τους και να στηρίζουν το ένα το άλλον, λειτουργώντας ως ομάδα.