Μέσα σου ένα χάος, γύρω σου όμως όλα σε απόλυτη τάξη

Η μανία μας για την τάξη και την οργάνωση αντικατοπτρίζει ίσως ένα θέλω μας να ρυθμίσουμε με κάποιο φανταστικό τρόπο την αταξία που μπορεί να επικρατεί στην καθημερινή μας ζωή; Είχες αναρωτηθεί ποτέ γιατί θέλεις τα πάντα να είναι στην εντέλεια χωρίς το παραμικρό δείγμα αταξίας στο χώρο σου και στην σκέψη σου;

Πολύ πιθανό να συναντήσεις πολλές μορφές συμπεριφορών λίγο πιο έντονες από τις συνηθισμένες. Οι ψυχίατροι και οι ψυχολόγοι τις ονομάζουν ιδεοψυχαναγκασμούς. «Ιδεοψυχαναγκασμός ορίζεται ως το ψυχιατρικό φαινόμενο το οποίο χαρακτηρίζεται από ιδεοληψίες και καταναγκασμούς.» Μερικοί από τους πιο σύνηθες είναι το να πλένεις συνεχώς τα χέρια σου, να μη σταματάς να μετράς τα χρήματά σου, να ελέγχεις καμία δεκαριά φορές την εξώπορτα αν τυχόν δεν κλείδωσες, να βάζεις τα μαξιλάρια σου σε μια ευθεία κι όλα εναρμονισμένα στο ίδιο ύψος και πλάτος. Να οργανώνεις τα πάντα στην εντέλεια.

Αυτές οι έντονες σκέψεις και συμπεριφορές τι δηλώνουν για τη ζωή μας; Σύμφωνα με μια τοποθέτηση του Salzman σχετικά με την σκέψη του Φρόιντ για τη δομή της προσωπικότητας του ατόμου με ιδεοψυχαναγκασμούς, η ίδια χαρακτηρίζεται από τρία χαρακτηριστικά: την τάξη, το πείσμα και τη φιλεργία. Οι περισσότεροι ψυχολόγοι συμφωνούν ότι η οργάνωση και η μανία με την τάξη συνδέεται με το περιβάλλον μας. Πιο συγκεκριμένα, δίνοντας ένα ζωτικό παράδειγμα περιβαλλοντικής επίδρασης στην έντονη τάση μας για τάξη κι οργάνωση, είναι τα οικονομικά θέματα. Όσο πιο πολύ ασχολείσαι με οικονομικής φύσεως θέματα, άλλο τόσο ενισχύονται συμπεριφορές ιδεοψυχαναγκαστικές.

Σημαντικό εύρημα των ψυχολόγων-ερευνητών στη μελέτη της φιλο-οργάνωσης αυτής της ζωής μας, είναι ότι η μανία μας για την τάξη και την οργάνωση συνδέεται και με την παιδική μας ηλικία και τις εμπειρίες μας που είχαμε ως παιδιά από τους γονείς μας, οι οποίες χαράχτηκαν στο υποσυνείδητο κι εκδηλώθηκαν στη μετέπειτα ενήλικη ζωή μας. Θα μπορούσαμε να πούμε για την αυτο-εικόνα που αποκτήσαμε ως παιδιά, δηλαδή, σκέψεις και συνειρμοί του τύπου «Είμαι αρεστός από τους άλλους; Δε συμπεριφέρομαι όπως είναι το σωστό. Είμαι καλός; Είμαι αρκετός;» τα οποία πιθανόν να μας έβλαψαν ως παιδιά και εκδηλώνονται μετέπειτα ως οργανωτικές τάσεις.

Κατόπιν η θέλησή μας για απόλυτη οργάνωση και τάξη υποδηλώνει πολλές φορές τη κάλυψη κάποιων συναισθηματικών αναγκών, όπως εκείνης της αγάπης, της ασφάλειας και της μοναδικότητας κι άλλων πολλών συναισθημάτων που αφορούν την ανθρώπινη ψυχική επιβεβαίωση. Αυτά τα συναισθηματικά κενά καλύπτονται με πιο έντονες συμπεριφορές, οι οποίες αλληλοσυνδέονται με τα προηγούμενα συναισθήματα.

Τι χρειάζεται να κάνουμε όταν αυτές οι οργανωτικές τάσεις μας ξεφεύγουν από τα πλαίσια της λογικής; Χρήσιμο είναι ότι όταν παρατηρούμε συμπεριφορές οι οποίες μας προξενούν ένταση κι αρνητικά συναισθήματα να συμβουλευόμαστε ειδικούς ψυχικής υγείας. Οι ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι είναι οι κατάλληλοι για να μας δώσουν κατευθυντήριες γραμμές αντιμετώπισης μιας δυσλειτουργίας που βιώνουμε στη ζωή μας. Επιπλέον, μέσω ενός ψυχοθεραπευτικού ταξιδιού θα μάθεις να ταιριάζεις κάθε συμπεριφορά σου με ένα βίωμα που σε επηρέασε. Θα εκπαιδευτείς μέσω του λόγου να είσαι πιο ισχυρός χαρακτήρας, να μη φοβάσαι να παραδέχεσαι τις αδυναμίες και προπαντός να τις αντιμετωπίζεις. Θα μπεις σε ένα ενδόμυχο ταξίδι το οποίο θα σου προσφέρει γνώσεις για τα συμπτώματα που έχεις. Αυτή είναι και η μόνη συμβουλή που μπορεί να δώσει ένας μη ειδικός και να αρμόζει όντως σε κάθε περίπτωση, καθώς το λάθος ξεκινάει με το να θεωρούμε ότι το δουλεύουμε μόνοι μας, κάνοντας ουσιαστικά μια τρύπα στο νερό.

Εν κατακλείδι, αξίζει άραγε να είσαι σε μια διαρκή εσωτερική σύγκρουση τελειότητας κι οργάνωσης; Να τα έχεις όλα στην εντέλεια; Σίγουρα όλα τα πράγματα έχουν μια συστηματοποίηση, αλλά αυτή η οργάνωση υπάρχει για να κάνει πιο εύκολη και προσβάσιμη τη ζωή μας σε διάφορα καθημερινά θέματα κι όχι για να σε τοποθετήσει σε μια ρουτίνα ψεύτικης τελειότητας. Σίγουρα θα πρέπει να έχεις το γραφείο στο σπίτι σου τακτοποιημένο αλλά δεν έβλαψε κανέναν ένα τετράδιο επιπλέον άτακτα βαλμένο στην άκρη του. Ούτε χάθηκε ο κόσμος αν έχεις ένα οβάλ μαξιλάρι ενώ τα άλλα έχουν τετράγωνο σχήμα.  Ζήσε ευχάριστα τη ζωή σου χωρίς να σκέφτεσαι τίποτα αρνητικό.