Το masking, αλλιώς θα μπορούσαμε να το πούμε «προσωπείο προσωπικότητας», χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο ως εργαλείο άμυνας. Ο φόβος της απόρριψης, οι κοινωνικές πιέσεις, η υπερέκθεση, προσωπικότητες που έχουν υποστεί κάποιον εκφοβισμό ή ζουν με τις συστολές τους λόγω πεποίθησης ή τρόπου ανατροφής, είναι τα μέσα που τροφοδοτούν αυτή τη μέθοδο έτσι ώστε να χτιστεί ένας τοίχος ασφαλείας. Ο στόχος; Να μην πληγωθείς, να μη σε καταλάβουν, να κρατήσεις αποστάσεις, να γίνεις αρεστός, να ανήκεις κι άλλοι, όλοι κάτω από την ομπρέλα της αποδοχής. Παρακάτω θα δούμε 10 μάσκες προσωπικότητας, που η κάθε μια έχει τον δικό της στόχο.
1η: Του θύματος
Όταν μονίμως φταίνε οι άλλοι, για τα πάντα, ενδεχομένως να υπάρχει μια αδυναμία ανάληψης ευθυνών. Το άτομο στην προκειμένη περίπτωση προτιμά να έχουν την ευθύνη οι γύρω του για την κατάσταση της ζωής του. Νιώθει πως έτσι γίνεται καλύτερα αποδεκτός από την κοινωνία και περιμένει παθητικά τις εξελίξεις.
2η: Του νταή
Ο άνθρωπος αυτός υιοθετεί ο ίδιος έναν κακό και μη ηθικό τρόπο συμπεριφοράς απέναντι στους άλλους προκειμένου να αποφύγει ο ίδιος αυτήν. Εξαιτίας της χαμηλής αυτοπεποίθησης επιτίθεται για να μην του επιτεθούν.
3η: Του (αυτό)τρολ
Παρότι οι περισσότεροι θεωρούν τον αυτοσαρκασμό ως μέγιστη μορφή χιούμορ, δεν είναι πάντα αυτό το σενάριο. Μερικές φορές οι άνθρωποι το χρησιμοποιούν κι ως αυτοάμυνα. Γελάω με μένα πριν γελάσεις εσύ ή, σε περίπτωση που το κάνεις, να προλάβω να σου δείξω πως ξέρω “τι δεν πάει καλά με μένα”.
4η: Της ηρεμίας
Το άτομο αυτό διατηρεί μια ηρεμία και μια ψυχραιμία σε όλες τις καταστάσεις, σε βαθμό ψυχαναγκασμού. Το πρόσωπό του δεν αλλάζει μορφασμούς, ούτε φαίνεται να αντιδράει σε αγχωτικές καταστάσεις και προβλήματα. Σαφώς κρίνεται καλύτερη λύση από την υστερία και τον πανικό, ωστόσο, αν δεν είναι πηγαίο, μπορεί να οδηγήσει σε καταπιεσμένη οργή, ψυχοσωματικά, ως και κρίσεις πανικού.
5η: Της υπερβολικής επιτυχίας
Άτομα με μάσκα επιτυχίας, έχουν την τάση να θέλουν να τα κάνουν όλα τέλεια και μεθοδικά. Να είναι όλα άψογα οργανωμένα, προγραμματισμένα. Η τελειομανία τους ως πηγή χαμηλής αυτοαποδοχής κάνει τους ανθρώπου αυτούς να πιστεύουν πως έχοντας τα πάντα στην εντέλεια παίρνουν την αποδοχή από τους άλλους.
6η: Της αυτοκαταστροφής
Σε αντίθεση με την πρώτη μάσκα, εδώ τα άτομα κατηγορούν διαρκώς τους εαυτούς τους και παίρνουν για όλα την ευθύνη. Στήνουν τον εαυτό τους μονίμως στον τοίχο λιθοβολώντας τον για λάθη, ακόμα κι αν δεν ευθύνεται γι’ αυτά ο ίδιος.
7η: Της απόρριψης
Το άτομο αυτό αποφεύγει κάθε κοινωνική εκδήλωση, κάθε κοινωνική επαφή. Επιλέγει να μένει μόνο του, με τον φόβο ότι αν εκτεθεί σε ανθρώπους και δώσει ευκαιρίες, θα πληγωθεί ή θα απογοητευτεί. Απορρίπτει πριν απορριφθεί. Βέβαια, μια τέτοια συμπεριφορά οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην απομόνωση.
8η: Του απόλυτου ελέγχου
Είναι οι άνθρωποι που θέλουν να έχουν τον έλεγχο για τα πάντα, από το τι ώρα ξυπνάνε ως και το πότε θα βρέξει. Όλα θέλουν να περνάνε από τον δικό τους έλεγχο και καθοδήγηση, πράγμα που προκύπτει από αγχώδεις τύπους προσωπικότητας, που ενδεχομένως δε μικρότερες ηλικίες, ένιωθαν απροστάτευτοι ως άνθρωποι και χωρίς καθοδήγηση.
9η: Του people pleaser
Είναι οι άνθρωποι που γίνονται θυσία για τους γύρω τους. Τρέχουν να ευχαριστήσουν τους πάντες με την προθυμία τους και την αφοσίωσή τους, θεωρώντας πως έτσι είναι επιτέλους άξιοι της αγάπης τους.
10η: Του προβάτου
Είναι εκείνος ο άνθρωπος που ακολουθεί τους πάντες. Δεν εκφράζει δική του γνώμη κι άποψη. Ακολουθεί τη μάζα για να νιώθει αποδεκτός, προστατευμένος, αφανής. Συνήθως τα άτομα αυτά έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, ταυτόχρονα όμως μπορεί να είναι κι ένα είδος εργαλείου για να πετύχουν την ένταξή τους σε μια ομάδα.
Όλοι έχουμε χρησιμοποιήσει κάποια στιγμή στη ζωή μας κάποια από αυτές τις μάσκες. Είναι απόλυτα φυσιολογικό να χτίζουμε τις άμυνές μας απέναντι στον πόνο και στην αδικία. Υπάρχουν όμως άνθρωποι που προσκολλούνται σ’ αυτή, δεν επιστρέφουν ποτέ στον πραγματικό τους εαυτό ή δεν τον αποκαλύπτουν ποτέ στους άλλους. Αν αναγνώρισες κι εσύ τον εαυτό σου κάπου εκεί, δοκίμασε την επόμενη φορά να ξεδιπλώσεις στους ανθρώπους την προσωπικότητά σου, τον εαυτό σου. Άσε τις μάσκες για τα καρναβάλια.
Επιμέλεια κειμένου: Γιοβάννα Κοντονικολάου