Πώς να βοηθήσεις κάποιον που παθαίνει κρίση πανικού μπροστά σου

Ορισμένες φορές καλούμαστε να έρθουμε αντιμέτωποι με τους πιο μεγάλους μας φόβους. Στιγμές αδυναμίας που χωρίς να το θες σου «δένουν» τα χέρια και καταλήγει όλο το σώμα να κλειδώνει στις αδυναμίες του μυαλού. Κρίσεις πανικού λοιπόν. Η έναρξη ενός μεγάλου αγώνα με τον εαυτό σου. Υπάρχουν κομμάτια στον εγκέφαλό μας που εμφανίζουν τις λειτουργίες μας σαν παζλ. Αν ένα από αυτά τα κομμάτια στραβώσει, χαλάει όλη τη σύνθεση με τις υπόλοιπες λειτουργίες.

Ενδεχομένως, γίνεται από τις πιο παρεξηγημένες συναισθηματικές αποβολές του νευρολογικού μας συστήματος. Πολλά άτομα που εμφανίζουν κρίσεις πανικού ή αλλιώς κρίσεις εαυτού, θα λέγαμε, είναι άτομα πρακτικά. Δεν μπορούν να αποβάλλουν την τάξη και την οριοθέτηση από τον τρόπο δράσης τους. Τα θέλουν όλα οργανωμένα και τους αγχώνει αν χαθεί ο έλεγχος. Συνήθως, κάποια τραυματική εμπειρία που δεν μπόρεσαν να αντιμετωπίσουν τούς ακολουθεί. Απομάκρυναν τη συναισθηματική επεξεργασία της κατάστασης, με αποτέλεσμα αυτό να επιφέρει ένα συναισθηματικό κλείσιμο ή ακόμα και πάγωμα των συναισθημάτων τους. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν έχουν συναισθήματα. Επιλέγουν να τα εκλογικεύσουν αντί να τα βιώσουν. Φοβούνται μη χάσουν τον έλεγχο και φέρουν νέες αλλαγές στη ζωή, που ίσως είναι απρόσμενες. Δεν ξέρουν πώς αλλιώς να τα διαχειριστούν και μένουν να σκεπάζουν τα μονοπάτια που τους κάνουν να παθαίνουν κρίσεις πανικού.

Πολλές φορές υπάρχει μεγάλη δυσκολία στο να ζητήσουν βοήθεια. Δεν μπορούν να δεχτούν πως κάτι τους συμβαίνει κι έχουν φόβο εξαιτίας του ότι δεν μπορούν να το αντιμετωπίσουν λογικά. Συνήθως, δεν πάνε σε κάποιον ειδικό. Θεωρούν πως θα υπεισέλθει σε σκοτεινά και περίεργα μονοπάτια σε σχέση με τον ψυχισμό τους κι είναι κάτι που δε θέλουν με τίποτα να αντιμετωπίσουν ξανά. Μάλλον γιατί έχουν μάθει να τα κάνουν όλα μόνοι τους οπότε το υπαρξιακό τους σύστημα είναι αντίθετο στο να δεχτούν βοήθεια. Πράγμα που βέβαια δεν τους βοηθά.

Οι κρίσεις πανικού, όμως, είναι κάτι περισσότερο από μια ξαφνική αίσθηση άγχους και στρες. Είναι μια ολόκληρη απαρίθμηση των λειτουργιών μας. Εμφανίζεται έντονη ταχυκαρδία που σε κάνει να αισθάνεσαι σαν ένα τεράστιο πουλί να έχει κολλήσει στο στήθος σου και με δυσκολία έχεις κουράγιο να αναπνεύσεις. Οι ιδρωμένες παλάμες σου είναι κι εκείνες σε αδράνεια κι ένας κόμπος βρίσκεται στον λαιμό που μόνο ναυτία σου επιφέρει. Μια ολοκληρωμένη κρίση πανικού δεν είναι απλά ένα έντονο συναίσθημα άγχους. Λίγοι είναι εκείνοι που θα συνειδητοποιήσουν τι τους συνέβη. Οι κρίσεις πανικού συχνά συνοδεύονται με έντονα σωματικά συμπτώματα που είναι αντιληπτά από τον περίγυρο αλλά και τον πάσχοντα και μάλιστα, συχνά μεταφράζονται λανθασμένα από εκείνους που τα βιώνουν αλλά κι από τους θεατές.

Γι’ αυτό θα αναφερθούμε σε ένα μικρό «κουτί πρώτων βοηθειών» για τις κρίσεις πανικού.

1. Νερό και πάλι νερό

Αν ποτέ βρεθείς κοντά σε κάποιον που ξαφνικά τον δεις να πιάνει το στέρνο του ή το στομάχι του χωρίς να σου έχει αναφέρει κάποια πιθανή ίωση ή τραυματισμό, προσπάθησε να παραμείνεις εσύ ήρεμος για εκείνον και πρόσφερέ του λίγο νερό, βρέχοντάς του ελαφρώς και το πρόσωπό του. Το νερό είναι μια πηγή πλούσια σε μαγνήσιο που εκείνη τη στιγμή θα φανεί σωτήριο. Το μαγνήσιο συμμετέχει ως σύμμαχος σε περισσότερες από 300 χημικές αντιδράσεις του οργανισμού μας. Γενικότερα, διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στη ρύθμιση της ενέργειας του σώματός μας, στις λειτουργίες του νευρικού και μυϊκού συστήματος, καθώς και στην υγεία των οστών ενώ θεωρείται ο φυσικός ανταγωνιστής ασβεστίου. Επιπρόσθετα, η επαφή του σώματός μας με το νερό είναι ανακουφιστική και τό βοηθά να χαλαρώσει. Γι’ αυτό, στην περίπτωση αυτή αν κάνουμε συχνά ντους και πίνουμε συχνά νερό σε μικρές δόσεις, αποσυμφορείται η ένταση και οι πονοκέφαλοι, που ίσως έχουμε από τις κρίσεις και τη θολούρα του νου.

