Τα πράγματα θα αλλάξουν όταν αναλάβουμε τις ευθύνες μας

Πόσες φορές είπες στον εαυτό σου τη φράση «αυτή είναι η τελευταία φορά»; Η τελευταία φορά που τρως ανθυγιεινά. Η τελευταία φορά που του επιτρέπεις να σου μιλάει έτσι. Η τελευταία μέρα που θα αράξεις στο κρεβάτι, γιατί από αύριο θα ψάξεις για δουλειά. Η τελευταία φορά που ανέχεσαι να περάσει το δικό τους και τσαλαπατάς τις επιθυμίες σου, για να μην τσακωθείτε. Η τελευταία φορά που οδηγείσαι σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές για να ξεχαστείς προσωρινά. Κι όταν αποδειχθεί πως τελικά δεν ήταν η τελευταία φορά, σηκώνεις τα χέρια και απαλλάσσεσαι κατηγοριών, γιατί «δε φταις εσύ».

Φταίει το φαγητό που είναι νόστιμο κι η δίαιτα που είναι σκληρή. Φταίει αυτός που κάθε φορά σου ζητάει συγγνώμη μετά τον καβγά κι εσύ πιστεύεις τις υποσχέσεις που ποτέ δεν τηρεί. Φταίει η κοινωνία κι η ανεργία που δεν μπορείς να βρεις δουλειά. Φταίνε οι γονείς σου που υποστηρίζουν τους άλλους κι έτσι κάνεις υπομονή. Όλο κάτι σου φταίει και δεν μπορείς να αλλάξεις. Και καταλήγεις άπραγος, να μένεις με τα «θέλω» σου μετέωρα ή προσπαθείς να τα ξεχάσεις για να μη νιώθεις αποτυχημένος, που για ακόμα μια φορά δεν κατάφερες να αλλάξεις. Γιατί όμως; Τι είναι αυτό που πραγματικά σε εμποδίζει;

Μία λέξη μονάχα: Εσύ. Εσύ εμποδίζεις εσένα. Ο άνθρωπος δε νικιέται, αυτοκαταστρέφεται. Καλές οι επιθυμίες, καλές κι οι αλλαγές. Αλλά για να γίνουν πραγματικότητα, υπάρχει μία βασική προϋπόθεση. Ποια; Η ανάληψη ευθυνών. Αν θες να αλλάξεις κάτι, πρέπει πρώτα να θεωρήσεις τον εαυτό σου υπεύθυνο. Έχεις την ευθύνη, σημαίνει ότι έχεις και τον έλεγχο.

Πρέπει να θεωρείς ότι ευθύνεσαι εσύ 100% που βρίσκεσαι σε αυτή τη θέση. Σε αυτή την κατάσταση, σε αυτή τη σχέση. Για παράδειγμα, αν νιώθεις ότι πηγαίνεις πίσω εξαιτίας ενός ατόμου και δεν κάνεις τίποτα, μην τον κατηγορείς που σε επηρεάζει αρνητικά. Τον ανέχεσαι κι αφού τον ανέχεσαι, ξέρεις ότι θα επηρεαστείς κιόλας κάποια στιγμή κι από αυτόν κι απ’ τις απόψεις του. Δε φταίει αυτός. Ο καθένας μας επηρεάζεται απ’ τις συναναστροφές του, αλλά στην τελική εμείς τις επιλέγουμε. Εμείς τους δίνουμε το προνόμιο να ασκούν επιρροή πάνω μας, είτε ακούσια είτε εκούσια.

Το θέμα είναι πως αν πραγματικά πιστέψουμε ότι οι πράξεις μας είναι υπεύθυνες για την κατάσταση που βιώνουμε, τότε πράττοντας διαφορετικά μπορούμε να αλλάξουμε και την κατάστασή μας. Αν πάλι πιστεύουμε ότι φταίει η κοινωνία, δε θα μπορέσουμε να κάνουμε τίποτα. Είμαστε ένας εναντίον όλων. Δεν μπορείς να αλλάξεις την κοινωνία υπέρ σου. Άρα δεχόμαστε έτσι απλά τις καταστάσεις, γιατί νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για αυτές. Πού και πού θα νιώθουμε κι έτσι κι είναι εντάξει. Όλοι θα νιώσουμε κάποτε ανήμποροι. Όλοι μας δεχόμαστε χτυπήματα που θέλουμε απλά να κάτσουμε να θρηνήσουμε και να μην κάνουμε τίποτα. Μας πλήγωσαν, δε φταίμε εμείς. Δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι. Δεν μπορούμε, όμως, να μείνουμε για πολύ παραδομένοι, με τα χέρια σταυρωμένα.

