Aν το ψέμα είναι για καλό τι σημασία έχει που ειπώθηκε;

Περί τούτων και περί εκείνων, σχεδόν όλα είναι στο μυαλό σου. Αν σταθούμε στο γεγονός, πώς μια προσωπικότητα καθιστά έκδηλο το αίσθημα δεοντολογίας, ηθικής κι υπευθυνότητας που το διακρίνει με τέτοιον τρόπο που μπορεί να αλλάξει αποφασιστικά τη «δράση» και την κρίση του, τότε μιλάμε αναμφίβολα για μια «έδρα» κυρίαρχη στο σώμα μας.

Βρισκόμαστε δηλαδή συνέχεια σε μια πλάνη εγκεφαλική, που ούτε μπορούμε να την προβλέψουμε, ούτε να τη διαχειριστούμε. Ας προσεγγίσουμε από απόσταση ένα «χαριτωμένο» θέμα. Για τους περισσότερους ίσως άβολο κι εν μέρει αιφνιδιαστικό συναίσθημα, δεν παύει όμως να έχει τη δικιά του χάρη. Τα εύσημα πάνε στα «πολύ μικρά και πραγματικά αθώα ψέματα», που στην πλειοψηφία τους έχουν μια νότα έκπληξης μέσα. Συνήθως, σκεφτόμαστε πως τα λιγότερο μελετημένα ψέματα, αυτά που δε δημιουργούν σοβαρό πρόβλημα αλλά αντιθέτως προκαλούν κι ένα επιθυμητό αποτέλεσμα, δε χάλασε κι ο κόσμος να υφίστανται στη συνδιαλλαγή μας στην καθημερινότητα.

Το ερώτημα, μάλιστα, είναι με πόση ευκολία τελικά τα αξιοποιούμε. Σκεφτείτε πόσες φορές έχουμε σκαρφιστεί μικρά κι «αθώα» ψέματα για να ετοιμάσουμε ένα πάρτι έκπληξη. Μετά σκεφτείτε την πρώτη αντίδραση του εορτάζοντα. Αιφνιδιασμός και πρωταρχικά συναισθήματα άμυνας τύπου: «Τι έγινε βρε παιδιά;» που διαδέχονται κατακλυσμό χαράς κι ανακούφισης.

Να μια διαφορά που μπορεί να συμβάλλει στην παρατήρηση μιας πράξης που υποσυνείδητα δεχόμαστε και κρατάμε: η έκπληξη είναι ένα συναίσθημα ουδέτερο, προκαλείται από μια αναπάντεχη κατάσταση. Το ψέμα από την άλλη, είναι ένα συναίσθημα που παράγει διάφορες συναισθηματικές εναλλαγές. Μεταξύ τους όμως, συνδέονται και πολλές φορές καταφέρνουν το ακατόρθωτο, να μείνουμε με το στόμα ανοιχτό.

Συμβάλλουν με τρόπο που κάνει την προσοχή αλλά και τη μνήμη μας να λαμβάνει εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή πληθώρα μηνύματα που θέλοντας και μη, μας κάνουν να θυμόμαστε πιο έντονα το συμβάν που διαδραματίζεται. Δε συνηθίζεται να θυμόμαστε γεγονότα ρουτίνας που επαναλαμβάνονται σχεδόν κάθε μέρα, αλλά το ασυνήθιστο συμβάν που εισβάλλει απροσδόκητα στη ζωή μας. Με άλλα λόγια, καταφέρνουμε να προκαλούμε μια σωματική κι εγκεφαλική αλλαγή ανάλογα με τα ερεθίσματα που αντιλαμβάνεται ο εγκέφαλος σε ασυνείδητο επίπεδο. Αν το άτομο έχει εξοικειωθεί ταυτόχρονα με το να εντυπώνει στον εγκέφαλό του τη μαεστρία με την οποία τον παραπλάνησες αλλά και τον ενδότερο σκοπό σου να τον ικανοποιήσεις θετικά, τότε ενδεχομένως έχει κατακτήσει τον τρόπο να χειρίζεται τις αποφάσεις ως μη ορθολογικά φαινόμενα, αλλά ως σχετιζόμενες με το συναισθηματικό τους πλαίσιο.

Είναι εμφανές ότι σε αυτό το πεδίο υπάρχουν πολλές πλευρές, πολλές ερμηνείες και πολλά συμπεράσματα για να αναλύσεις. Στην ουσία αν το καλοσκεφτείς, αυτό που μας μένει στο τέλος είναι το συναίσθημα που σε έκαναν να αισθανθείς. Αυξήθηκαν οι άμυνές σου, αλλά ταυτόχρονα και οι καρδιακοί σου παλμοί. Περιέργως, ενώ μιλάμε για τον όρο «ψέμα», που όλοι το συνδέουμε ως μια κακή πράξη, εδώ σε κάνει να το αγκαλιάζεις συγκροτημένα ως «φίλο».

Αν δεν υπήρχε εκείνη η λέξη ως πρόφαση για να καθυστερήσεις εκείνο το βράδυ να γυρίσεις σπίτι σου, η έκπληξη των γενεθλίων σου δε θα είχε γίνει ποτέ κι εσύ δε θα είχες αισθανθεί μοναδικός κι αγαπητός ως άνθρωπος για κάποιους. Τα συναισθήματα που σου γέννησε η πράξη τους είναι πιο δυνατά από μια απόφαση που πάρθηκε κι εμπεριείχε μια δόση ψέματος.

Έτσι καταλήγουμε καθημερινά, άθελά μας, σε συμπεριφορές που αναπτύσσουμε εξαιτίας του υποσυνείδητού μας. Δεν καταλαβαίνουμε πόσο γρήγορα εναρμονίζονται στην καθημερινότητά μας και τις αξιοποιούμε δίχως πολλή σκέψη. Μερικές φορές, ορισμένες πράξεις εμπεριέχουν τόσο μεγάλη δόση αλήθειας κι αγάπης που και ψέμα να έχεις αξιοποιήσει για να το καταφέρεις, φαντάζει μικρό κι υποδεέστερο τέχνασμα.

Στο κάτω- κάτω όπως είχε πει και ο Ζαν-Ζακ Ρουσσώ: «Υπάρχουν πάντα τέσσερις πλευρές σε κάθε ιστορία: η δική σου εκδοχή, η δική τους εκδοχή, η αλήθεια κι αυτό που πραγματικά συνέβη.» Μείνε στο αποτέλεσμα- κατάγραψε τη στιγμή- απόλαυσε το συναίσθημα και ξέχνα πώς ξεκίνησε!