2. Δείξε σωστές αναπνοές

Μπορεί να είναι και το πιο απλό που μπορείς να προσφέρεις σε κάποιον που χρειάζεται βοήθεια από τη σύγχυση που νιώθει από μια ενδεχόμενη κρίση πανικού. Αναφερόμαστε στις αναπνοές. Από το πολύ στρες, το σώμα χάνει τον αναπνευστικό ρυθμό κι έτσι επιδεινώνονται οι ψυχοσωματικές αντιδράσεις. Βοηθήστε τον πάσχοντα να πάρει μερικές βαθιές αργές αναπνοές στεκόμενος δίπλα του ή απέναντί του κι επιδιώκοντας βλεμματική επαφή. Μετρήστε μαζί του έως το τρία καθώς γεμίζετε αργά τους πνεύμονες σας κι εκπνεύστε πάλι απελευθερώνοντας τον αέρα αργά μετρώντας μέχρι το τρία. Επιπλέον, για αποφυγή υπεραερισμού σε κρίσεις πανικού, μπορείτε να προσφέρετε μια μικρή πλαστική ή χάρτινη σακούλα, ώστε να χρησιμοποιηθεί ως θάλαμος μπροστά στο στόμα και τη μύτη. Με τον τρόπο αυτό θα εισπνεύσει διοξείδιο του άνθρακα που θα τον βοηθήσει να επανέλθει η αναπνοή του στον κανονικό ρυθμό.

3. Ξεκίνα να του μιλάς τραγουδιστά

Να μαλακώνεις τον τόνο της φωνής σου και να του προσφέρεις μελωδίες ρυθμικές με σκοπό να αποφευχθεί η αναστάτωση της ενδεχόμενης κρίσης. Όταν νιώθουμε χάος, το μόνο που μας μένει είναι η ακουστική επεξεργασία. Εκείνη τη στιγμή ο μόνος τρόπος να αντεπεξέλθει θα είναι μέσα από τις οδηγίες που θα του δώσεις. Μια μελωδική φωνή με τόνους νανουρίσματος έχει αγχολυτικό χαρακτήρα και βοηθά την προσοχή του να μείνει σε αυτό που λες. Άλλωστε το τραγούδι έχει ρυθμό, ροή που σίγουρα θα τον βοηθήσει και με τις αναπνοές και τη ρύθμιση της αναπνευστικής λειτουργίας που έχει ανάγκη εκείνη τη στιγμή ο εγκέφαλος για να επανέλθει.

4. Προσπάθησε να του αποσπάσεις την προσοχή

Μια σωματική πίεση και λίγος πόνος σε κάποιο σημείο του σώματός του, θα καταφέρει να αποσπάσει την προσοχή του εγκεφάλου. Με τον τρόπο αυτό θα ξεγελαστεί λίγο από τα ψυχοσωματικά και θα επικεντρωθεί στην απτική λειτουργία που τον ξύπνησε από τον «λήθαργο». Όταν αποσπαστεί, δοκιμάστε το ενδεχόμενο να ξαπλώσετε παρέα στο έδαφος καθώς η γείωση κι η επαφή του σώματος με μια επιφάνεια δημιουργεί την αίσθηση της ασφάλειας και της σταθερότητας. Μπορείς ακόμα να του προτείνεις να εστιάσει σε ένα αντικείμενο. Καθώς κοιτάζει το αντικείμενο, ίσως να σκεφτεί ποιος το δημιούργησε, τι μορφή έχει, με σκοπό να αποτρέψει αυτόματα τις αρνητικές κι αγχωτικές σκέψεις του.

Μην ξεχνάς να παραμείνεις ψύχραιμος όσο εκείνη τη στιγμή βιώνει μια απώλεια του εαυτού του.  Υπενθύμισέ του ότι θα περάσει, χωρίς εσύ να τον υπερφορτίζεις με πολλές ερωτήσεις. Αν επιμένει ότι θέλει να μείνει μόνος, σεβάσου το κι απομακρύνσου. Βεβαιώσου ότι θα είναι στο οπτικό σου πεδίο κι απόφυγε εκφράσεις του τύπου «ηρέμησε», «σταμάτα», «τίποτα δεν έχεις», καθώς δε βοηθούν αλλά καταφέρνουν ακριβώς το αντίθετο!

Καταλήγουμε πως παρ’ όλο που είναι σχετικά κοινές και σε μεγάλο βαθμό απλό να τις αναγνωρίσεις, οι κρίσεις πανικού συχνά δε γίνονται καλά κατανοητές. Το αποτέλεσμα; Πολλοί άνθρωποι να υποφέρουν αβοήθητοι χωρίς να γνωρίζουν πως αυτό που βιώνουν αντιμετωπίζεται.