Είναι εύκολο να ρίχνουμε τις ευθύνες στους άλλους. Είναι βολικό να καθόμαστε και να παριστάνουμε τους πληγωμένους, να μένουμε άπραγοι, χωρίς καταναλώνουμε ενέργεια, χωρίς να καταβάλλουμε κόπο. Έχεις δικαίωμα στο δράμα και στον πόνο, ναι, σε πλήγωσε, σε πρόδωσε, αδιαφόρησε για σένα, αλλά για πόσο θα μένεις εκεί να κλαις τη μοίρα σου και να κατηγορείς τους άλλους; Ποτέ θα αρχίσεις να βλέπεις τα δικά σου λάθη; Αυτά για τα οποία μπορείς να κάνεις κάτι;

Αφού πληγωθείς ή απογοητευτείς και πάρεις το χρόνο σου, κάτσε κάνε την αυτοκριτική σου. Αυτή θα σε πονέσει περισσότερο. Φταις. Αγνόησες τα σημάδια. Αγνόησες τις καμπάνες. Έριξες τον πήχη. Συμβιβάστηκες. Δεν ύψωσες το ανάστημά σου εκεί που έπρεπε κι έκανες μια συναισθηματική επένδυση ενώ η διαίσθησή σου σού έλεγε «όχι». Φταις, λοιπόν. Έκανες λάθη. Αν τα ρίξεις όλα στους άλλους, αυτό σημαίνει ότι εσύ δεν μπορείς να κάνεις τίποτα για να αλλάξεις τα δεδομένα.

Πρέπει να αναλάβεις τις ευθύνες σου. Για κάθε συμπεριφορά. Για κάθε άνθρωπο. Για κάθε κατάσταση. Τις συμπεριφορές που δεχόμαστε είτε τις ελκύουμε είτε τις επιτρέπουμε. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους. Για αυτό φταις που πληγώθηκες. Έδωσες περιθώρια στον άλλο να το κάνει. Το ίδιο ισχύει και με τις καταστάσεις που βιώνουμε κι ανεχόμαστε. Δεν μπορείς να αλλάξεις τους κανόνες, κοιτάς μόνο πώς θα παίξεις για να κερδίσεις. Αν πιστεύεις ότι το παιχνίδι είναι στημένο και δε θες να προσπαθήσεις καν, τότε είσαι χαμένος εξαρχής.

Το μόνο που χρειάζεται, λοιπόν, είναι μια ειλικρινής συζήτηση με τον εαυτό σου για να ελευθερωθείς. Τι είναι αυτό που φοβάσαι και συμβιβάζεσαι; Γιατί έκανες εκείνη τη λάθος επιλογή ανθρώπου; Γιατί βρέθηκες σε εκείνη την κατάσταση που σε πόνεσε τόσο; Γιατί έκανες λάθος κι αγνόησες τα σημάδια; Φταις. Κι όταν το αποδεχτείς, τότε θα ενεργήσεις έτσι ώστε να αλλάξεις.

Αν θες να αλλάξεις τη ζωή σου θα πρέπει να παραδεχτείς τις αστοχίες σου. Θα σε κρίνεις, θα συζητήσεις με τον εαυτό σου, θα έρθεις αντιμέτωπος με τους φόβους σου. Θα δεις κατάματα τι είναι αυτό που σε κρατάει πίσω. Θα πάψεις να ξεγελιέσαι. Θα δώσεις τέλος στην απραξία, κι ας είναι βολική κι εύκολη. Θα πονέσεις. Γιατί πονάει όταν πρέπει να τα βάλεις με εσένα!

Αφού το κάνεις, όμως, όλα θα είναι πιο εύκολα. Θα καταλάβεις πολλά. Θα σε αγαπήσεις περισσότερο. Γιατί ο πόνος που θα νιώσεις απ’ την ανάληψη ευθυνών, θα σε κάνει καλύτερο. Θα ξέρεις ότι τουλάχιστον με τον εαυτό σου είσαι ειλικρινής. Ανέχτηκες τη σχέση σου γιατί δεν ήθελες να μείνεις μόνος σου κι ίσως σε υποτιμούσες, νιώθοντας πως δε σου αξίζει κάτι καλύτερο. Δεν έψαξες, γιατί ένιωθες ότι δεν μπορούσες να βρεις κάτι άλλο. Μένεις με τους γονείς σου γιατί φοβάσαι ότι δε θα τα καταφέρεις μόνος. Δε θέλεις να ξεβολευτείς. Ανέχεσαι τοξικούς φίλους, γιατί φοβάσαι πως αν αντιδράσεις θα στρέψουν άλλους εναντίον σου.

Κι όταν το συνειδητοποιήσεις όλα αυτά, δε σημαίνει ότι θα έχεις αμέσως και τα κότσια να τα αλλάξεις. Απλά θα καταλάβεις πώς πρέπει να κινηθείς από ‘δω και πέρα. Τα βήματα ίσως να μην τα ξέρεις κι εννοείται ότι δε θα είναι εύκολο. Ένα, όμως, είναι σίγουρο: Καμία κατάσταση δεν πρόκειται να φέρει διαφορετικά αποτελέσματα, αν την αντιμετωπίζεις με τον ίδιο τρόπο. Ξέρεις ότι είναι στο χέρι σου να επιλέξεις αν θα κάνεις κάτι ή όχι, αν θα αλλάξεις ή όχι. Είναι καθαρά δική σου η ευθύνη. Ούτε της κοινωνίας, ούτε των φίλων, ούτε των γονιών κι οι καταστάσεις θα σε πνίγουν μέχρι να τις αντιμετωπίσεις.